Елена Уайт «Ұлы шайқас»

161 
 
20 
 Діни ұйқыдан ояну  
  Исаның II-ші рет жер бетіне келетіні ту-
ралы,  Оның  халқымен  уағыздалуына 
ықпал  еткен  діни  ұйқыдан  ояну  жайлы 
періштенің  бірінші  хабары  жазылған  Жо-
хан  пайғамбарының    аянының  14-ші  та-
рауында  алдын  ала  айтылып  кеткен бола-
тын.  Мұнда  біз  қолында  Ізгі  хабары  бар, 
көктің  ортасында  ұшып  келе  жатқан 
періште  жайлы  оқимыз  және  онда: 
«Құдайдан 
қорқыңдар, 
Оның 
есімін 
мадақтаңдар,  өйткені  сот  басталды  және 
жер  мен  көкті,  суды  жаратқан  Құдайға 
тағзым етіңдер» — делінген (Аян 14:6-7).  
Бұл 
хабардың 
маңыздылығы 
оның 
періштемен  хабарлануында.  Жаратқан  Ие 
айтулы  хабар  арқылы  орындалуға  тиісті 
жұмыстың  ұлылығын,  қаншалықты  биік 
екенін 
көрсету 
үшін 
оны 
көктің 
хабаршысының  тазалығы,  атағы  және 
күші  арқылы  суреттеп  тұр.  Періштенің  
«көктің  ортасымен  ұшуы»    «жер  бетіндегі 
барлық  тайпалар  мен  буындарға,  ұлттар 
мен халықтарға»  не болатынын алдын ала 
хабарлап 
тұрған 
«зор 
дауысы» 
бұл 
хабардың  күллі  жерге  жедел  түрде  тарай-
тынын 
көрсетеді. 
Сондықтан 
ол 
періштенің хабарымен бара бар.  
Бұл      хабар        айтулы        қозғалыс    
басталуға     тиісті    уақытқа      жарығын    
шашып  тұр.    Ол        «мәңгілік        Ізгі    
хабардың»    бір    бөлігі   және   ол соттың 
басталғаны  туралы  айтады.    Адамзаттың 
құтқарылуы 
жайлы 
хабар 
барлық 
ғасырларда да айтылып келеді, ал дәл осы 
хабар сот басталған кезде, ақырдың тақап 
қалған  кезінде  таратылып  тұр.  Аяндарда 
соттың  алдында  болуға  тиісті  оқиғалар 
жайлы  айтылады.  Әсіресе  ол  Даниял 
пайғамбарының 
кітабына 
қатысты. 
Ақырдың  уақытына  байланысты  берілген 
бұл 
хабарды 
Даниял 
пайғамбарына 
мөрлеп,  бекітіп  ұстап  тұру  бұйырылды. 
Өйткені  уақыты  жеткенше  бұл  хабар 
жариялануға  тиісті  емес  болды.  Бірақ 
ақыр  тақаған  кезде,  оны  көпшілігі  оқып, 
көздері ашылады делінген (Даниял 12:4).  
Пауыл  пайғамбар  Шіркеуге  Мәсіх  Исаны 
біздің уақытымызда күтпеңдер деп ескерт-
кен  болатын.  Себебі  күнәкар  адам  келіп, 
шегінушілік  болмай,  ол  күн  келмейді 
(2Сал.2:3)  делінген.  Біз  «Күнә  адамы» 
басқаша  «заңсыздықтың  құпиясы»,  «өлім 
баласы»,  «зұлымдық»  деп  аталған  күнәкар 
адам 
келіп, 
шегінушілік 
болмай 
Тәңіріміздің келуін күте алмаймыз, бұл си-
паттама  —  1260  жыл  бойы  билік  құрған 
папаның мінездемесі. Ол барлық христиан 
әлеміне  темір  тізесін  батырып,  күллі  шы-
найы  христиандардың  қанын  көл  көсір 
ағызған болатын. Және ол мерзім 1798-ші 
жылы аяқталды. Осы мерзімге дейін Мәсіх 
Исаның  келуі  мүмкін  емес  еді.  Исаның 
шәкірті Пауылдың  бұл ескертпесі 1798-ші 
жылға  дейінгі  барлық  мәсіхшілер  дәуіріне 
қатысты.  Сонан  соң    Иса  Мәсіхтың  II-ші 
рет  жер  бетіне  келетіні  жайлы  хабар 
уағыздалуға тиісті болды.  
  Оның  алдындағы  ғасырларда  бұл  хабар 
жайлы  әлем  ештеңе  естіген  жоқ.  Пауыл 
пайғамбар  ол  туралы    уағыздады  десе  де 
бауырларының  назарын  Тәңірлері  келетін 
алыс  уақытқа  аударды.  Оны  тіпті  рефор-
маторларда  уағыздаған  жоқ.  Мартин  Лю-
тер  Құдайдың  соты  басталуға  шамамен 
300 жылдай уақыт бар деп есептеді. Бірақ 
1 7 9 8- ші  
ж ы лд ан 
к е йі н 
Д ания л 
пайғамбарының  кітабынан  мөр  алынып, 
білім  кеңейіп,  көпшілік  соттың  таяу  екені 
жайлы айта бастады.  
XVI-шы  ғасырдағы  реформация  секілді, 
әр  түрлі  мемлекеттердегі  христиандар 
әлемінде бір мезгілде адвентистік қозғалыс 
басталды.  Америкада,  Еуропада  көптеген 
рухани  адамдар  айтулы  аянды  қайра  — 
қайра оқып, ақырдың таяп қалғанын білді 
және  
соған 
көз  
ж ет кізе рлі кт е й 
дәлелдемелер  тапты.  Әр  түрлі  мемлекет-
терде 
Жазбаны 
мұқият 
зерттеп 

162 
 
Құтқарушының  келетін  уақыты  жақын 
деген шешімге келген жеке-жеке мәсіхшіл 
топтар пайда болды.  
   Миллер  аянды  талқылап  бергеннен  үш 
жыл өткен соң  1821-ші жылы Құдайдың II
-ші рет жер бетіне келетіні жайлы хабарды 
«әлемдік 
миссионер» 
Иосиф 
Вольф 
уағыздай  бастады.  Вольф  Германияда  ев-
рей жанұясында дүниеге келді. Оның әкесі 
раввин (діни оқытушы) болатын. Христиан 
дінінің  шындық  екеніне  оның  кішкентай 
күнінен-ақ  көзі  жеткен  болатын.  Иосиф 
өте зерек бала болды, ол үлкендердің Елші 
(Мессия) 
келіп, 
Ысрайылдың 
қайра 
жаңарып  құрылатыны  жайлы  әңгімелерін 
жиі еститін. Назареттен шыққан Иса жай-
лы ол көп сұрақтар қойып жүрді. Бір күні 
бала  өзінің  қойған  сұрағына:  «Ол  өте 
ақылды  еврей  болатын,  өзін  «Елші»  деп 
атағаны  үшін,  трибунал  үкім  шығарып, 
оны өлім жазасына ұсынды» — деген жау-
ап алды. Неліктен Иерусалим қиратылды?, 
біздер  неге  құлдықта  жүрміз?-  деген 
сұрақтарға  әкесі:  «Өйткені  біз  —  яхудей-
лер,  пайғамбарларды  көп  өлтіргенбіз»  — 
деп 
жауап 
берді. 
Иса 
да 
сондай 
пайғамбарлардың бірі болған ғой, сол үшін 
ол  да  өлтірілген  деген  ой  баланың 
көкейінен  шықпай  қойды.  Бұл  ой  балаға 
маза  бермегені  соншалықты,  үлкендердің 
тыйым салғанына қарамастан ол шіркеуге 
жиі  барып,  есік  алдында  тұрып  уағыз 
тыңдайтын  болған.  «Елші  келгенде  біз 
жарқыраған болашақ иесі боламыз» — деп, 
мақтанды  бала  бірде  өзінің  көршісіне.  Ол 
адам христианин болатын. Вольф бұл кез-
де  жеті  жаста  еді.  «Балам  Елші  дегеніміз 
Назареттен шыққан Иса Мәсіх, Оны сенің 
бабаларың 
басқада 
пайғамбарларды 
өлтіргендей  айқыш  ағашқа  керіп  өлтірді. 
Сен  үйіңе  барда  Ишая  пайғамбарының 
кітабының  53-  ші  тарауын  оқып  шық»  — 
деді  оған  әлгі  адам.  Сол  кезде  Иса 
Мәсіхтың  Құдайдың  рухани  Ұлы  екеніне 
көзің жетеді. Бала үйге келе салып кітапты 
ашып  оқып,  таң  қалды.  Назареттен 
шыққан Исаның өмірінде Елші туралы аян 
қандай  дәлдікпен  орындалған?  Шынымен 
де  менің  Мәсіхшы  көршім  рас  айтқан  бо-
лар?  Енді  бала  өзінің  әкесінен  осы  жерді 
түсіндіріп  беруін  талап  етті,  бірақ  табан-
ды,  салқын  үнсіздікке  тап  болды.  Әкесі  
жұмған  аузын  ашпады.  Содан  кейін  бала 
әкесінен ештеңе сұрамайтын болды. Бірақ 
оның  ақиқатты  білуге  деген  құштарлығы 
арта  түсті.  Ата-анасы  оның  білгісі  келген 
ақиқатын  одан  мұқият  түрде  жасырды. 
Осыдан  бастап  ол  өзіне  мамандық  және 
дін  таңдап,  өз  бетімен  жол  табу  үшін 
әкесінің  үйінен  біржола  кетеді.  Бұл  оның 
11 жасқа толған уағы болатын. Бала біраз 
уақыт  туыстарының  үйінде  тұрады,  бірақ 
олардың  дінінен  бас  тартқаны  үшін,  туы-
стары  оны  қуып  жібереді.  Иврит  сабағын 
беріп  күнін  көріп,  әрі  білімін  толықтырып 
ол бір жерлен екінші жерге ауысып отыра-
ды.  Осылай  күн  көрістің  қамымен  жүріп, 
ол  Рим  католиктік  шіркеуінен  бірақ 
шығады,  солардың  дінін  қабылдайды. 
Елші  ретінде  өз  халқының  ортасына  ора-
лып, дін уағыздаушы болуды армандайды. 
Ойлағанын іске асыру мақсатымен ол Рим 
миссионерлік колледжіне түседі. Бірақ бұл 
жерде де ол ашық сөйлеймін деп жүргенде 
«еретик»  деген  атқа  ие  болады.  Соған 
қарамастан  Вольф  шіркеуде  реформа 
жүргізуді  талап  етті.  Әуелде  құрметтеген 
папаның  өкілдері кейін оны  Римнен қуып 
жібереді. Осылайша  оның Римнен кетуіне 
тура  келді.  Рим  шіркеуі  Иосифты  біраз 
уақыт бақылауға алып, кейіннен  оның өз 
көзқарасынан  бас  тартпайтынына  көзін 
жеткізгеннен  кейін  басына  бостандық 
беріп,  қалаған  жағына  қоя  береді.  Сөйтіп 
ол Англияға келіп, протестанттардың дінін 
қабылдап, ағылшын шіркеуінің мүшесі бо-
лады.  Бұл  жерде  ол  екі  жыл  рухани  тәлім 
алғаннан  кейін,  1821-ші  жылы  өзінің 
миссионерлік  ісін  бастайды.  «Ауырпалық 
атаулыны  басынан  кешкен»  Исаның  жер 
бетіне  бірінші  рет  келгені  туралы  ұлы 
ақиқатты  шын  ниетімен  қабылдаған 
Вольф  Оның  салтанатты  түрде  II-ші  рет 
жер бетіне қайра оралатынына аяндардың 
нақтылы  нұсқау  беріп  тұрғанын  да  көрді. 
Ғайсаның  бірінші  рет  жер  бетіне  келгені 
қаншалықты айғақ болса, Оның екінші рет 
жер  бетіне  келетіні  соншалықты  айғақ 
екенін  ол  өз  басы  жақсы  түсінді.  Бірінші 
рет  келгенде  Ол  адамзаттың  күнәсін  Өз 
мойнына алып, оның жолында құрбан бол-
са,  екінші  рет  келгенде  Ол  Өз  қауымын 
ақтап, оларды алып кетуі үшін Құтқарушы 
және  Патша  ретінде  келетінін  өз  халқына 
уағыздады.  Назареттен  шыққан,  қасірет 
пен  ауыртпалықтың  не  екенін  білетін, 
біздің  күнәміз  үшін  аяғы  мен  қолы 
шегеленіп,  тоқты  ретінде  құрбандыққа 

163 
 
шалынған  Иса  нағыз  Елші.  Ол  Яхуданың 
патша  таяғы  қолынан  алынып,  белінен 
билігі  кеткен  кезінде  бірінші  рет  келгені 
секілді  керней  тартылып,  бас  періште 
хабарлағаннан  кейін,  бұлттың  үстінде 
тұрып    екінші  рет жер бетіне  келеді  және 
Зәйтүн  тауының  үстіне  тұрады,  содан  бір 
кезде  тіршілік  атаулыға  ие  болуға  Адам- 
атаның  қолына  берілген  ,  бірақ  ол 
кейіннен  жоғалтып  алған  билік  Мәсіх 
Исаның  қолына  тапсырылады  (Болмыс 
1:26;3:17).  Ол  жер  бетінің  Патшасы  бола-
ды.  Күрсіну  мен  жылау  тоқталып,  барлық 
жерде  қуаныш  пен  мадақтау  жыры 
ш а р ы қ т а й т ы н  
б о л а д ы .  
И с а н ы ң 
үмбетіндегілер  бірінші  оянады  (1Сал.4:16; 
1Қор.15:23).  Бірінші  рет  қайра  тірілу 
дегеніміз  осы.  Сонда  тек  адамдар  ғана 
емес,  жануарлар  да  өзгеретін  болады 
(Ишая 
11:6-9) 
және 
олар 
Ғайсаға 
бағынады  (Забур  жыры  8).  Жер  бетіне 
бейбітшілік орнайды. Бұл тамашаны көріп 
Алла: «Өте жақсы» — дейді.  
Вольф  Құдайдың  жер  бетіне  II-ші  рет 
к е л е т і ні н е  
м і нс і з  
с е нд і .  
О н ы ң 
пайғамбарлық  мезгілдер  мен  ақырдың 
уақытын  анықтауы  Миллердің  анықтаған 
уақытынан  шамалы  өзгешелеу  болды. 
Басқалардың  «Күні  мен  сағатын  ешкім 
білмейді» 
деп 
Жазбадағы 
сөздерге 
нұсқағанына, яғни міңкелеріне түк кірмей 
отырадымыс деген лақабына Вольф:  «Күні 
мен сағаты ешқашан белгілі болмайды деп 
Тәңіріміз  айтты  ма?  Інжір  ағашының 
жапырақтарын жайғанына қарап жаздың 
жақын  екенін  сезетініміз  секілді  (Матай 
24:32)  Оның  келетін  уақытының  тақау 
екенін  анықтайтындай  замана  белгілерін 
қалдырмап па екен? Егер Алла Өзі Даниял 
пайғамбарының 
кітабын 
оқып, 
оны 
түсінетін  болыңдар  деп  бұйрық  берсе, 
қалайша  біз  дым  білмей  отырамыз? 
Д а н и я л д ы ң  
к і т а б ы н д а  
у а қ ы т ы 
аяқталғанша  ол  сөздер  мөрленіп  тұрады 
делінген (бұл жерде пайғамбардың уақыты 
туралы  айтылады).  Сондай-ақ  (Дан.12:4) 
«көпшілік  оны  оқып,  білімдері  кеңееді» 
делінген.  Сонда  Тәңір  Ие  адамдардың 
Оның келетін мезгілін сезбей отыратында-
рын    емес,  дәл  күні  мен  дәл  сағатын 
білмейтіндерін ескертеді.  Біз Алланың дәл 
келетін күні мен сағатын ғана біле алмай-
мыз.  Кезінде  Нұһ  пайғамбары  кемесін 
әзірлегендей,  уақыт  белгілеріне  қарап 
біздер  де  қиямет  күнінің  тақау  екенін 
біліп, соған дайындалуымыз керек.  
Жазбаны  жалпылама  талқылау  жүйесіне 
немесе  оның  бұрмалануына  қатысты 
Вольф  былай  деп  жазады:  «Хритиан 
шіркеулерінің  басым  көпшілігі  Жазбаны 
дұрыс 
түсінуден 
қалған 
және 
де 
буддистердің  «бақытты  болашақ  дегеніміз 
адамдардың  бір  жерден  екінші  жерге 
кедергісіз  әуемен  еркін  қалықтауы»  деген 
елес  жүйесіне  еліктеп  кеткен.  Олар 
«яхудей» деген сөзді «пұтқа табынушы» деп 
оқу  керек,  «Иерусалим»  деген  сөзді 
«Шіркеу»  деп  түсіну  керек,  «жер»  дегеніміз 
«аспан»,  ал  «  Тәңір  үйі  тұрған  тауға 
көтерілу»  дегенді    «методистердің  үлкен 
тамаша жиыны» деп түсіндіреді.  
 1821-ші 
және 
1845-ші 
жылдар 
аралығында,  24  жыл  бойы  Вольф  дүние 
жүзін  аралады.  Ол  Африкада  Египет  пен 
Абиссиниюде,  Азияда  —  Палестина,  Си-
рия, Персия, Бухара, Индия елдерінде бол-
ды. Америка Құрама Штаттарында болып, 
қайтар  жолында  киелі  Еленаның  аралына 
тоқтап,  сол  жерде  уағыз  айтқан.  1837 
жылдың  тамызында  Нью-Йоркте  болып, 
осы қалада уағыз айтқан.  Онан соң Фила-
дельфия  және  Балтиморда  болып,  ақыры 
Вашингтонға жетті. Ол бірде экс — прези-
дент  Джон  Куинси  Адамстың  ұсынысы 
бойынша Конгресс палаталарының бірінде 
уағыз  айтты  және бұл  сенбі  күні  болатын. 
Бұл  лекцияны  Конгресс  мүшелері,  Вирги-
ния  епископы,  діни  қолбасшылар  және 
Вашингтон  азаматтары  ұйып  тыңдады. 
Дәл  осындай  хабарламасымен  және  Мәсіх 
Исаның 
біздің 
өмірімізге 
тікелей 
басшылық  жасайтыны  жайлы  лекциялар-
мен  сөз  сөйлеп,  сонымен  қоса  Азияда 
болған  кезіндегі  тәжірибелерімен  Нью- 
Джерси  штаттарында,  Пенсильванияда 
бөлісті.  Доктор  Вольф  барлық  жерлерде, 
тіпті 
түкпір 
— 
түкпір 
аймақтарды 
аралағанның 
өзінде 
күзетсіз 
жалғыз 
жүрген.  Солай  жүріп  неше  түрлі  қауіпті 
басынан  өткерген.  Оны  жаулары  соққыға 
жығып,  аш  та  ұстаған,  құл  ретінде  саты-
лып,  үш  рет  өлім  жазасына  ұсынылған. 
Бірнеше рет қарақшылардың қолына түсіп 
неше  рет  өліп,  неше  рет  тірілген.  Бірде 
оның  мүлігін  біреулер  ұрлап  алып,  қар 
жауып  тұрған  тау  ішінде  суықтан  мұздап 
қалған аяғын әрең басып ол жүздеген миль 

164 
 
жаяу жүріп өткен. «Қарумен жүріңіз» деген 
ұсыныстарға  ол,  «мен  дұғамен  қаруланып 
аламын  және  те  жақынын  жақсы  көретін 
адам  оған  қалай  қару  жұмсамақшы?»  — 
деп жауап  беретін  болған.  Ол  өзімен  бірге 
ағылшын және еврей тілдерінде жазылған 
Киелі  Кітапты  үнемі  қалдырмай  ұстап 
жүрген.  Соңғы  саяхатын  еске  ала  отыра 
ол:  «Мен  Киелі  Жазбаны  қолымда  ылғи 
ашық  ұстайтынмын  және  күшімнің  осы 
Кітапта 
екенін, 
оның 
қуаты 
мені 
қолдайтынын сезетінмін» — дейді.  
Ақыры  Құдай  сотының  басталғаны  жай-
лы 
хабар 
жердің 
басым 
көпшілік 
аймағына  тарап  болғанша  ол  тынымсыз 
еңбектенген.  Вольф  еврей,  түрік,  парсы, 
үнді  халықтарының  және  басқа  да 
халықтардың  арасында  жүріп,  олардың 
тілдерінде 
Құдай 
патшалығы ның 
жақындап 
қалғаны 
жайлы 
уағыздар 
айтқан.  
Бұхарада  жүрген  кезінде  Алланың  жер 
бетіне  II-ші  рет  келетіні  жайлы  ілімді 
өркениеттен  алыс  жатқан  аймақтағы 
адамдардың білетіндеріне оның көзі жетті. 
Йемена  жеріндегі  арабтардың  «Сеера»  ат-
ты  кітаптары  бар  екен,  онда  Мәсіх 
Исаның II-ші рет жер бетіне келетіні жай-
лы  жазылыпты.  Йеменада  мен  Рехавтың 
балаларымен  алты  күн  бірге  болдым  — 
дейді  ол.  Олар  жүзім  отырғызбайды  екен 
және  шарап  та  ішпейді  екен.  Олар 
Рехавтың  баласы,  мейірбан  қария  Иона-
давты жиі естеріне алады. Сол жерде Дан-
нан тараған Ысрайыл халқының балалары 
да бар екен. Олар да Рехавтың ұрпақтары 
секілді  Исаның  аппақ  бұлттың  үстінде, 
мыңдаған  періштелерін  ерітіп  салтанатты 
түрде  келетінін  біледі  екен  және  Оны  бар 
ниеттерімен күтуде.   Басқа миссионердің 
айтуынша мұндай ілім Татарстанда да бар 
екен.  Татардың  бір  молласы  Исаның  II-ші 
рет  қашан  келетінін  бір  дін  уағыздаушы 
елшіден сұраған екен және оның бұл жай-
лы  ештеңе  білмейтінін  көріп,  мұндай  да 
надан  мұғалімдер  болады  екен-ау  деп  таң 
қалыпты. Сол молла Исаны шамамен 1844
-ші жылы келетініне сенімді болған екен. 
Англия  жерінде  Исаның  келетіні  жайлы 
хабар  1826-шы  жылдан  бастап  уағыздала 
бастаған. Америкадағы секілді дәл уақыты 
белгіленбегенімен,  бұл  жерде  де  Исаның 
атағы  және  күшімен  салтанатты  түрде 
келетіні  жайлы  ілім  кеңінен  тараған. 
Ағылшын жазушысы  Муран Броктың ай-
туынша  ағылшын  шіркеуінің  шамамен 
700-дей  діни  қызметкерлері  «Ізгі  хабар 
Патшалығын»  уағыздаумен  айналысқан. 
Сол  секілді  Тәңірдің  1844  жылы  келетіні 
туралы  хабар  Ұлыбританияда  да  кеңінен 
тараған.  Осы  арада  АҚШ  тан  әкелінген 
кітапшалар таратылып, кітаптар мен жур-
налдар  қайра  басылып  шыққан.  1842-ші 
жылы тегі ағылшын Роберт Уинтер Амери-
када адвентистер ілімін қабылдап, Ізгі ха-
барды  отандастарына  жеткізу  үшін  еліне 
қайтып  оралған.  Онымен  бірге  басқа 
адамдар да сол іске араласып, айтулы ха-
бар  Англияның  әр  түрлі  бөліктерінде 
уағыздалды.  
Оңтүстік  Америкада  шіркеудің  неше 
түрлі  тартыстарымен  жүріп  надандыққа 
шомып  қалған  Лакунза  атты  иезуит,  тегі 
испандық,  Киелі  Жазбаны  оқығаннан 
кейін  Исаның  келетіні  жайлы  хабарды 
мойындап,  оны  қабыл  алған.  Бірақ  ол 
жайлы  тікелей  хабарлап  айтуға  Римнен 
қорыққандығынан  өзін  бет  бұрған  яхудей 
ретінде таныстырып және  ойын шығарма 
түрінде жазып, оны «Равви-бен–Ездра» де-
ген  атпен  баспадан  өткізіп,  жер  жерге 
таратқан.  Лакунза    XVIII-ші  ғасырда  өмір 
сүрген,  бірақ  оның  кітабы  1825-ші  жылы 
ғана  Лондонға  жеткен  және  ағылшын 
тіліне аударылған, сонымен қоса Исаның II
-ші  рет  жер  бетіне  келетіні  жайлы  хабар-
лас  болған  ағылшындардың  сол  сұрақ 
маңайындағы  қызығушылығын  тереңдете 
түскен.  
Германияға 
бұл 
хабарды 
XVIII-ші 
ғасырдың 
сыншысы, 
көрнекті 
дін 
зерттеуші, 
лютеран 
шіркеуінің 
діни 
қызметкері 
Бенгель 
таратқан. 
Білім 
алғаннан 
кейін 
Бенгель 
теология 
сабақтарымен  айналысқан,  ал  оған  жас 
кезінен  бастап  жетілген  байыпты,  рухани 
ақылы,  өз  білімін  өзі  байытуға  деген 
құштарлығы сеп болған. Көптеген басқа да 
жастар  секілді,  оның  рухани  өмірінде  де 
күдіктену  деген  көп  болған.  Кейіннен  сол 
кездерді  еске  ала  отырып,  оның  жастық 
шағын ауыр жүкке айналдырып, жүрегіне 
жебе  болып  қадалған  күдіктер  жайлы  ол 
терең  сезіммен  айтады.  Вюртбенгерс 
шіркеу  сотының  мүшелігіне  енгеннен 

165 
 
кейін,  ол  діни  бостандықты  қорғауға 
тұрды.  Шіркеудің  құқығын  қолдай  оты-
рып,  ол  сонымен  қоса  адам  өзінің  арына 
сәйкес  әрекет  жасайтынын  айтып  , 
ешкімді  де  күштеп  шіркеуде  ұстауға  бол-
майтыны  жайлы  ұсыныстар  жасады 
( Б р и т а н и я  
э н ц и к л о п е д и я с ы н а н ) . 
Бенгельдің  сіңірген  еңбектерінің  әсері 
оның  отанында  осы  уақытқа  дейін 
байқалады. 
Бірде  ол  уағыз  айтуға  дайындалып 
отырған  кезінде,  аянның  21-ші  тарауын 
оқып отырып, Исаның II-ші рет жер бетіне 
келетіні  жайлы  хабарға  көзі  түсіп,  кенет-
тен  не  бір  жарыққа  бөленгендей  болды. 
Пайғамбардың  суреттеп  берген  оқиғаның 
ұлылығы, көп мәнді болғаны соншалықты, 
осы  мезгілден  бастап  ол  басқа  ештеңе 
жайлы  ойлай  алмады.  Келесі  күні  осы  су-
рет  тағы  да  оның  көз  алдына  келді.  Сол 
мезгілден бастап ол Ашық кітапта берілген 
аяндарды зерттеуге кірісті. Оның даталар-
ды 
есептеп 
шығаруында 
Миллердің 
санағымен  аз  ғана  айырмашылықтар бол-
ды. Бенгельдің еңбектері барлық христиан 
елдеріне  кеңінен  тарады.  Оның  Аяндарға 
ақатысты  көзқарасы  Вюртенберг  жерінде 
және Германияның да кейбір бөліктерінде 

жүктеу/скачать 2,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: