- Гуннерс мәдени біріктірудің төрт мүмкін сценарийін ұсынады.
- «Жаһандық гомогенизация» сценарийі - батыс мәдениетінің толық үстемдігі, кез-келген жергілікті ерекшелік жоғалады.
- «Қанықтыру сценарийі» - периферия орталықтың мәдени үлгілерін баяу сіңіреді, оларды қанықтырады және ұзақ уақыт бойына, бірнеше ұрпақтардан кейін жергілікті мәдени формалар біртіндеп жоғалады, яғни, тарихта мәдени біртектіліктің қалыптасуы жүреді.
- «Перифериялық сыбайлас жемқорлық» - бейімделу процесінде батыс мәдениетінің құлдырауы мен ыдырауын білдіреді. Перифериямен соқтығысу оның жоғары құндылықтарын бұрмалайды және ыдыратады. Мысалы, дәстүрлі автократиялық елде демократиялық құндылықтар деспотизмге оңай ауысады; теңдік – сыбайластыққа, тамыр-таныстыкка; сөз бостандығы – жала мен жалған ақпаратқа.
- «Пісу сценарийі» - жаһандық мәдениет жергілікті жағдайлардың әсерінен өзгереді, мәдениеттердің айырмашылығы қалады, бірақ олардың дамуы орталықтың әсерінен тездетіледі, периферия мәдениеттің өкілдері делдал ретінде әрекет етеді: олар импортталатын өнімдерді өздерінің мәдени талғамдары мен қажеттіліктеріне сәйкес таңдайды. Нәтижесі Гуннерс мәдениетті «креолизация» (гибридизация) деп атайды. Мәдениеттер біріктірілмейді, олардың арасында диалог бар.
Достарыңызбен бөлісу: |
