Әлеуметтану жеке білім саласы ретінде келесі негізгі қызметтерді орындайды:
әдістемелік, әлеуметтанудың концептуальды аппаратын құрастыруға, жаңа заңдылықтарды мен тенденцияларды айқындауға мүмкіндік береді;
теоретико-танымдық функциясы, әлеуметтік дамудың заңдылықтарымен, әртүрлі әлеуметтік құбылыстар мен үрдістердің өзгеру тенденцияларымен, зерттеулермен байланысты. Бұл қағида қазіргі уақыттың көкейтесті мәселелеріне ғылыми жауап беріп, жетілдіруге жол ұсынады;
басқару функциясы, әлеуметтанумен ұсынылған шешімдер мен нұсқаулар қоғам, аумақ, кәсіпорын, ұйым аумағында шешім қабылдауға негіз болуына байланысты;
болжамдық функция, келешекте әлеуметтік үрдістердің тенденциясы жөнінде ғылыми негізделген болжамдарды құрастыру
тәжірибелік функция, тәжірибелік маңызы бар ұсыныстарды құрастыруға мүмкіндік береді;
Әлеуметтану бастапқыда әлеуметтік ғылымды білдіреді, бірақ уақыт өте келе оның пәні мен мәні өзгеріп, социологияны философиядан бірте-бірте ажырата бастады. Мәселен, XIX ғ. ортасына қарай қоғамдық дамудың ішкі логикасы мен қоғамдық ғылымдардың дамуы оны анықтаудың жаңа тәсілдерін талап етті. Әлеуметтанудың әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар жүйесіндегі орны бәрінен бұрын әлеуметтанудың қоғам туралы ғылым болып табылатындығымен анықталады және басқалар үшін теория мен әдістеме қызметін атқара алатын жалпы социологиялық теорияны қамтиды.
Әлеуметтану бастапқыда әлеуметтік ғылымды білдіреді, бірақ уақыт өте келе оның пәні мен мәні өзгеріп, социологияны философиядан бірте-бірте ажырата бастады. Мәселен, XIX ғ. ортасына қарай қоғамдық дамудың ішкі логикасы мен қоғамдық ғылымдардың дамуы оны анықтаудың жаңа тәсілдерін талап етті. Әлеуметтанудың әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар жүйесіндегі орны бәрінен бұрын әлеуметтанудың қоғам туралы ғылым болып табылатындығымен анықталады және басқалар үшін теория мен әдістеме қызметін атқара алатын жалпы социологиялық теорияны қамтиды.
Әлеуметтануды зерттеу саласында ол әлеуметтік ғылымдар арасында «ең кең тарағандардың» бірі болып табылады. Әртүрлі қоғамдық қатынастардағы ортақтық пен заңдылықтарды іздеуде әлеуметтану өзінің зерттеу саласы бар салалар мен пәндер бойынша да әрекет етуі керек. Мысалы, педагогика тәрбие мен оқытуға байланысты құбылыстарды зерттейді; экономика экономикалық механизмдерді зерттейді; мемлекет доктринасы – саяси оқиғалар мен заңдылықтар; психология – психологиялық құбылыстар. Бірақ мұның астарында әлеуметтану айналысатын әлеуметтік қатынастар да жатыр.
Әлеуметтануды зерттеу саласында ол әлеуметтік ғылымдар арасында «ең кең тарағандардың» бірі болып табылады. Әртүрлі қоғамдық қатынастардағы ортақтық пен заңдылықтарды іздеуде әлеуметтану өзінің зерттеу саласы бар салалар мен пәндер бойынша да әрекет етуі керек. Мысалы, педагогика тәрбие мен оқытуға байланысты құбылыстарды зерттейді; экономика экономикалық механизмдерді зерттейді; мемлекет доктринасы – саяси оқиғалар мен заңдылықтар; психология – психологиялық құбылыстар. Бірақ мұның астарында әлеуметтану айналысатын әлеуметтік қатынастар да жатыр.
