Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

408
409
concept [‘kɒnsept] n ~ (of smth/that ...) 
концепция, тұжырымдама; жалпы түсiнiк
conception [kən’sepʃn] n 1. ауыр аяқ болып 
қалу, бала көтеру, жүктi болу 2.(a) ойды, 
идеяны қолға алу; долбар (b) ~ (of smb/smth/
that ...) ой, жоспар; ниет ♦I have no ~ what 
you mean. - Сенiң не деп тұрғаныңды ұқсам 
бұйырмасын.
conceptual [kən’septʃuəl] adj концептуалдық, 
тұжырымдамалық
concern [kən’sз:n] A.v 1.(a) бiреуге қатысты iс 
болу; бiреуге маңызды болу; əсер ету ♦Don’t 
interfere in what doesn’t ~ you. - Өзiңдiкi емес 
iске араласпа. ♦The loss was a tragedy for all 
~ed. - Қаза талай адамды еңiретiп кеттi. ♦To 
whom it may ~ - Қажет етушi адамға, талап 
етушi адамға (бұл сөз тiркесi бiреу жөнiнде 
жазбаша анықтама я мiнездеме бергенде 
хат текстiнiң басына жазылады) (b)бiрнəрсе 
жайлы болу; бiрнəрсеге қатысты тақырып 
болу ♦a report that ~s drug abuse - есiрткi 
қолдану жөнiндегi баяндама 2.~ oneself 
with/in/about smth бiрнəрсемен айналысу; 
бiрнəрсеге көңiл қою ♦More and more people 
are ~ing themselves with environmental prob-
lems. - Жұртшылық экология проблемаларына 
көңiл қоя бастауда. 3.алаңдау, қобалжу, 
мазасыздану ♦Our losses are beginning to ~ 
me. - Бiздiң шығындарымыз менi алаңдата 
бастады. 4.(idm) *as/so far as smb/smth is ~ed 
(егер) бiреу/бiрнəрсе жайлы айтсақ/айтқанда 
♦The rise in interest rates will be disastrous as 
far as small fi rms are ~ed. - Шағын фирмалар 
жайлы айтсақ, проценттiк ставканың 
көтерiлуi оларды есеңгiретiп тастайды. 
*be ~ed in smth бiрнəрсеге қатысы болу я 
жауапты болу ♦He was ~ed in the crime. - Оның 
қылмысқа қатысы болған. *to be ~ed to do 
smth бiрнəрсемен айналысу, шұғылдану *to 
be ~ed with smth бiрнəрсе жайлы болу ♦Her 
late documentary is ~ed with youth unemploy-
ment. - Оның соңғы деректi фильмi жастар 
арасындағы жұмыссыздық жайлы. B.n 
1.(a) ~ (for/about/over smth/smb); ~ (that ...) 
алаңдаушылық, алаң, мазасыздық, қобалжу (b)
алаңдататын нəрсе, себеп 2.бiреуге маңызды 
я қызықты нəрсе 3.концерн, компания 
♦a huge industrial ~ - аса iрi өнеркəсiптi 
(индустриялы) концерн 4.~ (in smth) үлес 
(акция) ♦He has a ~ in the business. - Оның 
бизнесте (кəсiпорында) өз үлесi бар. 5.(idm) 
*a going ~ белсендi əрi табысты бизнес, 
институт
concerned [kən’sз:nd] adj ~ (about/for smth/
that ...) алаңдаған, мазасызданған
concernedly [kən’sз:nidli] adv [қ-з: con-
cerned]
concerning [kən’sз:niη] prep (бiреуге/бiрнəрсеге) 
қатысты, жайлы ♦a letter ~ your complaint - 
сенiң арызың жайлы хат
concert [‘kɒnsət] n 1. концерт 2.(idm) *at 
~ pitch толық дайындықта, толық əзiрлiк 
жағдайында *in ~ фонограммамен емес, тiрi 
концерт ♦Frank Sinatra in ~ at the Festival 
Hall. - Франк Синатра Фестивал Холлда тiрi 
концерт беруде. *in ~ (with smb/smth) (кiтаби) 
бiреумен қоян-қолтық, бiреумен бiрлесе ♦work-
ing in ~ with his collegues - əрiптестерiмен 
қоян-қолтық жұмыс iстей жүре
concert-goer n концертке барғыш адам, 
концертқұмар
concert grand n концерт роялi, концерттiк 
пианино
concert master (US) = leader 2 
concerted [kən’sз:tid] adj бiрлескен, тiзе қоса 
iстеген ♦a ~ effort, attack - бiрлескен əрекет, 
бiрлесе жасаған шабуыл
concertina [,kɒnsə’ti:nə] A.n концертино 
(шағын гармонь) B.v (pt, pp concertinaed; 
pres p concertinaing) гармоньша жиырылу; 
мыжылу ♦The lorry had concertinaed after 
crashing into the tree. - Жүк машинасы ағашқа 
соғылып, кептелдi де қалды.
concerto [kən’ʧeətəu, -’ʧз:t-] n (pl ~s) концерт 
(музыкалық шығарма)
concession [kən’seʃn] n 1. ~ (to smb/smth) 
(a) көну; беру; шегiнiс ♦There is a call for 
the ~ of certain rights. - Кейбiр хақтардан 
(праволардан) бас тарту жөнінде үндеу бар. 
(b)(келiссөз я айтыстан кейiн) бiреуге берiлген 
зат т.с.с. ♦Employers made ~s to the workers 
in negotiations. - Жалдаушылар келiсөздер 
барысында жұмысшылыр талаптарына 
көндi. 2.бағаның арзандатылуы 3.~ (to do 
smth) (бiрнəрсе iстеуге берiлген) хақ, хұқық, 
концессия ♦oil/ mining ~s - мұнай/қазба 
байлық кендерiн игеруге деген хақтар
concessionaire [kən,seʃə’neə(r)] n бiрнəрсемен 
айналысуға хақ, право, хұқық берiлген адам, 
концессионер
concessionary [kən’seʃənəri; US -neri] adj 
арзандатылған
concessive [kən’sesiv] n, adj (грам) бағыныңқы
conch [kɒnʧ] n (a) қабыршақты моллюск, теңiз 
ұлуы, раковина (b)теңiз ұлуы қабығы
conchology [kɒη'kɒləʤi] n теңiз моллюскiлерi 
мен ұлуларын зерттейтiн ғылым
concierge [,kɒnsi’eəʒ; ,kα:nsi’erʒ] n 1. 
консьерж, кезекші (мекеме я ғимарат 
қараушысы я күзетшiсi) 2. (US) консьерж, 
мейманхана күтушiсi
conciliate [kən’silieit] v 1. жұбату, көңiлiн 
табу, тыныштандыру 2.~ (between smb and 
smb) екi жақты татуластыру, келiстiру ♦to ~ 
(between) the parties in a dispute - айтысып 
жүрген жақтарды татуластыру, 
келiстiру
conciliation [kən,sili’eiʃn] n жұбату, көңiлiн 
табу, тыныштандыру; екi жақты татуластыру, 
келiстiру
conciliatory [kən’siliətəri; US - tɔ:ri] 
adj жұбататын, көңiлiн табатындай, 
тыныштандыратын; екi жақты 
татуластыратын, келiстiретiн
concise [kən’sais] adj қысқа, ықшамды, 
сығымдай берiлген, қысқа да нұсқа
concisely [kən’saisli] adv [қ-з: concise]
conciseness [kən’saisnis] n қысқалық, 
ықшамды(лы)қ
concision [kən’siʒn] = conciseness
conclave [‘kɒηkleiv] n жеке жағдайдағы не 
құпия кездесу
conclude [kən’klu:d] v 1. ~ (smth) (with smth) 
(көбiнесе кiтаби) аяқталу, бiту ♦The meet-
ing ~ed at 8 o’clock. - Кездесу сағат 8-де 
аяқталды. 2.~ smth from smth қорытындылау, 
қорытындыға келу ♦Those are the facts: what do 
you ~ from them? - Мiне - фактiлер: бұлардан 
нендей қорытынды шығарасың? 3.~ smth 
(with smb) келiсiмге отыру, байламға келу, 
келiсiмшартқа қол қою ♦Britain ~ed a trade 
agreement with China. - Британия Қытаймен 
сауда келiсiмшартына қол қойды.
4.деп шешу, шешiмге келу, ұйғарымға келу
conclusion [kən’klu:ʒn] n 1. аяқталу, бiту 
♦to bring smth to a speedy ~ - бiрнəрсенi тез 
аяқтау 2.~ (that ...) қорытынды ♦I came to/
reached the ~ that he’d been lying. - Мен 
ол осы уақытқа дейiн алдап келген деген 
қорытындыға келдiм. 3.келiсiмге отыру, 
байламға келу, келiсiмшартқа қол қою ♦Hos-
tilities ended with the ~ of a peace treaty. - 
Қарулы қақтығыстар бейбiт шартқа қол 
қойғаннан кейiн тоқтады. 4.(idm) *a foregone 
~ foregone *in ~ сөз соңында, қорыта келе 
♦In ~ I’d like to say that ... - Қорыта келе ... деп 
айтқым келедi. *jump to ~s (jump B)
conclusive [kən’klu:siv] adj бұлтартпас, күмəн 
келтiрмейтiн ♦Her fi ngerprints on the gun were 
~ proof of her guilt. - Қарудағы саусағының 
iздерi оның кiнəлi екендiгiне бұлтартпас дəлел 
болды.
conclusively [kən’klu:sivli] adv [қ-з: conclu-
sive]
concoct [kən’kɒkt] v 1. (көбiнесе жақтырм) 
үйлеспейтiн заттарды я шикiзаттарды 
араластырып жаңа бiр нəрсе түзу ♦to ~ a drink 
out of sherry and lemon juice - шие мен лимон 
шырындарын араластырып сусын жасау 
2.(жақтырм) ақталу я алдау мақсатында 
өтiрiк ойлап табу
concoction [kən’kɒkʃn] n (a) [қ-з: concoct] 
(b) үйлеспейтiн заттарды я шикiзаттарды 
араластырып түзген жаңа нəрсе (көбiнесе 
сұйық); қоспа, шылама
concomitant [kən’kɒmitənt] A.adj ~ (with smth) 
(кiтаби) бiрге iлесе жүретiн; бiрге болып 
жататын B.n ~ (of smth) (кiтаби) бiрге iлесе 
жүретiн я бiрге болып жататын нəрсе ♦the in-
fi rmities that are the ~s of old age - қарттықпен 
бiрге келетiн əлсiздiктер
concord [‘kɒηkɔ:d] n 1. (кiтаби) гармония, 
үйлесiм, татулық 2. (грам) қиысу
concordance [kən’kɔ:dəns] n 1. үйлесiм, 
келiсiм 2. алфавиттiк, əлiпбилiк тiзiм
concordant [kən’kɔ:dənt] adj ~ (with smth) 
(кiтаби) сəйкес, үйлесетiн, лайықты
concordat [kən’kɔ:dæt] n конкордат (мемлекет 
пен шiркеудiң арасындағы келiсiм)
concourse [‘kɒηkɔ:s] n 1. (вокзалдың т.б. 
ғимараттың) үлкен залы, холы 2. (кiтаби) 
жиылған жұрт, топ
concrete ['kɒηkri:t] A.adj 1. нақты өмiр сүретiн, 
бар 2. нақты, анық ♦~ proposals, facts - нақты 
ұсыныстар, фактiлер B.n бетон (құрылыс ма-
териалы) С.v бетондау, бетонмен жабу

410
411
concrete mixer n цемент шылағыш, бетон 
шылағыш
concretion [kən’kri:ʃn] n (кiтаби) жұмсақ 
я сұйық қатайған кезде түзiлетiн масса, 
қатайған, қатқан масса
concubinage ['kɒηkjubiniʤ] n (кiтаби) ер мен 
əйелдiң заңды некесiз бiрге өмiр сүруi
concubine ['kɒηkjubain] n 1. тоқал 2. кəнизак 
(бiреудiң заңды некедегi емес əйелi я ерiксiз 
əйел)
concupiscence [kən’kju:pisns] n (кiтаби 
көбiнесе жақтырм) нəпсi құмарлық, нəпсiге 
ынтықтық; құштарлық; секске ынтықтық
concur [kən’kз:(r)] v (-rr-) (кiтаби) 1. ~ (with 
smb/smth) (in smth) келiсу, келiсiм бiлдiру 2. бiр-
бiрiне дəп келу, сəйкес келу, бiр мезгiлде болу 
♦Everything ~red to produce a successful result. - 
Бəрi бiр мезгiлде болды да оң нəтиже бердi.
concurrence [kən’kʌrəns] n (кiтаби) 1. 
келiсiм, келiсу, ұштасу 2. бiр-бiрiне дəп келу, 
сəйкес келу, сай келу ♦a strange ~ of events - 
оқиғалардың таңғаларлықтай бiр бiрiне дəп 
келуi
concurrent [kən’kʌrənt] adj ~ (with smth) бiр 
бiрiне дəп келетiн, сəйкес келетiн; бiр мезгiлде 
болған
concurrently [kən’kʌrəntli] adv [қ-з: concurrent]
concuss [kən’kʌs] v қатты соққы я сiлкiнiс 
арқылы миын шайқау, жарақаттау
concussion [kən’kʌʃn] n (a) қатты соққы я 
сiлкiнiс арқылы миға келген зақым я жарақат; 
контузия (b) қатты сiлкiнiс; шок
condemn [kən’dem] v 1. ~ smb/smth (for/as 
smth) сөгу, айыптау ♦The papers were quick to 
~ him for his mistakes. - Газеттер тез арада 
оны қатесi үшiн сөге бастады. 2.~ smth (as 
smth) жарамсыз деп тану ♦a ~ed building - 
жарамсыз деп танылған ғимарат 3.(a) ~ smb 
(to smth/ to do smth) (заң) белгiлi бiр жазаға 
кесу, үкiм ету, үкiм шығару ♦to ~ smb to death/
hard labour - бiреудi өлiм жазасына кесу/
ауыр жұмысқа кесу (b)кiнəлi етiп көрсету, 
кiнəлi екенiн бiлдiру ♦His nervousness ~ed 
him. - Оның дегбiрсiздiгi өзiнiң қуыстанып 
тұрғанын бiлдiрiп қойды. 4.~ smb to smth/ to 
do smth бiреудi мəжбүр ету ♦people ~ed to a 
life of poverty - кедейлiк маңдайына жаз(ыл)
ған адамдар
condemnation [,kɒndem’neiʃn] n [қ-з: condemn]
condemned cell [.,.’.] n өлiм жазасына кесiлген 
адамның камерасы
condensation [,kɒnden’seiʃn] n 1. конденсация, 
қойылту; ықшамдау, қысқа ету, сығымдау ♦the 
~ of steam to water - будың суға айналуы ♦The 
report is a brilliant ~ of several years’ work. 
- Баяндама - бiрнеше жылғы жұмыстың 
тамаша қорытындысы. 2.беттегi будың суға 
айналғандағы тамшылары ♦His shaving mir-
ror was covered with ~. - Оның қырынатын 
айнасын бу тамшылары басып кеттi.
condensation trail = vapour trail
condense [kən’dens] v 1. ~ (smth) (into/
to smth) (a) қойылту, қоюлану (b) газдан 
я будан сұйыққа айналу, сұйылу 2. ~ smth 
(into smth) ықшамдау, қысқарту, қысқа да 
нұсқа ету, сығымдау ♦to ~ a long report into a 
brief summary - ұзақ баяндаманы ықшамды 
мазмұндама ету
condenser [kən’densə(r)] n 1. сұйылтқыш, буды 
сұйыққа айналдырғыш жабдық, конденсатор 
2. (эл) конденсатор, электр зарядтарын жиып 
сақтайтын аспап 3. (оптикада) конденсор, 
жарықты шоғырландыратын айна не линза 
condescend [,kɒndi’send] v 1. (көбiнесе 
жақтырм) менсiнбеу, көзге iлмеу, iлтипат 
көрсетпеу, назар аудармау ♦She actually ~ed 
to say hello to me in the street today. - Ол бүгiн 
көшеде менiмен тiптi сəлемдесуге жара-
мады. ♦She’d be a better teacher if she didn’t 
~ to her students. - Ол өз оқушыларымен 
санасса, жақсы мұғалiм болар едi. 2.~ (to 
smb) (жақтырм) мейiрiн төгу, көзге iлу, 
көңiл аудару ♦The managing director ~ed to 
have lunch with us in the canteen. - Басқарушы 
директор бiзден бөлектенбей бiрге асханада 
тамақ iштi.
condescending [,kɒndi’sendiη] adj менменсiген, 
өзiне өзi көңiлi толған, шiкiрейген [қ-з: conde-
scend] 
condescendingly [,kɒndi’sendiηli] adv [қ-з: con-
descending]
condescension [,kɒndi’senʃn] n [қ-з: condescend] 
condign [kən’dain] adj (кiтаби) лайықты, 
тиiстi (жаза)
condiment [‘kɒndiment] n тұздық, ас қатық (м: 
тұз, бұрыш я кетчуп т.с.с.)
condition [kən’diʃn] A.n 1. жағдай, күй ♦the 
weather ~ - ауа райы(ның күйi)
♦to be in ~ - жағдайы жақсы болу ♦She is in 
no ~ to travel. - Оның жол жүруге күйi жоқ. 
2.шарт, жағдай ♦He was allowed to go out, 
but his parents made it a ~ that he should get 
home before midnight. - Оған тысқа шығуға 
рұқсат етiлдi, бiрақ оған əке-шешесi түн 
ортасы аумай үйге оралатын боласың деп 
шарт қойды. ♦the terms and ~s of the lease - 
жалдың (аренданың) мерзiмi мен шарттары 
3.~s жағдай, жағдайлар ♦under existing ~s - 
қазiргi кезде, қазiргi жағдайда ♦poor working 
~s - қиын жұмыс жағдайы 4.ауру, нақастық 
♦She has a serious heart ~. - Оның жүрегi 
қатты ауырады. ♦What is the treatment for this 
~? - Мына ауруды қалай емдеуге болады? 5. 
(көне қолд) қоғамдағы дəреже; шен, дəреже 
6.(idm) *in mint ~ mint *on ~ that ... егер ... 
болса, болса ғана ♦You can go out on ~ that you 
wear an overcoat. - Жылы киiмiңдi кисең ғана 
далаға шығасың. *on no ~ (кiтаби) мүлде, 
не болса да, тiптi ♦You must on no ~ tell him 
what happened. - Сен оған не болғанын мүлде 
айтпа. B.v [,kən’diʃn] 1. əсер ету, бақылау, 
анықтау, шешушi рөл атқару ♦Environment 
~s an animal’s development. - Қоршаған орта 
жануардың дамуына шешушi ықпал етедi. 
2.~ smb/smth (to smth/to do smth) үйрету, 
көндiктiру ♦It didn’t take them long to become 
~ed to the new environment. - Олар көп ұзамай 
жаңа ортаға үйренiп кеттi. 3.дұрыс күйге 
түсiру; қалыпқа түсiру, оңалту, жақсы ету 
♦leather ~ed by a special process - арнайы 
өңдеуден өткен былғары ♦a lotion that ~s the 
skin - терiнi күтуге арналған лоцион

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: