«Эллинизм» ұғымы және оның мәні



бет3/3
Дата09.05.2023
өлшемі23,25 Kb.
#91202
1   2   3
Этолия одағымен бірге Эллиндық одаққа қарсы соғысы. 215 — 205 жылдар б.з.б — Бірінші Македония соғысы. 207 жыл б.з.б — Мантинея түбіндегі шайқас. ... 195 жыл б.з.б — Лакония соғысы, Спарта жеңілісі және Ахей одағына қосылуы. 147 жыл б.з.б — Спарта Ахей одағынан шығып Римнен қолдау алып отырады. Ахей соғысы басталды.. 146 жыл б.з.б — бүкіл Грекия Рим империясының астында қалып Ахей провинциясына айналды. Кезіндегі атақтары үшін Спарта мен Афина өздерінің территориясы аумағында өз өзін билеу құқығын алады. 220 — 217 жылдар б.з.б — Одақтастар соғысы. Спарта Этолия одағымен бірге Эллиндық одаққа қарсы соғысы.
Птолемейлік Египет – эллинистік әлемнің үшінші ірі мемлекеті. Патшалықтың орталығы дәстүрлі шектегі Еги- пет болды. Птолемейліктер ежелгі Египет мемлекетіне тән ерекшеліктерді сақтап қалды – патшаның озбырлық билігі, саны көп шенеуніктердің көп салалы аппараты, мемлекеттік биліктің қатаң орталықтандырылуы, оның мемлекеттің шаруашылық өміріне белсенді араласуы. Аталған жағдайлар Птолемей патшалығын Селевкид мемлекетінен ерекшеледі. Бұл жерде грек- македондық тұрғындардан құралған қала-полистерді салу қажет болған жоқ, себебі Птолемейлер бұрыннан толық қалыптасқан экономикалық байланыстардың бұрынғы жүйесі, жаулап алынған халықтардың моноэтникалық массасының мемлекеттік және әкімшілік басқарылуын қолдарына алды.
Эллиндік кезеңнің басында Македония дағдарысты басынан өткерді. Оның себептерінің бірі – Шығыстағы халықтардың тығыз қоныстануы, шаруалардың кедейленуі, галат тайпаларының ша- буылы еді. ІІ Антигон гонат билігі кезеңінде жағдай біршама тұрақтанды. Б.д.д. 283 жылы греция македондықтардың қол- астында болды, дегенмен, олардың бағыныштылықта ұстау күннен-күнге қиын бола бастады. Бұл уақытқа қарай б.д.д. 370 жылы орталық грецияның бірқатар полистерін біріктірген Это- лий одағы біршама күшейді. Бұл одақ Балқан жартыаралындағы Македония билігіне қарсы айтарлықтай күш болды. Б.д.д. 280 жылы Пелопоннес грек полистерінің тағы бір әскери-саяси одағы – Ахей одағы қалпына келеді. Бұл одақ та македон билігін алаңдатпай қоймады. хремонид соғысында (б.д.д. 267-261 жж.) Антигон гонат Македонияның бүкіл Элладаға үстемдігін тоқтата алды, б.д.д. 228 жылға қарай ол Пелопоннестегі билігін, ал бір жылдан кейін македон гарнизоны Афинадан шығарылады.
Бұл уақытқа қарай Клеомен патшаның реформаларының арқасында Спарта өзінің саяси ықпалы мен әскери потенциа- лын қалпына келтірді. Одан төнген қауіп Ахей одағын Македо- ниямен келісімге келуге мәжбүрледі. Б.д.д. 221 жылы Селассия шайқасында Спарта күйреуінен кейін македон патшасы Анти- гон ІІІ досон гегемониясымен Эллиндік одақ құрылды. Оған Ахей федерациясының грек полистері және Афина мен Этолий одағына кіретіндерден басқа грек полистері кірді.
5) Пергамон патшалығы
III-II ғасырларда. BC e. Эллиндік әлемде маңызды орынды Пергамон патшалығы иеленді. Ол Кіші Азияның солтүстік-шығысында орналасқан. Өмір сүрген уақыты: б.з.б. 283-133 жылдар. e. Астанасы – Пергамон қаласы.Патшалық Лисимах билігінің әлсіреуі нәтижесінде пайда болды. Филетер Пергамонның бірінші патшасы болып саналады. Король мемлекеттік қаржыны басқаруға құқылы болды. Стратегтерді тағайындады. Патшалықтың құрамындағы қала-полистер Атталидтер әулетіне жартылай ғана бағынды, ал басқалары билеушілерге бағынды.

Король Евмен 1 (б.з.д. 263-241 жж.) және оның мұрагері Евмен II (б.з.д. 197-159 ж.) тұсында мемлекет өзінің ең үлкен гүлденуіне жетті. Билеушілер күміс теңгелер шығарып, мәдениет қайраткерлеріне қамқорлық жасады.


Пергам Рим ықпалының күшеюін жақтады. Патша III Аттал патшалықты Римнің еріксіз басып алуын ескеріп, барлық жерлерді Римге өсиет етті. Пергамон соғысының нәтижесінде Пергамонның орнына Азия провинциясы құрылды.
Понт патшалығы
Понт мемлекеті Кіші Азиядағы Қара теңіздің оңтүстігінде (Euxine Pontus) орналасқан. Өмір сүрген уақыты: б.з.б. 302-64 жж Бірінші билеуші Митридат Пафлагонияда екі эллиндік мемлекет: Селевкидтер мен Македония билігі арасында патшалық құрды. Біздің дәуірімізге дейінгі 132-63 жылдардағы Митридат VI билігінің гүлденген кезеңі. Бұл патша Битиния мен Кападокияны басып алды, гректерді қосып алды Таврия колониясы, қысқа уақытқа Македония мен Фракияны жаулап алды, Рим провинциясы Азия. Риммен соғыс жеңіліспен аяқталып, Римнің Битиния және Понт провинциясына айналды. Бірақ Понти патшалары өз жерлерінде біздің дәуірімізге дейінгі 64 жылға дейін билік жүргізді. Рим императоры Нерон мемлекет аумағына талап қойып, Понтты Галатия провинциясына қосып алды.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет