Эмбриология
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
- Бұл бет үшін навигация:
- Шеміршек тіндеріндегі зат алмасуды реттеу факторлары.
| 8.21 -сурет.
Э л а с т и к а л ы қ ш е м ір ш е к т і- ні. М и к р о ф о т о гр а ф и я , б о я у ы — о р с е и н : 1 — х о н д р о ц и т т е р д ің б ір т е к т і т о п т а р ы ; 2 — э л а с т и к а л ы қ т а л ш ы қ т а р Буын шеміршегінде жаракаттың терендігіне байланысты калпына келу біртекті жасушалар тобының есебінен (терең емес закымдануларда), сонымен бірге, тіннің 224 8-Тарау. Дәнекер тіндер 8 .2 2 -сур ет. Т а л ш ы қ ты ш е м ір ш е к т ін і. О м ы р т қ а а р а л ы қ д и с к т ің к е с ін д іс і: 1 — к о л л а ге н т а л ш ы қ т а р ы ; 2 — х о н д р о ц и т т е р қалпына келуінін екінші көзі — сүйектің органикалык матриксі о с т е о и д т ы түзейтін — субхондралды сүйектің камбиалдык жасушаларының есебінен (шеміршектің терең закымданулары кезінде) жүреді. Кез келген жағдайда шеміршек тінінің жаракатынын аймағында дистрофиялык (некроздық) үдерістер байкалып, ал одан сыртка карай көбейіп жаткан хондробласттар орналасады. Жаракатта талшыкты дәнекер тін калыптасады, ол кейініректе шеміршек тінімен алмастырылады. Толығымен калпына келу жаракаттанудан кейін 3—6 айдан сон аякталады. Шеміршек тіндеріндегі зат алмасуды реттеу факторлары. Ш еміршек тіндерінде зат алмасуды реттеу механикалыкжүктеменің, жүйкелік және гормоналдыкфакторлардын ықпалымен өтеді. Ш еміршек тініне мезгіл — мезгіл жасалатын кысым және жүктеменің әлсіреуі суда еріген коректік заттардың, метаболизм өнімдерінің және, рецепторлары мен эффекторлары бар шеміршек үсті кабығының кылтамырларынан немесе буыннын синовиалдык сүйыктығынан келетін гормоналды — гуморалды реттеушілердің диффузиясынын тұракты эсер көрсететін факторлары болып табыла- ды. Сонымен коса, хондроциттерде канда айналымда жүретін біраз гормондарға цито- рецепторлары болады. Мысалы, гипофиздің гормондары — соматотропин және пролактин — шеміршек тіндерінің өсуін ынталандырады, бірак олардың пісіп-жетілуіне эсер етпейді. Калканша безінін гормондары — тироксин және трийодтиронин хондроциттердін цитосаралануын жеделдетеді, бірак шеміршектердегі өсу үдерістерін тежейді. Кдлканша және калканша маңы бездерінің гормондары — кальцитонин және парат- гормон — шеміршектің метаболизміне осыған ұксас ыкпал көрсетіп, өсу үдерістерін ынталандырады, бірак шеміршектің пісіп-жетілуіне азырак эсер етеді. Ұйкы безінін эндокриндік аралшыктарының гормоны — инсулин — канкагенездік мезенхима жасушаларынын цитосаралануын арттырады, ал постнаталды онтогенез сатыларында өсу және митогенді эсер көрсетеді. Бүйрек үсті безінің гормондары — глюкокорти- коидтар және аналык жыныс гормоны эстроген — хондроциттерде коллагеннің және гликозаминогликандардың биосинтезін тежейді, ал ерте постнаталды кезенде олардың жоғары концентрациялары шеміршек тінінің картаюына және ондағы деструкциялык өзгерістерге себеп болады. Аталык жыныс гормоны — тестостерон — сульфатталмаған гликозаминогликандардың биосинтезін жоғарылатады, бұл шеміршек тінінін |