Эластикалық типті артериялар Эластикалык артериялар
(arteriae elastotypica) ортанғы кабыкшаларында
эластикалык кұрылымдардың (мембраналардын, талшықтардын) жаксы даму-
ымен ерекшеленеді. Оларға, колка және өкпе артериясы тәрізді, кан жоғары
кысыммен (120—130 мм сын.бағ.) және жылдамдыкпен (0,5—1,3 м/с) ағатын
ірі калибрлі артериялар жатады. Оларға кан тікелей жүректен немесе оған
жакын орналаскан колка доғасынан келеді. Ірі калибрлі артериялар негізінен
тасымалдау
кызметін
аткарады.
Эластикалык элементтердің (мем-
1
2
браналар, талшыктар) көп болуы
бүл тамырларға жүректің систоласы
кезінде созылуына, ал диастоласы
кезінде калпына келуіне мүмкіндік
береді. Эластикалык артерияларға
мысал ретінде колканың кұрылысы
карастырылады (І3.2-сурет).
Колканың
ішкі қабықиіасының кұрамына эндотелий (
endothelium ),
эндотелий асты кабаты (
stratum su- bendotheliale )
және
эластикалык
галшыктардың өрімі
(plexus fibro- elasticus) кіреді.
Адам колкасының эндотелийі
базальды мембранада орналаскан
пішіні және көлемі әр түрлі жасу-
шалардан тұрады. Тамырдың ұзына
бойында
жасушалардың
пішіні
мен көлемі бірдей емес. Кейде
жасушалардың ұзындығы 500 мкм-
ге, ал ені 150 мкм-ге дейін жетеді.
Олар көбінесе бір ядролы болып
келеді, бірак коп ядролы жасушалар
да кездеседі. Ядроларынын көлемі
де бірдей болмайды. Эндотелио-
циттерде түйіршікті эндоплазмалык
тор нашар дамыған. Митохондри-
ялары едәуір көп (200-ден 700-ге
дейін) және көлемі мен пішіндері
әр түрлі, цитоканканы кұрайтын
микрофиламенттерінің мөлшері де
мол (4-тарауды караңыз).
1 3 .2 -сур е т.
