Эмбриология
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| 225
8 .2 3 -сур е т. Т е р е ң е м е с ( а 1 ж ә н е б ,) ж ә н е т е р е ң (а 2 ж ә н е б 2) з а қ ы м д а н у л а р д а н с о ң ги а л и н д і ш е м ір ш е к т ің ж а р а қ а т т а н к е й ін гі қ а л п ы н а ке л уі: а, 2 — б у ы н ш е м ір ш е г ін ің р е г е н е р а ц и я с ы : 1 — с и н о в и а л д ы қ қ а б ы қ ш а ; 2 — ш е м ір ш е к ; 3 — с ү й е к ; 4 — н е к р о з а й м а ғы ; 5 — п р о л и ф е р а ц и я а й м а ғы ; 6 — к а л ь ц и л е н б е ге н ш е м ір ш е к ; 7 — ка л ь - ц и л е н г е н ш е м ір ш е к ; 8 — қан т а м ы р л а р ы б а р о с т е о н д а р ; 9 — ж іл ік м а й ы ; 10 — гр а н у л я ц и я л ы қ т ін ; б , 2 — қ а б ы р ға ш е м ір ш е г ін ің р е ге н е р а ц и я с ы : 1 — п е р и х о н д р и й ; 2 — ш е м ір ш е к ; 3 — н е к р о з а й м а ғы ; 4 — п р о л и ф е р а ц и я а й м а ғы ; 5 — гр а н у л я ц и я л ы қ тін ( В .Н . П а в л о в а б о й ы н ш а ). С іл т е м е л е р (с т р е л к а л а р ) — ж а с у ш а л а р д ы ң ж ә н е т ін д е р д ің ж а р а қ а т ү д е р іс ін д е о р ы н а у ы с т ы р у б а ғы т т а р ы жетілуінің төмендеуіне әкеледі. Хондроциттерде арнайы метаболиттік үдерістерді гормондардын реттейтінін атау керек, бірак хондроциттердін олардын әсеріне жау- ап беруі организмнің эндокриндік жағдайынын ахуалына (гормондардын мөлшері калыпты, жеткіліксіз немесе артык), сонымен катар, хондроциттердің өздерінін кұрылымдык — кызметтік күйіне де байланысты. 8.2.2. Сүйек тіндері Сүйек тіндері (textus ossei) жасуша аралык заты жоғары минералданып, кұрамында негізінен кальцийдің фосфаттарынан тұратын, мөлшері шамамен 70% болатын бейорганикалык заттары бар, полидифферонды дәнекер тінінін маманданған түрі. Сүйек тінінде организмдегі метаболиттік үдерістерде манызды рөл атқаратын 30 аса микроэлементтер (жез, стронций, мырыш, барий, магний т.б.) табылды. Сүйек тінінің матриксі негізінен коллагенді типті нәруыздардан және липидтерден тұратын органикалык заттардан кұралған. Шеміршек тінінің матриксімен салыстырғанда онда судын, хондроитинкүкірт кышкылының мөлшері көп емес, бірак лимон және баска кышкылдар көбірек болады, олар кальциймен кешендер кұрап, сүйектін органикалык матриксіне сініріледі. Органикалык және бейорганикалык компоненттердін бір-бірімен үйлесуі тіннің механикалык касиеттерін, немесе созылуға, кысымға карсы тұра алу т.б. кабілеттерін аныктайды. Дәнекер тіннің әркилы түрлерінің ішінде тіректік, механикалык және корғаныш кызметтері сүйек тінінде бәрінен көбірек 226 8-Тарау. Дәнекер тіндер аткарылады. Ішкі мүшелер үшін ол кальнийдін. фосфордың тұздарының т.б. коймасы болып табылады. Жоғары минералданғандығына карамастан, сүйек ұлпасында онын кұрамына кіретін заттардын үнемі жанаруы, үнемі күйретілуі және жанадан түзелуі, үнемі өзгеріп тұратын кызмет аткару жағдайына бейімделу үдерістері жүріп отырады. Сүйек тінінін морфо-функциональдык касиеті адамнын жа- сына, бұлшык еттін аткарған кызметіне, тамактану жағдайына байланыс- ты, сонымен коса ішкі секреция бездерінін әрекетінін, жүйкеленудін де ыкпалынан өзгеріп отырады. Жіктелуі. Сүйек тінінін негізгі екі түрі бар: дөрекіталшықты (тор- лыталшықты немесе ретикулофиброзды) және табақиіалы. Сүйек тінінін ту р- лер! негізінен жасуша аралык заттын кұрылысымен байланыскан кұрылымдык және физикалык касиеттеріне орай ажыратылады. Жасуша аралык заттын кұрамындағы минералды заттардын мөлшерінін жоғары болуымен (16-та- рауды караныз) және тіректік, механикалык кызмет аткаруымен сүйек тініне ұксастык танытатын тістін дентині мен цементі де сүйек тіндеріне жаткызылады. жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|