Эмбриология


Рекомбинантты ДНҚ технологиясы



Pdf көрінісі
бет16/279
Дата15.11.2023
өлшемі74,12 Mb.
#123696
түріОқулық
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   279
Рекомбинантты ДНҚ технологиясы. 
Классикалык гендік әдістер, мутантты 
организмдердің және олардың үрпактарының фенотиптерін талдау аркылы, 
гендердің кызметін зерттеуге жағдай тудырады. Рекомбинантты ДНК тех­
нологиясы бүл әдістерді толыктырып, гендік материалдың егжей-тегжейлі 
химиялык талдауын өткізуге және көп мөлшерде жасушалык нәруыздарды 
алуға мүмкіндік береді. Гибридизация әдістері заманауи биологияда гендердің 
күрылымын және олардың экспрессиясын зерттеу максатында кеңінен қолдау 
тапқан.
2 .4 . ЖАСУШАЛАРДЫҢ ЖӘНЕ ТІНДЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ 
ҚҰРАМЫН ЖӘНЕ МЕТАБОЛИЗМІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
Биологиялык күрылымдардың химиялык кұрамын — заттардын орналасу- 
ын, олардың концентрациясы және метаболизм үдерістеріндегі динамикасын 
аныктау үшін зерттеудін арнайы әдістері қолданылады.
Цито- және гистохимиялық әдістер. 
Бұл әдістердің көмегімен әр түрлі 
химиялык заттардын жасушаның кұрылымдарында, тіндерінде және 
мүшелерінде — ДНҚ, РНҚ, нәруыздар, көмірсулар, липидтер, амин кыш- 
кылдар, минералды заттар, дәрумендер, ферменттердін белсенділігі — 
орналаскан жерлерін ажыратуға болады. Бұл әдістер химиялык реактив пен 
жасушалык және тіндік кұрылымдардың кұрамына кіретін, субстраттардың 
араларындағы өтетін реакциялардың айрыкшылыктарына және химиялык 
реакция өнімінің боялуына негізделген. Реакцияның айрыкшылығын тексе- 
ру максатында тиісті ферменттер жиі колданылады. Мысалы, жасушаларда 
рибонуклеин кышкылын (РНҚ) аныктау үшін негізгі касиеттер танытатын 
бояу галлоцианин жиі пайдаланылады, ал РНҚ бар екенін дәлелдеу үшін PH К 
ыдыратып жіберетін рибонуклеазамен өндеу аркылы тексереді. Галлоциа­
нин РНК көккүлгін түске бояйды. Егер кесіндіні алдымен рибонуклеазамен 
өңдеп, содан кейін галлоцианинмен бояйтын болсак, боялу байкалмайды, бұл 
кұрылымда рибонуклеин қышкылының болғанын дәлелдейді. Көптеген цито- 
және гистохимиялык әдістердің сипаттамасы арнайы нұскауларда берілген.
Гистохимиялык әдістерді электронды микроскопия әдісімен косарлау 
жаңа, болашағы мол бағыт — 
электронды гистохимияның
пайда болуы- 
на әкелді. Бұл әдіс әр түрлі химиялык заттардын тек кана жасушалык кана 
емес, сондай-ак косалкы жасушалык және молекулярлык денгейлерде орна- 
ласуын зерттеуге жол ашады. Жасушалардын макромолекулаларын зерттеу 
үшін радиобелсенді изотоптарды және антиденелердің көмегімен жүретін өте 
сезімтал әдістер колданады, олар молекулалардың өте аз мөлшерін де (1000 аз) 
ажырата алады.
Радиобелсенді изотоптар ядросының ьщырауы кезінде зарядталған 
бөлшектер (электрондар) шығарылады немесе сәулелерді (мысалы, гамма-


36
2-Тарау. Гистология, цитология және эмбриологияның зерттеу әдістері
сәулелер) бөледі, оларды арнайы кұралдардың көмегімен тіркеуге болады. 
Радиобелсенді изотоптар радиоавтография әдісінде колданыс тапкан. Мыса- 
лы, ЗН-тимидиннің радиоизотоптарының көмегімен ядроның ДН К зерттейді, 
ЗН-уридиннің көмегімен РНҚ зерттеледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   279




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет