Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

551

ТІТІРКЕНУШІЛІК – организмнің, 

оның  жеке  органдарының,  ондағы 

жасушаларының физиологиялық кү- 

йінің көрсеткіші. Т. қасиеті тірі жү- 

йелердің іргетастық қасиеттеріне жа- 

тады:  оның  болуы,  жалпы  алғанда, 

тіршіліктің  классикалық  критерийі 

болып табылады. Ең қарапайым ор- 

ганизмдердің  тітіркенушілігінің  өзі 

олардың қозғалысының не әсер негі- 

зіне карай не одан сыртқа қарай бел- 

гілі бір бағыттылығымен сипаттала- 

ды.  Ең  қарапайым  шартты  реакция- 

лар түзу қабілетімен бірге бір жасу- 

шалар  протоплазмасының  тітірке- 

нушілігі  оларда  байқалатын  барлық 

әрекет нысандарының негізі болады. 

Сезім  органдарының  қозушылығы 

не  тітіркенушілік  организмнің  оны 

қоршаған  ортаның  объективтік  қа- 

сиеттерін бейнелеуінің аса маңызды 

алғышарты болып табылады: мұның 

өзі сезгіштік процестерінің мәні бо- 

лып табылады. Тітіркенгіштік – әсер- 

ленушілік, қозғыштық. Жүйке жүйе- 

сінің  әр  алуан  сыртқы  жәке  ішкі 

әсерлерге тітіркенуі. Төменгі сатыда- 

ғы  микроорганизмдердегі  психика- 

ның көрінісі – тітіркенгіштік. Тітір- 

кенудің өте қарапайым түрі тропизм- 

дер. Тропизм – «бұрылу» деген сөз.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: