Жер шары бойынша атмосфералық қысымның таралуына тән ортақ зандылыққа сипаттама бер

Атмосфералық қысымның географиялық таралуы өте күрделі.

Жердегі атмосфералық қысымның таралуы әртүрлі ендіктердегі тропосферада басым болатын желдің бағытын анықтайды. Тропикалық ендіктерден-әр жарты шардағы жоғары қысымды белдеулерден ауа бір жағынан экваторға, екінші жағынан қалыпты ендікке өтеді.

78.Қаңтар және Шілде айларында солтүстік және оңтүстік жарты шарлардың экваторлық тропиктік және қоңыржай ендіктеріңде атмосфералық қысымның өзгерісін анықтаңыз.

Атмосфералық қысым температураның өзгеруіне,жыл мезгілінің ауысуына байланысты өзгеріп отырады.Күніге таңертен және түсте,кешке,түн ортасынан кейін қанша рет көтеріледі және түседі.Атмосфералық қысым жылда қыс бойы суық және де тығыз ауаның әсерінен максималды мәнге ие болады,ал жазда минималды мәнге ие.Жер бетіндегі үнемі өзгерісте тұратын аймақтық таралу.Ауа қозғалысының әсері қысымның өзгеруіне әкеледі. Ауа көп жерде қысым жоғары болады,ауа аз жерде төмен болады.Жер бетіндегі жылыған ауа көтерілсе,беттегі қысым төмендейді.Ал биіктікте ауа салқындайды,қалындайды және суық жерге сіңеді.Сол кезде атмосфералық қысым көтеріледі.Сонымен қысымның өзгеруі ауаның жылынуы мен салқындауынан туындайды.

Атмосфералық қысым-экваторлық белдеуде төмендейді,ал тропиктік белдеуде жоғарылайды.Қызыған ауа көтеріледі де тропикке қарай кетеді.Жер беті әрқашан Арктика мен Антарктикада суық сонымен қатар атмосфералық қысым жоғары.Оған себеп қоңыржай ендіктен келетін ауа.Қоңыржай ендікте өз кезегінде ауаның шығуына байланысты аймақ төмендетілген қысым пайда болады.Осылай жердегі екі белдеуі бар атмосфералық қысым өсті жане төмендеді. Экватормен қоңыржай ендікте төмендетілген. Екі полярлық,екі тропиктік белдеуде өсірілді.Ол күннен кейінгі маусымға байланысты жазғы жарты шарға қарай аз ғана ауысуы мүмкін.

Жоғары атмосфералық қысым-тропикте материктер мұхиттарға қарағанда жылы болып келеді және үстіндегі қысым төмен.Осыған орай мұхиттар үстінде субтропиктік биіктіктер бөлінеді:1. Солтүстік Атлантика;

2. Оңтүстік Атлантика;

3. Оңтүстік Тынық мұхиты;

4. Үнді;

Көрсетілген ауқымдық, маусымдық өзгерістерге қарамастан жердің төменгі және жоғарғы атмосфералық қысым белдеулері тұрақты.Атмосфералық қысымның пайда болу себебі:1)жер осінің көлбеу бұрышынан;

2)мұхит пен құрлық бетінің біркелкі қызуынан;

3)біркелкі емес күн жылуының географиялық ендігіне байланысты;

4)Тұрақты желге байланысты;