1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы
Электромиография, динамометрия, медицинадағы маңызы
жүктеу/скачать 64,97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Электромиография
- Жұмыс барысы
- Медицинадағы маңызы
- Динамометрия.
- Медициналық динамометрлер
| 24. Электромиография, динамометрия, медицинадағы маңызы
Бұлшық ет жасушасын зерттеу үшін, дәрігер бұлшық етке инелі электрод деп аталатын, жіңішке инені еңгізеді. Сол себептен бұл процедураның екінші атауы- инелі электромиография деп аталады.Бұл уақытта адам ешқандай ауырсынуды сезінбейді. Ең алғаш рет ЭМГ -ны адамға неміс ғалымы Г.Пипер 1907 жылы қолданды.Электр импульсы нысанға қоздырғыш электродар көмегімен беріледі.Потенциалдарды тіркеу инелі және тері электродтарының көмегімен жүзеге асады. Электромиографтар 2 түрлі қоздырғыш электродтарымен жабдықталған:Электродтардың электр өтімділігін арттыру үшін арнайы гельдер(пасталар) қолданылады. Электромиография — бұлшық еттің электрофизиологиялық белсенділігін анықтау мақсатында биопотенциалын жазу. Бұлшық еттің сау және сырқат қалпын тексеретін ортодонтиялық тәсіл. Жұмыс барысы: Қондырғыны электр тогына қосамыз.Миографпен жұмыс істеу үшін оны 10 минут қыздырамыз.Содан соң сезімталдығын ауыстырып, қосқышын «калибровка» жағдайына келтіреміз.Сүзгіш ұстағышын, күшейткіштің 15 және 0,05 Гц жағдайына келтіреді.Тіркеу электродының штекерін каналдардың біреуінің кіре берісіне қосамыз.Қоздыру электродының штекерін реттеушінің стимулятор шыға берісіне қосу керек.Реттеу блогының «Селектор» тұтқасын «Ручная» жағдайына келтіреміз.Стимуляцияның шыға беріс деңгейінің ауыстырғышын х10 дқалпына келтіреміз. «Длительность серии» тұтқасын 200 қалпына келтіреміз, ал «Длительность импульса» ауыстырғышын 0,1 немесе 0,2 мсек қалпына келтіреміз.Терідегі электродтар қойылатын нүктелерді спирт немесе эфирмен залалсыздандыру қажет, кейін физиологиялық ерітіндімен ылғалдап алу керек. Содан соң тіркегіш және стимуляциялық электродтарды қоямыз.Олардың арасына жермен тіркелген электрод қойылады. М-жауапты тіркеу. Шеткі жүйкені электрлік тітіркендіргіш әсер еткенде ортодромдық қозу таралу әсерінен М-жауап туады( дистальді бағытта ). Бұл жауапты әдетте жиынтықтық моторлық потенциал деп атайды, себебі осы потенциал қимыл-қозғалыс бірлігінің қосындысын қорытындылайды. «Ручной пуск» кнопкасын баса отырып, максималды амплитуда стимулын блок стимуляциясына тереді, яғни максималды импульс интенсивтілігінің 30-50% көтереді. Амплитудадағы басым М-жауап туады. М-жауаптың жасырын кезеңін анықтау үшін тітіркендіргіш импульсі 0,1мс ретінде қолданылады. Қалыпты жағдайда екі кезеңдік ауытқуға жақын шамада болатын М-жауаптың амплитудасы мен формасы бағаланады.Тітіркендіргіш табалдырығын анықтау үшін М-жауаптың толық жоғалып кетуіне дейін серпіліс амплитудасын азайтады. Содан соң қайта көбейтеді. Тыныш күйдегі тітіркендіргіштің минимальді күшінде бұлшықет потенциалы пайда болады және ол М-жауаптың табалдырығы болып табылады. Бұлшықет табалдырығының жауабын анықтауда импульс ұзақтығы өте үлкен болуы керек(1-2мс). М-жауап қажетті тітіркендіргіш уақытымен анықталады.Қозғыштығы жоғары қозғалыс бірлігінің потенциалын табу үшін М-жауапты тұрақтандыру кезіндегі сезімталдықты тіркеуде М-жауаптың табалдырығы 20-30 мкВ болу қажет.Тітіркену импульсінің қарқындылығын жоғарылатып максималды М-жауабын аламыз және токтың әрі қарай көбеюі потенциал жиынтығы амплитудасының жоғарылатуына әкеп соқтырмайды.Сосын вольтажды супермаксималдыға (30-50%) дейін көтереміз. Медицинадағы маңызы: М-жауабының практикада қолданылуы мен диагностикалық маңызы. М-жауапты жүйке бұлшықет аппараты жарақатын (полиневрит, жарақаттық және токсикалық невропатия, миастания) анықтау үшін қолданылады. Бұл жағдайда М-жауаптың амплитудасы мен формасы, сонымен қатар жасырын кезеңі өзгереді.Осы кезде ауруға шалдығу дәрежесі мен деңгейі де анықталуы мүмкін.Бұл мәліметтер операция жасар алдында, сонымен қатар осы мәліметтерге сүйене отырып, оперативтік және консервативтік емдеу тактикасын анықтау үшін керек. Динамометрия. Динамометрия деп бұлшық ет күшін өлшеу әдісін айтады. Оны арнайы динамометр деп аталатын аспаптың көмегімен жүргізеді. Динамометрді қолмен қысқанда аспап ішіндегі тіл шкала бойынша жылжып, қысуға қатысатын бұлшық еттің күшін көрсетеді. Динамометрияның көмегімен дененің түрлі бұлшық еттерінің күшін өлшеуге мүмкіндік болады. Динамометрдің жұмысы Гуктың физикалық заңына негізделген, ол кез-келген серпімді денеде пайда болатын деформация (мысалы, серіппе) кернеуге тура пропорционал (көрсетілген денеге қолданылатын күш).Деформация күшінің орнын толтыру ретінде денеде қарама-қарсы серпімді күш пайда болады, ол денені бастапқы пішіні мен өлшеміне қайтаруға тырысады. Динамометр-бұл бақылау-өлшеу құралы, адамның күш моментін өлшеуге арналған негізгі құралдардың бірі. Медициналық динамометрлер-бұл күш пен төзімділікті анықтайтын мамандандырылған құрылғылар. Динамометрлерден алынған деректерді талдау бұлшықеттердің жалпы жағдайын, жұмыс деңгейін бағалауға мүмкіндік береді. Реабилитологияда динамометрлер науқастың операциядан, жарақаттанудан, тірек-қимыл жүйесінің ауруларынан қалпына келуін бақылауға көмектеседі.Диагностикалық құрылғы ретінде динамометр кәсіби спортшылардың бұлшықет күшінің жаттығу көрсеткіштерін өлшеу үшін қажет. Осы мақсаттар үшін іс жүзінде динамометрлердің бірнеше түрлері қолданылады: қолдың динамометрлері-саусақтардың икемді бұлшықеттерінің күшін көрсетеді; стан динамометрі - "айналу күшін" анықтайды-дененің экстензорлы бұлшықеттерінің күші. 19. Дара және тетанустық жиырылу. Тетанус түрлері. Қозғалтқыш нейрондарының жүйке импульстарының қысқа тізбегі бұлшықетке түскенде дара бұлшықет жиырылуы байқалады. Оны бұлшықетке өте қысқа электрлік ынталандыруды қолдану арқылы индукциялауға болады. Бұлшық еттердің жиырылуы тітіркендіргіштің әсер етуінің басталуынан 10 мс дейінгі уақыт аралығынан кейін басталады, ол жасырын кезең деп аталады. Содан кейін қысқару (ұзақтығы шамамен 30-50 мс) және релаксация (50-60 мс) дамиды. Бір бұлшықет жиырылуының бүкіл циклі орта есеппен 0,1 с уақытты алады. Әртүрлі бұлшықеттердегі бір жиырылу ұзақтығы әр түрлі болуы мүмкін және бұлшықеттің функционалдық жағдайына байланысты. Бұлшықет шаршауының дамуымен жиырылу және әсіресе релаксация жылдамдығы баяулайды. Қысқа мерзімді бір рет жиырылуы бар жылдам бұлшықеттерге көз алмасының, қабақтың, ортаңғы құлақтың және т.б сыртқы бұлшықеттер жатады. Тетанус – бұл бұлшықетті нервтендіретін моторлы нейрондардан оларға көптеген жүйке импульстарының берілуінен туындаған және оның қозғалтқыш бөліктерінің жиырылуының қосындысы нәтижесінде пайда болатын бұлшықеттің жиырылуы. Көптеген мотор бөлімшелерінің талшықтарының жиырылуы кезінде жасалған күштердің жиынтығы бұлшықеттің тетаникалық жиырылу күшін арттыруға ықпал етеді және жиырылу ұзақтығына әсер етеді. Тіс тәрізді және тегіс тетанус бар. Тәжірибеде бұлшықеттің тісті тетанусын байқау үшін оны әрбір келесі тітіркендіргіш қысқарту фазасынан кейін, бірақ релаксация аяқталғанға дейін қолданылатындай жиілікте электр тоғының импульстерімен ынталандырады. Тегіс тетаникалық жиырылу бұлшықеттің қысқаруының дамуы кезінде кейінгі тітіркендіргіштер қолданылған кезде жиі тітіркендіргіштермен дамиды. Мысалы, бұлшықеттің қысқару фазасы 50 мс болса, релаксация фазасы 60 мс болса, тісті сіреспе алу үшін бұл бұлшықетті 9-19 Гц жиілікте ынталандыру керек, тегіс бұлшықетті алу үшін - бар. кем дегенде 20 Гц жиілігі 20. Қаңқа және тегіс бұлшықеттердің физиологиялық қасиеттерінің негізгі айырмашылықтары. жүктеу/скачать 64,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|