Гемоглобин – адамның қанының қызыл пигменті.Тыныс мүшелерінен оттекті ұлпаларға, ал көмірқышқыл газын ұлпадан тыныс мүшелеріне тасымалдайды. Гемоглобин жетіспесе анемия ауруы пайда болады.. Егер гемоглобин мөлшері шектен тыс көп болса, қан қоюланып жүрек қан тамыр ауруына шалдығады.Гемоглобин қанның қызыл жасушалары эритроциттердің құрамында болады. Эритроцит оттегіні өкпеден бұлшықет тарамдарынан көмірқышқыл газын алып, өкпеге апарады. Бұл "гем" деп аталатын ерекше ақуыз көмегімен жүзеге асырылады. Гемге оттегі молекуласы қосылады,ол -гемоглобин бөлігі. Жалпы гемоглобин 96%-ы нәруыз -глобиннен, 4%-ы темір атомы бар гемнен тұрады.Тыныс мүшелерінен оттекті ұлпаларға, ал көмірқышқыл газын ұлпадан тыныс мүшелеріне тасымалдайды. Гемоглобин-бұл гемопротеин класының күрделі ақуызы, яғни құрамында темір бар гем — порфирин ядросы простетикалық топ ретінде әрекет етеді. Адамның гемоглобині тетрамер, яғни 4 протомерден тұрады. Гем — порфирин тобының темір қоспасы бар қосылысы.Гем қан эритроциті гемоглобині мен бұлшықет миоглобинінің құрамына еніп, күрделі бояғыш протеидтерді түзеді.
Миоглобин гемоглобиннің ақуызды бөлігі – күрделі ақуыз; омыртқалы жануарлар мен адамның бұлшық еттерінде оттекті тасымалдайтын глобулярлы ақуыз. Ет тінінде молекулалық оттекті жасушалардың тотықтыру жүйесіне тасымалдайды. Миоглобинның молекуласы бір полипептидтік тізбектен және гемнен тұрады. Ет тіні жиырылғанда капилляр қан тамырларының жиырылуы нәтижесінде оттектің парциалды қысымы кенет төмендеген кезде Миоглобиннен жұмыс істеп тұрған бұлшық етке қажетті оттек бөлініп шығады. . Гем — порфирин тобының темір қоспасы бар қосылысы.Гем қан эритроциті гемоглобині мен бұлшықет миоглобинінің құрамына еніп, күрделі бояғыш протеидтерді түзеді.
Гликопротеиндер, құрылысы. Қасиеттері, жіктелуі.Гликопротеин - көміртегі бар ақуыз молекуласының түрі . Процесс ақуызды аудару кезінде немесе гликозилия деп аталатын процесте кейінгі аударма түрінде өзгереді. Көмірсулар - ол белоктардың полипептидтік бүйір тізбектеріне ковалентпен байланыстырылған олигосахарид тізбегі (гликан). Қанттардың OH топтарына байланысты гликопротеиндер қарапайым белоктарға қарағанда гидрофильді болып келеді.Бұл қарапайым ақуыздарға қарағанда гликопротеиндерге суды көп тартады. Молекуланың гидрофильді сипаты ақуыздың үшінші құрылымының тәндік қабатына әкеледі.Көмірсулар - бұл қысқа молекула , жиі тармақталған және мыналардан тұрады:қарапайым қант (мысалы, глюкоза, галактоза, манноза, ксилоза)амино қанттары (N-ацетилглюкозамин немесе N-ацетилгалактозамин сияқты амин тобына ие қант)қышқыл қант (карбоксил тобына ие қант, мысалы, сиал қышқылы немесе N-ацетилнеурамин қышқылы) Гликопротеиндер құрылыста, көбеюде, иммундық жүйеде, гормондарда және жасушалар мен ағзалардың қорғауында жұмыс істейді.
