1. Тарихи-мәдени ескерткіштердің сипатын нақты ашып көрсетіңіз
Түркістандағы археология әуесқойларыныңүйірмесі
жүктеу/скачать 185,78 Kb.
|
| Түркістандағы археология әуесқойларыныңүйірмесі - Орта Азия, Қазақстанның оңтүстігімен Жетісудың өткен дәуірлері жөніндегі тарихи деректержинаумен айналысқан ғылыми бірлестік. 1895 ж. 11 желтоқсанда Ташкентте құрылған. Оған әскериәкімшіліктің басшылары,әскерилер, оқу орындарыныңоқытушылары, шенеуіктер мүше болды. Кейбір жылдарымүшелер саны 100-ден асты. Түркістандағы археологияәуесқойларының үйірмесінде И.В. Аиичков, В.В. Бартольд, Ә.Диваев, В.А. Каллаур, А.К. Кларе, Н.П. Остроумов, Н.Н. Пантусов белсенді жұмыс атқарды. Үйірме қызметі археологияматериалдарды жинауға, ескерткіштерді тіркеуге, сипаттауға бағытталды. Түркістандағы археология әуесқойларыныңүйірмесі 1917 ж. қызметін тоқтатты. Сыр бойынанАлтайға дейінгі ежелгі қалалар, қамал-бекіністер, обалар, архит. ескерткіштер мен мазарлар алғаш рет зерттеунысанасына алынды. Ескерткіштердің тізімі жасалып, біршама жүйеленді. Алғашқы археол. карталаржасалды. Эпиграф., нумизмат. мұраларжиналды. ДиваевҚожа Ахмет Иасауидің мөрін тапты (1895), Каллаур Таластас жазуын ашты (1896). Жекелеген үйірме мүшелерініңашқан жаңалықтары өлкетануға енгізілген өзіндік үлесболды. Бірақ, үйірме Ресейдің империялық мүддесінұстанып, көне Түркістан тарихының жазылуын мақсаттұтпады, археол. қазба жұмыстары жоспарсыз жүргізілді, табылған бағалы мұралар талан-таражға ұшырады.
35.ХХ ғ. 20-30 ж.Қазақстандағы тарихи өлкетанудың жағдайын анықтаңыз . Қазацстанды зерттеу цогамы (ҚЗҚ'), А. Диваев, П.А. Гра, А.Л. Мелков, С.М. Петров, А.А. Четыркина, А.П. Чулошников жэне т.б. атақты зерттеушілердің ұсынысымен жэне тікелей қа- тысуымен 1920 жылы ашылған төңкерістен кейінгі өлкетанулык жұмыс орталығы болды. 1920 жылы Казнаркомпрос құрамынан Орынбор ғылыми мүрағат комиссиясы мен Орыс географиялық қоғамның Орынборлық бөлімшесінің мұрагері ретінде Қыргыз өлкесін зерттеу когамы (1925 жылдан бастап Қазақстан) бөлініп шықты. Қырғыз олкесін зерттеу қоғамының қызметі кезінде Орынбор (1920-1925), Қызылорда (1925-1929), Алма-Ата (1929 жылдан 78 III тарау. Қазакстанның өлкетануы бастап) зерттелді. Қоғамның мақсаты мен міндеті - оны аймақ- тарға бөлу. Мектептік өлкетану бөлімі ұйымдастырылды (1924). Семейдегі Қазақстан өлкетану қоғамының бірінші конферен- циясы (1924) өтті. Қырғыз өлкесін зерттеу коғамының ғылыми-зерттеу қыз- меті. Міне, осы ғылыми мекеме жұмысы жүйелі жиналыс негізінде тек өлкетануға байланысты мэліметтерді зерттеу ғана емес, казақ- тардың материалдык жэне рухани мәдениеті, алғашқы элеуметтік- экономикалық зерттеме, өлкедегі түргылықты халықтың мәдени жэне этникалық тарихы аукымды хронологиялық диапазонымен органикалык байланысқан. Зерттеу қатарында, эсіресе Т. Тогжа- нов мен В.Г. Соколовскийдің еңбектерінде практикалық жагынан маңызды казақ ауылдарының теориялық жэне үлттық элеумет- тік-экономикалық қүрылымының нақты тарихи аспектілері зерде- ленді. 1920-1930 жылдар аралығындағы үйымдастырылған ауыл тексеру экспедициясы салдарында жинақталған жүйелі түрдегі материалдар негізінде өлкетануды жартылай негізі, материалдық мэдениеті жэне басқа да мәселелер бойынша зерттеді. Республи- каның түрлі аймақтарына жүргізілген экспедиция барысында жи- накталган тарихи-өлкетанулық жэне этнографиялық материалдар пэндік-тақырыптық алуандыгымен ғана емес, мэліметтік маңыз- дылығымен жэне байлығымен өзгешеленеді. Көп үлтты Ресейді зерттейтін комиссия (КИПС, 1922 жылдан бастап ҚСРО). Орталық Азия мемлекеттері мен Қазакстанда үлт- тық-мемлекеттік бөлінуді даярлау КИПС жэне оның бөлімшесі- нің қызметі болып табылады. Кошпелі казак жүртының көшіп- қону шегі мен отырықшы қазақ жүртының түрақты орны нақ- тыланды. 1928 жылы «Этнографическая карта народов СССР» шығарылып, мал шаруашылық аймақтарында далалық зерттеу- лер үйымдастырылды. Профессор В.Н. Кунның басшылығымен үйымдастырылған ғылыми коммисия Түркістанның түрғылықты халқының түрмысын зерттеді. 1930 жылы Алматыда зерттеушілермен олкетанулық мекеме- лер мен үйымдар, музейлер жэне басқа да мәдени орталықтар окілдерінің қатысуымен I Бүкілқазакстандық өлкетанулық съезд шақырылды. 1930 ж. бүкіл ел бойынша техникумдар мен жоғары оқу орындарының оқу жоспарына өлкетану енгізілді. 1931 жылы Наркампрос, Госплан жэне Қазакстанды зерттеу коғамы баскар- масының өкілдерімен Републикалык үйымдасқан өлкетанулық бюро күрылды. Аймақ орталықтарында (Алматы, Шымкент, Се- мей, Орал, Актөбе) өлкетанулык баскарма жэне 42 жаңа өлкета- нулык үяшык үйымдастырылды. жүктеу/скачать 185,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|