№14 емтихан билеті
жүктеу/скачать 65,5 Kb.
|
19 ЕМТИХАН БИЛЕТІҚандай макроэлементтер организмде жоғары роль атқарады? Макроэлементтер - ұлпаның құрылысын, осмос қысымының тұрақтылығын, иондық және қышқыл-негіздік құрамын реттеушілер. Макроэлементтер – көміртек, сутек, оттек, азот, фосфор – нәруыздың, нуклеин қышқылдарының және ағзаның басқа да биологиялық белсенді қосылыстарының құрамына кіреді. Нәруыздардың құрамында көміртек 51 – 55%, оттек 22 – 24%, азот 15 – 20%, сутек 6,5 – 7%, күкірт 0,3 – 2,5%, фосфор шамамен 0,5%. Көміртек, сутек және оттек көмірсулардың және липидтердің (майлар), ал фосфор, фосфолипидтердің құрамында фосфатты топтар түрінде болады. Көп мөлшерде липидтер бас миында, бауырда, сүтте, және қансұйықтығында концентрленеді. Сутек және оттек – макроэлементтері су молекуласын түзетіні белгілі, ал, ересек адам ағзасының шамамен 65%-ы су болып келеді. Су - маңызды еріткіш және ол адамның мүшелерінде, ұлпаларында және биологиялық сұйықтықтарда әркелкі таралған, асқазан сұйығының, сілекейдің, қан плазмасының, лимфаның 99,5%–дан 90%–ға дейінгі аралығын құрайды. Қандай микроэлементтер организмде жоғары роль атқарады? Микроэлементтер қан жасалу, тотығу тотықсыздану, тамырлар мен ұлпалардың өткізгіштігіне белсенді әсер етушілер. Микроэлементер ферменттер, гормондар, дәрумендер, биологиялық белсенді заттар құрамына комплекс түзушілер немесе активаторлар түрінде кіреді де зат алмасу, көбею, ұлпаның тыныс алу, улы заттарды залалсыздандыру үрдістеріне қатысады. Кейбір элементтердің мөлшері адам ағзасында жасы ұлғайған сайын өзгеріп отырады. Мысалы, кадмийдің бүйректегі және молибденнің бауырдағы мөлшері қартайғанда жоғарылайды. Жас ұлғайған сайын кейбір мырыш, ванадий және хром сияқты микроэлементтердің мөлшерлері кемиді. Әр түрлі микроэлементтердің жетіспеушілігіне немесе артуына байланысты көптеген аурулар белгілі. Фтордың жетіспеушілігінен тіс жегісі, йодтың жетіспеушілігінен зоб, молибденнің артық мөлшерінен подагра пайда болады. Адам ағзасындағы биогенді элементтер концентрациясы өмір сүрудің тепе-теңдігін сақтайды (химиялық гомеостаз). Бұл баланс элементтің жетіспеушілігіне немесе артық болуына байланысты бұзылады және әр түрлі аурулар туады. Микроэлементтердің көпшілігі бауырда, сүйек және бұлшық ет ұлпаларында жиналады. Бұл ұлпалар көптеген микроэлементтердің негізгі қоры. Элементтер кейбір мүшелерге тән болып табылады және онда концентрациясы жоғары болады. Мысалы, мырыш – қарын асты безінде, йод – қалқанша безінде, фтор – тіс кіреукесінде, алюминий, мышьяк, ванадий – шашта, кадмий, сынап, молибден – бүйректе , қалайы – ішек ұлпаларында, стронций – қуық безінде, сүйек ұлпасында, барий – көздің пигментті қабатында, бром, марганец, хром – гипофизде және тағы басқаларда жиналады. Натрий және хлор жасуша аралық, ал калий және магний жасуша ішіндегі сұйықтықтарда кездеседі. Натрий және калий фторид түрінде сүйек және тіс ұлпаларында болады. Магний фосфат түрінде тістің қатты ұлпаларында болады. Сонымен қатар, микроэлементтердің ағза үшін физиологиялық маңызы өте жоғары. Ісік ауруларын емдеудегі биоантиоксиданттардың ролі? Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты Джеймс Дьюи Уотсон (1962), қатерлі ісіктердің алдын-алу үшін антиоксиданттарды қолдану, керісінше, олардың пайда болуына әкелуі мүмкін және ісікке қарсы емдеу кезінде антиоксиданттарды қолдану әкелуі мүмкін деп санайды. ісіктердің төзімділігі, өсуі және метастазы. Биолог Джеймс Уотсон Open Biology журналының қаңтар айындағы санында қатерлі ісіктің дамуындағы, прогрессиясындағы және емдеудегі реактивті оттегі түрлерінің (ROS - сутегі асқын тотығы, радикал пероксиді, супероксидаза және т.б.) сипаттайтын жаңа гипотезаны ұсынады. ісіктер. Алайда, бұл теорияның бізге «таныс» теориялардан түбегейлі айырмашылығы бар. Оның үстіне, бұл оларға қарама-қарсы. Қатерлі ісік кезінде антиоксиданттарды қолданудың артықшылықтары туралы көптеген теориялар дененің қалыпты жасушаларын зерттеуге негізделген. Шынында да, ісік емес жасушаларда антиоксиданттар генетикалық аппаратты ROS-ның тікелей әсерінен қорғауға көмектеседі, сондықтан біз ROS пен антиоксиданттар арасындағы тұрақты тепе-теңдік туралы айтуға болады. Алайда көптеген қатерлі аурулар кезінде бұл тепе-теңдік ісік жасушаларында антиоксиданттардың басым болуына байланысты бұзылады. Мақалада қатерлі ісік жасушаларының ісік жасушаларында жиі кездесетін RAS және Myc онкогендерінің күшеюі немесе мутациясы антиоксиданттар концентрациясының жоғарылауына әкеледі, бұл олардың тұрақтылығының түсіндірмелерінің бірі болуы мүмкін. ісікке қарсы емге. Д. Уотсон өзінің мақаласында цитостатиктердің басым бөлігі, иондаушы сәулелер және тіпті кейбір мақсатты препараттар апоптоз процесі арқылы ісік жасушаларын өлтіретіндігі туралы белгілі фактілерге назар аударады. Сонымен қатар, апоптоздың өзі көбіне РНҚ түзілуі арқылы жүзеге асады, РНҚ мен ДНҚ-ға тікелей зақым келтіреді, жасуша циклінің негізгі сатыларын блоктайды және ақыр соңында ісік жасушаларының өлуіне әкеледі. Антиоксиданттар химиотерапияның сау тіндерге зиянды әсерін болдырмауға көмектеседі, бірақ ісік жасушаларының тірі қалуына көмектеседі деп жиі естиміз. Құрамында антиоксиданттары бар тағамдық қоспалар қатерлі ісік ауруына шалдыққандар арасында да, әр түрлі (соның ішінде ісік) аурулардың дамуын «болдырмауға» ұмтылатын сау адамдар арасында да танымал екендігі белгілі. Алайда, бета-кератин, А дәрумені, С дәрумені, Е дәрумені немесе селен сияқты антиоксиданттарға клиникалық зерттеулер көрсеткендей, олар асқазан-ішек жолдары қатерлі ісігі бар науқастардың өмірін ұзартпайды және қатерлі ісіктердің пайда болуына жол бермейді. Джеймс Уотсон: «Шындығында, олар оларды алғандардың өмірін қысқартқан сияқты», - деп жазады. Ғалымның болжамдары негізсіз емес, олар әлі күнге дейін түсініксіз, бірақ өте үрейлі зерттеу нәтижелеріне негізделген. Осылайша, бета-каротиннің емдік дозаларын қолдана отырып, өкпе рагының алдын-алу жөніндегі зерттеудің нәтижелері бұрыннан белгілі, бұл белсенді темекі шегушілер арасында аурудың жоғарылауын көрсетті (күткеннен айырмашылығы). Салыстырмалы түрде жақында дәрумендердің профилактикалық дозаларының әсері туралы популяцияны зерттеу мәліметтері пайда болды (мультивитаминді кешендер). Осы дәрі-дәрмектердің егде жастағы әйелдердің өлім-жітіміне әсерін талдау кезінде (орташа жасы 61,2 жаста, 38000-нан астам қатысушы), олар өлім қаупін арттырады. Осы зерттеулердің нәтижелері қайшылықты, бірақ олар әрине ойлануға себеп болуы керек. Уотсон антиоксидантты белсенділігі бар дәрілік заттар класын құру перспективаларына нұсқайды. Сондай-ақ, автор 3-бромопируваттың зерттелуіне сілтеме жасай отырып, тотығу фосфорлануының ингибиторларын қолдануға назар аударады, ол жануарлар моделінде оны қолданған кезде гепатоцеллюлярлы рак клеткаларының өлімі қалыпты бауыр жасушаларына қарағанда 10 есе жылдам болатынын көрсетті. Ол Myc генінің белсенділігінің жоғары деңгейін сақтауда маңызды рөл атқаратын бромодома 4 ақуызын жаңа дәрі-дәрмектердің кезекті мақсаты ретінде таңдады. Гипотеза блогосферада көптеген пікірталас тудырып, көптеген жағымды, бейтарап және жағымсыз пікірлер тудырды. ЕҰУ Ф 703-05-18. Емтихан билеті. Бірінші басылым жүктеу/скачать 65,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|