6В07204– Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және құрастырылуы
жүктеу/скачать 0,55 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Модульдік бірлік 5.
- Буөткізгіштік
- Ылғалөткізгіштік
| Бақылау сұрақтар:
Қалыпты жағдайда киім астындағы ауа ылғалдылығы қанша % құрайды? Ю.В. Вадковскаяның есептеуі бойынша мақта-маталы көйлектің астындағы көмірқышқыл құрамы қанша пайыз? Киімасты микроклиматқа не жатады? Ширбек бойынша киімстындағы CO2 құрамы қанша %-тен жоғары болса, адам өзін нашар сезінуі мүмкін? Киімасты ортасындағы ауа ылғалдылығының өсу жылдамдығы неғұрлым аз болса, соғұрлым ол киім гигиеналық талаптарға сай ма? Модульдік бірлік 5. Әртүрлі материалдардың гигиеналық қасиеттері Дәріс жоспары: 1. Гигроскопиялық қасиеті 2. Капилярлық қасиеті 3. Жылусіңіргіштік қасиеті 4. Ылғалберу қасиеті 5. Буөткізгіштік қасиеті 6. Ылғалөткізгіштік қасиеті Адам денесінің терлеу қабатында жылу алмасу жолымен аса маңызды процессті сыртқы орта мен адамның жылуалмасу процесі атқарады. Киімдегі матаның гидрологиялық қасиеттері негізінен терлеудің жылуалмасу көрсеткішіне байланысты, олар: гигроскопиялық, капилярлық, жылусіңіргіштік, жылуберу, буөткізгіштік, жылуөткізгіштік және т.б. Гигроскопиялық – матаның айналадағы жылы ауаны сіңіру қасиеті. Құрғақ матаның массасымен және процентпен, оның ылғалға қатысты және белгілі температурада матаның ауаны сіңіруімен гигроскопиялылықпен анықталады. Текстильді маталардың жылусіңіру қасиеті айналадағы ортамен, текстильді талшықтардың сорбциондық қасиетімен маңызды, зығыр маталары жылуды тез, ал жүн маталары жылуды жай және тепе-теңдікте сіңіреді. Синтетикалық талшықтардың маталары жылуды мүлде өткізбейді. Текстиль маталарының гигроскопиялылығы талшықтық құрамы мен қалыңдығына олардың төзімділігіне жылуберу мен жылусіңіру жылдамдығына қысым көрсетеді. Мата тым тығыз және қалың болса, олар соғұрлым жылуды жай сіңіреді және береді, сонымен қатар адам денесі мен киімнің арасындағы жылулықпен ылғалдылықты өте жақсы сақтап тұрады. Матадағы жылудың тез сіңірілуі киім ішіндегі микроклиматтың өзгеруіне әкеліп соғады. Гигроскопиялықты киімнің ішкі қабаттары ретінде қолдану матаның жақсы қасиеттері болып табылады. Жылудың тез сіңірілуі киімнің ішкі қабаттарының маталарының киімішілік микроклиматының комфортты сақталуына алып келеді. Қыстық және маусымдық киімдерге гигроскопиялық пайдалы емес. Оларды ылғалдаған кезде жылусіңіргіштік артып, адам денесі мен киімнің температурасы салқындалуына алып келеді. Капилярлық – текстиль маталарының капилярлық күшпен сұйықтықты шығару және сіңіру қасиеті. Капилярлық текстиль маталарының киім ішіндегі кеңістіктен жылуды шығару және олардың өлшемі мен формасымен сипатталады. Жоғары капилярлық кейбір жағдайларда матаның гигроскопиялық көрсеткіштерінің төмен болуына алып келеді. Мысалы: иірімжіптен және қалың жіптерден жасалған синтетикалық маталар жоғары жақсы капилярлық және жоғары гигиеналық талаптарға сәйкес келеді. Жылусіңіргіштік – текстиль маталарының физикалық жолмен суды белгілі температура мен уақытта өзіне бағындыруы. Берілген жоғары жылусіңіргіштік ақшыл мақта-маталарда 150-300 г/м , жүн маталарында 330-770 г/м , тоқыма бұйымдарының жүн қамтамаларында - 2450 г/м . Ылғалберу – маталардың айналадағы ортаға жылу беру қасиеті. Ылғалберу киім мен матаның кебуімен байланысты. Матаның кебуі олардың талшықтарының қасиетіне, мата мен оның қабатының мінез-құлқымен байланысты. Әр түрлі маталар әр түрлі ылғал сіңіреді және ылғал береді. Зығыр, мақта мата және жүн маталары ылғалды тез сіңіреді және айналадағы ортаға тез береді. Жүн маталары ылғалды тез сіңіреді және айналадағы ортаға киімнің микроклиматын сақтап жай береді. Вискозды штапельді талшықтардың маталары басқалардан өзгеше болып келеді: олар тез ылғалды сіңіріп және оны қоршаған ортаға ұзақ береді, бүл киімнің жылу сақтағыш қасиетін төмендетеді. Ылғалды жойғанда маталар жеңіл болады және олардың жылусақтағыш қасиеті артады, олардың мықтылығы өзгереді. Буөткізгіштік – текстиль маталарының шектелген мата кеңістігінен су ылғалын бу түрінде беруі. Барлық буөткізгіштікті анықтайтын әдістер матаға өткен ылғалды анықтаумен матаның екі жағына өткен ылғалдылықты құру жолына арналған. Мақта, зығыр, жүн, вискоза және ацетаттық талшықтар мықтылығымен қоса жоғары буөткізгіштікке ие. Бұл матаның буөткізгіштігі текстиль талшықтарының сорбциондық қосылыстарымен анықталады. Матаның буөткізгіштігі синтетикалық талшықтардың мықтылығына байланысты. Дмитриеваның анықтамасы бойынша арнайы матаның буөткізгіштігі, желкендік 25,5мг (м ч). Синтетикалық талшықтардың матаның жеңіл жіңішке 88,5 мг (м ч) жоғары болады. Текстиль маталарының буөткізгіштігі киімге маңызды болады, өйткені онымен киімнің кеңістігінің микроклиматының тұрақтылығымен байланысты, сонымен қатар жылуалмасу және жылулықтың қалыптылығымен. Сонымен киім таңдау кезінде матаның буөткізгіштігіне көңіл бөлу қажет. Ылғалөткізгіштік. Киім маталарына ылғалдың буларының өтуі күрделі процесс, бұл талшықтардың десорбциясын сорбция жолымен және матаның ауаөткізгіштік жолдары және су буларының диффузия жолымен іске асырылады. Бұл процесте матаға өтетін конденсация бақыланады. Бұл жағдайда жылу капилярлық күштің әсерінен сұйық күйінде немесе бумен көшіріледі. Сонымен жылу буларының жоғарғы ылғалдылықты ортадан аз ылғалдылықты ортаға өтуі, матаның жылы сұйықтықты және бу күйіндегі күрделі жолымен өтеді. Физикалық жолға байланысты болған соң бұл процесте матаның бу өткізгіштігі артады. Матаның буөткізгіштігі белгіленген үлгіге өткен жылудың мөлшерімен, белгілі уақытта су буларының екіжаққа да қысыммен өткенін анықтайды. Табиғи және химиялық талшықтардың маталарының буөткізгіштігі әр түрлі: жүн және мақта маталардың буөткізгіштігі жоғары, ал синтетикалық маталардың жылуды жою қабілеті жоқ. Киім дайындаудағы негізгі топтағы матаның буөткізгіштігі қалыңдығы мен көлемдік массасы оның гигроскопиялылығынан туындайды және 0-68 г/м дейін болады. жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|