III Орын ау ыс ты ру жыл дам ды ғын есеп теу және ер кін тү се тін де не нің коор ди на тала ры Дененің еркін түсуі түзу сызықты теңайны
малықозғалысқамысалболыптабылады,демек,
алдыңғы қарастырылған барлық формулалар
осы қозғалыс түріне қолданылады. Формула
лардағыайырмашылықтар–вертикальбойымен
орын ауыстыру
биіктік деп аталады және ол
h
әрпіменбелгіленеді.Вертикальбойыменқозға
лыста координата осін
0у деп белгілейді және
сәйкесінше
у координатасыненгізеді.
3-кесте. Ша ма Қоз ға лыс тү рі Те ңай ны ма лы Еркін түсу те ңай ны ма лы қозғалыстың дербес жағдайы Үдеу
a t x x ox =
−
∆
u u g ì ñ =
9 81
2
,
Лездікжылдамдық υ
x
=υ
0x
+a
x
t
u u ó ó y g t =
+
0
Орынауыстыру
s t a t x x x =
+
u 0
2
2
s a x x x x =
−
u u 2
0
2
2
h t g t ó y y =
+
u 0
2
2
h g y y y y =
−
u u 2
0
2
2
Денекоординатасы,
қозғалысзаңы
x x t a t x x =
+
+
0
0
2
2
u y t y t g t oy y ( )
=
+
+
0
2
2
u IV Ер кін құ ла ған де не нің бас тап қы жыл дам ды қ ба ғы ты ның оның қоз ға лы с траек то рия сы на әсе рі және жыл дам дық пен орын ау ыс ты ру ды есеп теу фор му ла ла ры ркін түсу үдеуімен қозғалатын дененің қозғалысын оның бастапқы жылдамдығының бағытынатәуелсіз еркінтүсу
депатайды. ертикал жоғарылақтырылғандене. Вер
тикаль жоғары лақтырылған дененің жылдам
дығын
u 0
депалайық.Денежоғарықарайжыл
дамдығытөмендейотырыпқозғалады
( 0-сурет) ,
соданкейінтоқтап,қайтатөменқарайтеңүдемелі
қозғалады.
Егер координатаның
0 осін жоғары бағыт
тасақ,ондаүдеудіңпроекциясы
g y
терісболады.
3-тапсырма 40суреттебейнелегеншар
үшінкинематикалықшама
-
лардың жылдамдықтың,
орынауыстырудың,дене
координатасыныңмодулін
есептеуформулаларын
жазыңдар.
Траекторияныңқандайбө
лігіндешартеңүдемелі,қан
дайбөлігіндетеңкемімелі
қозғалысжасайды?
0 g 0
0
4 -сурет. ертикал жоғары лақтырылғандененіңеркін түсуі
