Адам физиологиясы
-сурет . Ж ү й к е н ің ф и зи о л о г и я л ы к э л ек т р о т о н ү л г іс і
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
| 11-сурет .
Ж ү й к е н ің ф и зи о л о г и я л ы к э л ек т р о т о н ү л г іс і. 1 - к атод ; 2 - а н о д , а - к а тэл ек тр о то н - қоз» ы ш ты қ к а си ет ін ж огар ы л ауы б - а н эл ек т р о т о н - қозғы ш ты к к а си ет т ің т ө м е н д с у і. Катод пен анод астында тіннің физиологиялық қасисттері карама-қарсы бағытта өзгереді. Катод тұрған жерде қозу қасиеті, эрексітік ширақтығы мен өткізгіштік дәрежесі жоғарылайды, анод тұрған жерде керісінше, төмендейді, осыған сэйкес алғашқысы катэлектротон, екіншісі анэлектротон деп аталады. Қозу қасиеті қаншалықты өзгергенін оның табалдырыгын өлшеп біледі. Катод тұсында қозу табалдырығы төмендесе, анод тұсында керісінше жоғарылайды. Электродтардан алыстаган сайын 1-1,5 см-дей жерде физиологоиялық өзгерістер біртіндеп сөнеді. Сөйтіп, катод пен анодтың аралығында физиологиялык қасиеттер бір нүктедей жерде өзгермей алғашқы калпында қалады. Бұл нүкте индиференттік (бейтарап) нүкте деп аталады. Катод пен анодтан сыртта 1-1,5 см алшактықта тіннің физиологиялык касиеттері электрод тұсындағы қасиеттеріне қарама-қарсы өзгереді, яғни катодтсін эріде қозу касиеті томендейді де, анодтан эріде жо^арылайды. Бұл күбылыстарды орыс ғалымы Е.Н. Введенскии периэ-лектротон деп атады.
Жүйкеге ұзак уақыт немесе күшті түракты ток жіберілсе, катод тұсында жүйкенің қозгыштық қасиеті өте төмендеп кетеді. Мүны катодтық депрессия деп атайды (В.Ф. Вериго, 1883). Түракты тоқ жүйкеден откен сәтте электродтар өз зарядтарын (катод теріс, анод оң) мембранаға дэртсіз аударып, оның зарядын өзгертеді. Бүны электротондық потенциал деп атайды. Осының нәтижесіндс катодтык теріс заряд мембрананы дәртсіз түрде деполяризацияландырады, Fo-ҒІ қыскарады (9-сурет), қозғыштык қасиеті
күшейеді. Сондықтан тітіркендіртіш катэлектротон тұсына эсер етсе, одан пайда болтан жергілікті ток ауыспалы дәрсжесінде тез арада жетеді (Ғо-ҒІ қыскарады). Катод гұрған жерді коздыру үшін күш аз жүмсалады. Оң зарядты анод мембрана сыртындағы зарядын күшейтіп оны гиперполяризацияландырады, Fo-Fl үзарады, қозғыінтық қасиеті төмендейді, ал анодтың тұсынан эсер еткен сэтте жергілікті ток ауыспалы мөлшеріне кешірек жетеді (Fo-Fl үзарады), бұл қозу касиетінің төмендегенін көрсетеді. Аздаған деполяризация тіннің қозгышгық касиетін жоғарылатса, гиперполяризация оны төмендетеді. Катодтың депрессия натрий ионын өткізетін мембрана түтікшелерініц жабылып калуынан болады.
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|