Асқорыту жүйесі биохимия асқорыту туралы түсінік
жүктеу/скачать 1,2 Mb. Pdf көрінісі
|
| Амилазалар
- барлық тірі организмдер полисахаридтерінің (крахмал, гликоген және т.б.) гидролиттік ыдырауын катализдейтін, гидролаза класына жататын ферменттер; крахмалды мальтозаға дейін мальтозаны глюкозаға дейін ыдыратушы катализатор. Амилазалар адам мен жануарлар ас (азық) қорыту процесіне қатысып, крахмал және гликоген полисахаридтерінің, өздерінің мономерлеріне (глюкозаға) ыдырауын қамтамасыз етеді. Амилаза (др.-греч. ἄμυλον — крахмал) — фермент, гликозил-гидролаза, крахмалды олигосахаридтерге дейін ыдырататын фермент. Амилазаның тарихында француз химигі Ансельм Пайен 1833 жылы диастазаны сипаттаған алғашқы ашылған фермент болды. Басқа деректерге сәйкес, амилазаны 1814 жылы Петербург Ғылым Академиясының академигі К. С. Кирхгоф ашты. Амилаза құрамында крахмал бар өнімдерді (мысалы, күріш немесе картоптан) ұзақ шайнағанда, бірақ қант қосылмаған тәтті дәмнің пайда болуына әкеледі. Амилаза сілекейде (птиалин) бар, онда ас қорыту процесін бастайды. α-1,4-гликозидті байланысты ыдыратады. Ас қорыту процесі және тамақтан қоректік заттардың сіңуі ұйқы безі ферменттерінің жіңішке ішекке түсуіне байланысты болады. Сонымен қатар, бұл орган алмасу және қайта жасау процестеріне жауап береді, қандағы қант деңгейін бақылайды, биохимиялық механизмдерді реттеуге қатысатын гормоналдық қосылыстарды бөледі. Амилаза-көмірсулар алмасуын түзеуге, гликоген мен крахмалды қорытуға бөлінеді. Қызметі Белсенді заттың аз мөлшерін синтездеу сілекей бездерінде жүреді. Осыған байланысты аузында картоп пен күріш сияқты крахмал бар өнімдерді ұзақ шайнаудың нәтижесінде пайда болатын тәтті дәм сезіледі.Осылайша, сілекей өндірілген сәттен бастап адам ағзасында ас қорыту процесі басталады. Алайда, күрделі көмірсулардың ыдырау функциясын орындайтын амилазаның жоғары концентрациясы ұйқы безінде байқалады, бұл жерде панкреатикалық ағын арқылы фермент он екі елі ішекке түседі. Крахмал молекулалары өте күрделі құрылымға ие, бұл олардың ішектің ілмегінде нашар сіңуіне әкеледі. |