Астана, 2015 КƏсіби қазақ тілі

145
Кәсіби қазақ тілі
6)  Басқа  мамандықты  меңгерген  мамандар  да  журналист  бола 
алады.
7) Қазақ журналистикасының қазіргі даму деңгейі өте жоғары 
деп айтуға болады. 
7-тапсырма.  Мына  етістіктерге  ауыспалы  осы  шақтың
жұрнағын  қосыңыз  және  оларды  болымсыз  түріне  айналдыры-
ңыз. 
Үлгі: орнату – орнатамын – орнатпаймын.
Жазу,  аудару,  басу,  оқу,  айту,  бару,  жүгіру,  достасу,  тілдесу, 
көшіру, есептеу, дайындау, қосу, үйрету, сақтау, күту.
8-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз. Мәтінді оқып, етістік-
тің шақтарын анықтаңыз.
Танцор  танцует.  Студенты  выполняют  задание.  Мальчик  идет 
в  магазин.  Дедушка  идет  из  поликлиники.  Депутаты  принимают 
новый закон. Я помогаю маме. Мы живем в Казахстане. Я узнала 
вас. Дома на стене висит картина. Издательство «Аруна» сегодня 
работает.
9-тапсырма.  Сөйлемдерді  төмендегі  үлгі  бойынша  жазып 
шығыңыз. Үлгі:
Әсет телефон арқылы сұхбат алып отыр.
Әсет телефон арқылы сұхбат алады.
Әсет телефон арқылы сұхбат алмақ.
Әсет телефон арқылы сұхбат алар.
Әсет телефон арқылы сұхбат алған.
Әсет телефон арқылы сұхбат алыпты.
Әсет телефон арқылы сұхбат алатын.
1) Айжан мақала жазып отыр. 
2) Журналистер төл мерекелерін тойлап жатыр. 
3) Редактор газеттің мерекелік нөмірін тексеріп отыр.
4) Хат тасушы хат-хабарларды тасып жүр. 
5) Оператор микрофонды тексеріп жатыр. 
6) Интернеттің көмегімен машина сатып алып отыр. 

146
Жағыпарова Майра
7) Электронды пошта арқылы жолдасына хат жіберіп отыр. 
8) Университетте «Алтын күз» мерекесі тойланып жатыр. 
10-тапсырма. Сөздікті пайдалана отырып, қазақ тіліне ауда-
рыңыз.
Әкелері жайында балалары не ойлайды?
6-жасында: – Менің әкем бәрін біледі!
20 жасында: – Менің әкем біраз нәрсе біледі.
30 жасында: – Әкем соншалықты көп нәрсе біле қоймайды.
40 жасында: – Мен де әкемдей білемін.
50 жасында: – Әкем біраз нәрсе біледі.
60 жасында: – Менің әкем бәрін біледі.
70 жасында: – Әттең, әкем өмірде болса, әкеммен ақылдассам 
ғой!

147
Кәсіби қазақ тілі
19-сабақ
ЖУРНАЛИСТІК ЭТИКА
«Этика» – грек тілінен енген термин сөз. Мағынасы – салт-
дәстүр, әдет-ғұрып, ырым, үрдіс. Этика ғылым ретінде әдептілік, 
адамгершілік, ізгілік, сыпайылық мәселелерін қарастырады.
Журналистік  этика  тұрғысынан  объектілерді  зерттеуде
дерек,  мәлімет  жинаудың  екі  түрі  бар:  ашық  және  жасырын 
түрде зерттеу.
Журналистің кәсіби ерекшелігі оған көптеген әлеуметтік жа-
уапкершілікті жүктейді. Этика – адамгершілік келбетті айқын-
дайтын  тәртіпті  талап  етеді.  Ол  журналистің  мінез-құлқы  мен 
сана-сезім  ерекшеліктерімен,  қоғамдағы  ережелерді,  заңдарды, 
талаптарды  орындау  өзгешелігімен,  сондай-ақ  қоғам  пікірімен 
айқындалады.  Журналистік  этика  журналистік  мамандықты 
игерген әрбір азаматқа өзіндік кәсіби талап-тілектерді қояды.
Журналистік этика ұғымының екі мағынасы бар:
Журналистік этика тар мағынасында – журналистің адамгер-
шілігі, ізеттігі, инабаттылығы т.б. қасиеттерімен айқындалады. 
Журналистік этика кең мағынада – журналистің шыншылдық 
және  обьективтілік  принциптеріне  тікелей  байланысты.  Жур-
налистік этика нормаларын сақтау – шындық фактілерді жазу, 
ақиқат өмір құбылысын бейнелеу, өтірікке, дәлелсіз өсекке, жала 
жабуға шындық фактілерді бұрмалап жазуға жол бермеу деп са-
налады. 
Журналист кәсіби моральдық, этикалық принциптерді сақтау-
ға тиіс. Ол принциптер журналистің халықшылдығымен, бұқа-
рашылдығымен, шыншылдығымен, объективтілігімен анықтала-
ды. Журналистің жеке басының этикасы оның жалпы кәсіптік 
принциптерінен туындайды. 

148
Жағыпарова Майра
Журналист – халық мүддесінің жанашыры. Олар қоғамдық 
ортада ерекше ілтипат пен зор құрметке қашанда лайық. Публи-
цистің  абырой-атағын  жоғары  ұстау,  оған  кір  келтірмеу  әрбір 
журналистің кәсіби парызы және этикалық нормасы болуы тиіс.
Журналист – сөзімен де, өзімен де өзгеге үлгі. Оның ғылы-
ми-теориялық білімі терең, батыл да принципшіл, кішіпейіл әрі 
ашық  мінезді  адам  болуы  міндетті.  Сонымен  қатар  оған  жазу 
мәдениетін толық игерген жоғары сауаттылық пен дарындылық 
та  өте  қажет.  Осы  қасиеттер  арқылы  белгілі  бір  журналистің 
қоғамдық-саяси ахуалға деген ұстанымы мен көзқарасы, мораль-
дық-этикалық деңгейі анықталады.
Мәтінге қажетті сөздер және сөз тіркестері
журналистің кəсіби ерекшелігі – профессиональная  особеннось 
журналиста
көптеген əлеуметтік 
жауапкершілікті жүктейді –
возлагает множество 
социальной ответственности
моральді тəртіпті талап
ететін –
требующий моральную 
дисциплину
адамгершілік келбетті 
айқындайтын –
определяющий нравственный 
облик
сана-сезім ерекшеліктерімен – особенностями сознательности
қоғамдағы ережелер –
общественные нормы
қоғам пікірімен 
айқындалады –
определяется общественным 
мнением
игерген –
овладевший
өзіндік кəсіби 
талап-тілектер –
особые профессиональные 
требования
тар мағынасында –
на узком смысле
кең мағынада –
на широком смысле
ізеттілік –
благовоспитанность; учтивость
шыншылдық принциптеріне 
тікелей байланысты –
непосредственно  зависит  от 
принципа правдивостью

149
Кәсіби қазақ тілі
журналистік этика 
нормаларын сақтау –
соблюдение норм 
журналистической этики
шындық фактілерді жазу –
писать правдивые факты
ақиқат өмір құбылысын 
бейнелеу –
изображать 
истинные 
жизненные явления
өтірік –
ложь
дəлелсіз өсек –
неаргументированная сплетня
бұрмалау –
здесь:  искажать;  извращать; 
фальсифицировать
жала жабу –
клеветать
шындық фактілерді 
бұрмалау –
искажать 
правдивые, 
объективные факты
жол бермеу –
не допускать
халықтық –
народность 
бұқаралық –
массивность 
журналистің жеке 
басының этикасы –
личная этика журналиста
жалпы принципінен 
туындайды –
вытекает из общих принципов
зерттеу объектісі – 
объект исследования
жол-жоралғы –
обычай (напр., подношение 
подарков)
инабаттылық –
почтительность
сыпайылық –
вежливость
халық мүддесінің жанашыры – защитник интересов народа
қоғамдық ортада –
в общественной среде 
зор құрметке қашанда 
лайық –
всегда 
достоин 
большому 
уважению
публицистің абырой-атағын 
жоғары ұстау –
высоко  держать  честь  и  славу 
публициста
кір келтірмеу –
не запятнать

150
Жағыпарова Майра
сөзімен де, өзімен де
өзгеге үлгі –
и словами, и личным примером 
быть примером другим
кəсіби парызы, этикалық 
нормасы болуы тиіс –
должна быть профессиональная 
этическая норма
өзгеге үлгі боларлықтай –
быть примером для других 
кішіпейіл –
скромный
ашық мінезді –
с открытым характером
жазу мəдениетін 
толық игерген –
в  совершенстве  обладающий 
творческую культуру
осы қасиеттер арқылы –
с помощью этих качеств
белгілі бір –
определенный
қоғамдық-саяси  ахуалға  деген
ұстанымы мен көзқарасы –
–  принципы  и  позиция  по 
отношению  к  общественно-
политическому климату
моральдық-этикалық 
деңгейі анықталады –
определяется 
морально-
этический уровень
ерекше ілтипат –
особенная любезность
зор құрметке қашанда лайық – всегда  достойно  огромного 
уважения
абырой-атағын жоғары ұстау – высоко держать честь и славу
1-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
1) Журналистің кәсіби ерекшелігі оған нені жүктейді?
2) Этика қалай айқындалады?
3) Журналистік этика тар мағынасында қалай айқындалады?
4) Журналистік этика кең мағынасында қалай делінген?
5) «Этика» сөзінің мағынасы не екенін айтып беріңіз және зерт-
теу объектісінің қазақша баламаларын айтыңыз.
6) Этика тұрғысынан объектілерді зерттеуде факт, мәлімет жи-
наудың қандай түрлері бар?
7) Журналистің кәсіби моральдық, этикалық принциптері деген 
қалай талданады?
8) Журналист қоғамдық ортада неге лайық?

151
Кәсіби қазақ тілі
 
2-тапсырма. Пікір білдіріңіз.
1.Журналист бүркеншік 
немесе анонимді атымен, 
жəне өзінің атымен 
жұмыс істей алады.
Болашақта бүркеншек 
атпен жұмыс істеуге 
қалай қарайсыз?
2.Қазақстандық 
журналистің этикалық 
кодексінде: «Журналист 
құпия ақпаратты өзінің 
кəсіби қызметінде жеке 
мүддесі немесе басқа 
адамдардың мүддесі 
үшін пайдаланбайды» – 
деп жазылған.
Журналист өз
мүддесі үшін құпия 
ақпаратты пайдаланған 
болса, сіз қалай 
қабылдар едіңіз?
3-тапсырма. Сөздікті пайдаланып, мәтінді қазақ тіліне ауда-
рыңыз және мәтінге тақырып қойыңыз.
Давным-давно  в  старинном  городе  жил  Мастер,  окруженный 
учениками. Самый способный из них однажды задумался: «А есть 
ли вопрос, на который наш Мастер не смог бы дать ответа?» Он 
пошёл на цветущий луг, поймал самую красивую бабочку и спрятал 
её между ладонями. Бабочка цеплялась лапками за его руки, и уче-
нику было щекотно. Улыбаясь, он подошёл к Мастеру и спросил: 
«Скажите, какая бабочка у меня в руках: живая или мертвая?» Он 
крепко держал бабочку в сомкнутых ладонях и был готов в любое 
мгновение  сжать  их  ради  своей  истины.  Не  глядя  на  руки  своего 
ученика, Мастер ответил: «Всё в твоих руках». 
Жизненный профессиональный уровень сегодня в ваших руках. 
Самое главное это правильно его определить.

152
Жағыпарова Майра
Өткен шақ. 
(Прошедшее время).
Өткен  шақ  –  қимылдың,  іс-әрекеттің  сөйлеп  тұрған  сәттен 
бұрын болып, істеліп кеткенін білдіреді. 
Мысалы: 
Кеше мақаланы бітірдім. Мен бұл кітапты оқыдым. Ол кезде 
сен  оннан  асқансың.  Шалдың  бір  баласы  болыпты.  Демалыста 
оқушылар қалаға баратын.
Берілген мысалдағы бітірді, оқыдым, асқансың, болыпты, ба-
ратын деген етістіктер бітіру, оқу, асу, болу, бару қимылдарының 
(іс-әрекеттерінің)  болып  кеткенін  білдіріп,  өткен  шақ  мағынасын 
беріп тұр.
Өткен шақтың түрлері (формы прошедшего времени).
Өткен шақ мағынасы мен жасалуына қарай: жедел өткен шақ, 
бұрынғы өткен шақ және ауыспалы өткен шақ болып үшке бөлі-
неді.
1. Жедел өткен шақ (недавно прошедшее время) – іс-қимылдың 
жуық арада болғанын білдіреді.
Жедел өткен шақ етістіктің түбіріне -ды, -ді, -ты, -ті жұрнағы 
жалғану арқылы жасалып, жіктеліп қолданылады. 
Мысалы: Асан домбыра тарт-ты, мен өлең айт-ты-м. Сен үйге 
келме-ді-ң.
Жақ
Жекеше
Көпше
І
Мен мақтады+м
(я хвалил)
Біз мақтады+қ
(мы хвалили)
ІІ
Сен мақтады+ң
(ты хвалил)
Сіз мақтады+ңыз
(Вы хвалили)
Сендер мақтады+ң+дар
(вы хвалили)
Сіздер мақтады+ңыз+дар
(Вы хвалили)
ІІІ
Ол мақтады
(он хвалил)
Олар мақтады 
(они хвалили)
Болымсыздық формасы: Мен мақта+ма+ды+м (я не хвалил).

153
Кәсіби қазақ тілі
1. Бұрынғы өткен шақ (давно прошедшее время) – қимылдың, 
іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтпен салыстырғанда көп бұрын іске 
асқандығын білдіреді. 
Мысалы: Сен мектепті бітіргенсің. Ол ауылға барыпты.
Бұрынғы өткен шақ екі түрлі жолмен жасалады.
1) Бұрынғы өткен шақ -ған, -ген, -қан, -кен тұлғалы есімшенің 
жіктеліп  келуінен  жасалады:  (мен)  бар-ған-мын,  (сен)  кел-ген-сің, 
(ол) айт-қан.
Жақ
Жекеше
Көпше
І.
Мен ашқан+мын (я 
открыл)
Біз ашқан+быз
ІІ.
Сен ашқан+сың (ты 
открыл)
Сіз ашқан+сыз (Вы 
открыли)
Сендер ашқан-сың+дар
Сіздер ашқан+сыз+дар
ІІІ.
Ол ашқан (он открыл)
Олар ашқан
2) Бұрынғы өткен шақ –ған, -ген, -қан, -кен тұлғалы есімшеге не-
месе -ып, -іп, -п тұлғалы көсемшеге е (еді) көмекші етістер тіркесуі 
арқылы жасалады.
Бұрынғы  өткен  шақтың  мұндай  күрделі  түрінде  е  (еді,  екен) 
көмекші етістігі ғана жіктеледі.
Жақ
Жекеше
Көпше
І
Мен іш+іп+пін
(оказывается, я пил)
Біз іш+іп+піз
(оказывается, мы пили)
ІІ
Сен іш+іп+сің
(оказывается, ты пил)
Сіз іш+іп+сіз
(оказывается, Вы пили)
Сендер іш+іп+сің+дер
(оказывается, вы пили)
Сіздер іш+іп+сіз+дер
(оказывается, Вы пили)
ІІІ
Ол іш+іп+ті
(оказывается, он пил)
Олар іш+іп-ті
(оказывается, они пили)

154
Жағыпарова Майра
Болымсыздық формасы: Сіз іш+пе+п+сіз (оказывается, Вы не 
пили).
Бұрынғы өткен шақ күрделі түрінің жіктелу үлгісі.
Жақ
Жекеше
Көпше
І
Мен оқыған едім 
(екенмін), оқып едім
Біз оқыған едік (екенбіз),
оқып едік
ІІ
Сен оқыған едің (екенсің),
оқып едің
Сіз оқыған едіңіз (екенсіз),
оқып едіңіз 
Сендер оқыған едіңдер 
(екенсіңдер), оқып едіңдер
Сіздер оқыған едіңіздер 
(екенсіздер), оқып 
едіңіздер
ІІІ
Ол оқыған еді (екен),
оқып еді
Олар оқыған еді (екен),
оқып еді
2. Ауыспалы өткен шақ (переходное прошедшее время) – сөй-
леп тұрған уақытқа дейін дағдылы болып тұрған іс-қимылды біл-
діреді.
Ауыспалы өткен шақ -атын, -етін, -йтын, -йтін жұрнақты есім-
шеге I, II жақтың жіктік жалғауы жалғану арқылы жасалады. 
Жақ
Жекеше
Көпше
І.
Мен ұш+атын+мын 
(я тогда летал)
Біз ұш+атын+быз
(мы тогда летали)
ІІ. Сен ұш+атын+сың
(ты тогда летал)
Сіз ұш+атын+сыз
(Вы тогда тогда летали)
Сендер ұш+атын-сың+дар
(вы тогда летали)
Сіздер ұш+атын+сыз+дар
(Вы тогда летали)
ІІІ. Ол ұш+атын
(он летал)
Олар ұш+атын
(они тогда летали)
Болымсыздық формасы: Ол ұш+па+йтын (он тогда не летал).

155
Кәсіби қазақ тілі
4-тапсырма.  Болымсыз  етістікке  айналдырыңыз  және  орыс 
тіліне аударыңыз.
Мен
келдім
айттым
кеттім
Сен
келдің
айттың
кеттің
Сіз
келдіңіз
айттыңыз
кеттіңіз
Ол
келді
айтты
кетті 
Біз
келдік
айттық
кеттік
Сендер
келдіңдер
айттыңдар
кеттіңдер
Сіздер
келдіңіздер
айттыңыздар
кеттіңіздер
Олар
келді
айтты
кетті
5-тапсырма. Бұрынғы өткен шақтың жұрнағын жалғаңыз. 
І
Мен қатыс...
І
Біз қатыс...
ІІ
Сен қатыс...
Сіз қатыс...
ІІ
Сендер қатыс...
Сіздер қатыс...
ІІІ
Ол қатыс...
ІІІ
Олар қатыс...
6-тапсырма. Орыс тіліне аударыңыз. 
Мен  қалада  оқығанда,  ауылдағы  апамды  сағынатынмын.  Сон-
дықтан жиі хат жазатынмын. Анам маған азық-түлік жіберіп тұра-
тын. Әкем маған ақша салып тұратын. Ағам кейінгі кезде өз жоспа-
ры туралы жиі айтатын болды. Бұл күн тәртібінен түспейтін мәселе 
болды.
7-тапсырма. Сөйлемнен өткен шақтың жұрнақтарын тауып, 
жасалу жолын анықтаңыз.
1) Ол осы пікірді жиі айтатын еді.
2) Журналистер шығармашылықпен жұмыс істейтін, мақала жа-
затын.
3) Өзім білмейтін тақырыпқа тереңдемейтінмін.
4) Жұрт ақпаратты қиналмай қабылдайтын.
5) Журналистика – халықтың қамын ойлайтын, соның қажетін 
қарастыратын сала.
6) Ең көп тарайтын «Егемен Қазақстан» газеті.
7)  Жалақының,  қаламақының  көлемін  анықтаған  кезде  екінші 
топтағы журналистерге басымдық берілетін.

156
Жағыпарова Майра
8) Өзекті мәселені назарға алыппыз.
9) Журналистер өз кәсібінің шеберлері болу үшін басқа маман-
дықтарды меңгеріп алған.
10) Олар журналистика төңірегінде пікірлескен еді.
11)  Намазалы  Омашев  –  қазақ  журналистикасының  дамуына 
өлшеусіз  зор  үлес  қосқан,  еңбектері  алыс-жақын  шетелдіктердің 
таңдайын қақтырған.
8-тапсырма.  Сұхбатты  рөлдерге  бөліп  оқып,  шақтарын 
анықтаңыз.
– Балам, сен жаңа қандай мультфильм көрдің?
–  Апа,  мен  «Қарлығаштың  құйрығы  неге  айыр?»  деген  мульт-
фильмді көрдім.
– Ол саған ұнады ма?
– Әрине, бұл мультфильм маған өте ұнады. Кіп-кішкентай құс 
бүкіл адамдар үшін жақсылық жасады.
– Көрдің бе, балам, демек, мультфильмдегі сияқты өмірде жақ-
сылық және жамандық, мейірімділік және қатігездік болады.
– Апа, менің мейірімді болғым келеді, адамдарға көп жақсылық 
жасағым келеді.
– Әрине, сен әлі-ақ өсерсің, арманыңа жетерсің. Мультфильмде 
саған тағы не ұнады?
– Апа, маған мультфильмнің музыкасы ұнады.

157
Кәсіби қазақ тілі
20-сабақ
ТЕЛЕВИЗИЯНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Телевизияда ақпарат пен өнер бір-бірімен тығыз байланысты. 
Телевизияның өзге ақпарат құралдарынан даралануының өзі оның 
синтездік  сипатында  жатыр.  Сондықтан  телевизияны  таза  жур-
налистік туынды жасайтын БАҚ ретінде тану жеткіліксіз. Себебі, 
эфирлік  өнердің  сипаттары  телевизияның  ішкі  болмысында  то-
лықтай сақталған. Көркем туындыны ұсыну формасы, қарым-қа-
тынастық тетіктері телевизияны өнер ретінде алға шығарды.
Телевизия  хабарларын  қаржыландыру  көздері  және  меншік 
түріне қарай: мемлекеттік, қоғамдық, коммерциялық деген үш 
топқа бөлуге болады. 
Телехабар  өзінің  қамтитын  аумағына  байланысты:  ұлттық 
деңгейдегі,  жергілікті,  қалалық-аудандық  және  коммюнити 
(мүдделес топтардың) деп бөлінеді. 
Формасына қарай: кабельдік, релелік, ғарыштық, яғни жасан-
ды серіктік деп жіктеледі. 
Телехабар  дайындап,  жүргізетін  телевизия  журналистерінің 
қызметтік  ерекшеліктері  сан-алуан.  Тележурналистің  сөзі  ау-
диторияға ақпаратты тарататын белгілі бір тәсіл арқылы тасы-
малданып  жеткізіледі.  Ол  телекөрермендердің  психологиялық 
жағдайымен де санасуға тиісті. Телевизия журналистикасы әр-
дайым  уақыт  пен  кеңістіктің  кедергілерін  азайтудың,  қысқар-
тудың  жолдарын  іздестіреді.  Тележурналист  жеткізіп  отырған 
ақпаратының шынайылығына өзі көз жеткізіп, соған толықтай 
өзіде сенуге міндетті. Оны журналист әңгіме ауанымен, дауыс 
ырғағымен немесе үнінің екпінімен алмастыра алмайды. 
Телевизияда телередактор (продюсер), автор, телетілші, теле-
визия  комментаторы,  телешолушы,  тележүргізуші  қызметінің 
маңызы зор.

158
Жағыпарова Майра
Мәтінге қажетті сөздер және сөз тіркестері
бір-бірімен тығыз байланысты –
тесно связаны друг с другом
туынды –
произведение
таным –
познание
көрініс –
вид; облик
өнер ретінде –
как вид искусства
қаржыландыру –
финансирование
қаржыландырылу көздері – 
источники финансирования
меншік –
собственность
мүдделес –
имеющие общие интересы
кеңістік –
пространство 
шынайылық –
искренность
жасанды серік –
искусственный спутник
әңгіме ауаны –
характер передачи
дауыс ырғағымен – 
интонацией
үнінің екпінімен –
порывом, силой голоса
даралану –
выделяться; отделяться
(от других)
телешолушы –
телеобозреватель
1-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
1.Телевизия хабарлары қанша топқа бөлінеді?
2. Телехабар өзінің қамтитын аумағына қарай және формасына 
сай қалай жіктеледі?
3. Телевизия журналистерінің қызметтік ерекшеліктерін қанша 
бағытта қарастыруға болады? Оларды атап шығыңыз.
4. Телевизияда қандай маман иелерінің қызметі маңызды?
2-тапсырма.  Сөздікті  пайдалана  отырып,  орыс  тіліне  ауда-
рыңыз.
Телевизиядағы  ақпараттық  бағдарламаларда  сөзден  тысқа-
ры (невербаль) құралдардың атқаратын рөлі зор. Ондай құралдар
түріне негізінен сөйлеу ырғақтылығы (мелодика речи) деген ұғымға 
жатқызылатын  ритм,  қуаттылық,  пауза,  логикалық  және  сөздік 

159
Кәсіби қазақ тілі
екпін, дауыс келбеті, ым мен ишара, қол сермеу қимылдары секіл-
ділер кіреді. Ым-ишара – бір жағынан ақпараттың жету мүмкінді-
гін оңайлатып, нанымдылығын арттырады. Радиохабарда ақпарат 
таратушы мен қабылдаушы бір – бірін көре алмайтындықтан, онда 
ым-ишара қолдануға еш мүмкіндік жоқ. Ал телевизияда оны қол-
дануға қолайлы. 

 3-тапсырма. Пікір білдіріңіз.
Уақыт өте келе
газет-журналдардың
орнын түрлі 
порталдар, сайттар
жаулайды ма?
Интернет
журналистиканы
дамытудың қандай
пайдасы бар?

жүктеу/скачать 3,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: