Аты раулар дың то пы рақ жа мыл ғы сы ның құ ры лы мы жә не оның кар та ла ры

ҚазҰУ Хабаршысы. География сериясы. №1 (40) 2015
228
Аты раулар дың то пы рақ жа мыл ғы сы ның құ ры лы мы жә не оның кар та ла ры
өз ге ре ді». Ю.А. Ли ве ро вс кий В.В. До ку чаев тың 
жер бе де рі нің де ген қы зы ғу шы лы ғын мы на дай 
сөз дер мен тү сін ді ре ді: «Жер бе де рі нің та ри хы-
на де ген қы зы ғу шы лық оны то пы рақ тар ға қа рай 
на зар ауда ру ды та лап ет ті. Сон дық тан да ол то-
пы рақ пен шын кө ңіл мен айна лыс ты, яғ ни то пы-
рақ ты зерт теу әді сі ар қы лы кей бір жер бе де рі нің 
жа сын, со ны мен қа тар төрт тік дәуір дің геоло-
гиясын да ше шу мүм кін де ген се нім мен үй рен ді» 
(Н.А. Солн цев тің ци та та сы бой ын ша, 1948). То-
пы рақ тар дың пай да бо луы жә не оның да муымен 
шұ ғыл да нуы В.В. До ку чаев тың ке ле сі қо ры тын-
ды ны жа сауына не гіз бол ды: «То пы рақ Жер дің 
бет кі бө лі гін де гі ор га ни ка лық жә не бей ор га ни-
ка лық фак тор лар дың бір ле сіп әсер етуі нә ти же-
сін де пай да бол ған өзі не тән та би ғи қа бық. Бұл 
фак тор лар уа қыт жә не ке ңіс тік те өз гер гіш ке ле ді. 
Сон дық тан да то пы рақ өз гер гіш бо лып, орын ның 
ал ма суы мен бір ге ол да өз ге ре ді, яғ ни жер бе де-
рі мен өза ра бай ла ныс ты». Со ны мен, В.В. До ку-
чаев то пы рақ та ну пә ні нің не гі зін са лу мен бір ге, 
«То пы рақ тар дың геог ра фиясы» пә ні нің де не гі зін 
сал ды, яғ ни то пы рақ жа мыл ғы сы ның құ ры лы мы 
жө нін де гі ұғым ның ір гета сын қа ла ды [4] .
1-су рет 
– Әму да рияның қа зір гі жер бе де рі нің әр түр лі кар та лар да ғы кө рі ні сі. 
А. Жер бе де рі плас ти ка сы кар та сы (А.К. Ураз баев, 2002); Б. Аэро фо то су рет тер не гі зін де құ рыл ған 
ланд шафт кар та сы (Уз гид рин гео, 1982); В. Дәс түр лі әдіс те тү зіл ген то пы рақ кар та сы 
(Уз гип ро зем, 1970)

ISSN 1563-0234 KazNU 
Bulletin. 
Geography 
series. №1 (40) 2015
229
Ураз баев А.К. және т.б.

жүктеу/скачать 410,83 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: