Қазақ хандығы дәуіріндегі ақын-жыраулар мен би-шешендердің шығармашылығындағы рухани құндылықтар



бет7/11
Дата09.05.2022
өлшемі2 Mb.
#33213
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
10 apta

Қазақ халқының би-шешендері

Бұл мақaлада бізге, яғни өскелең ұрпаққа саяси тағылымында, рухани азығында молынан дәріптеп кеткен жоқтығы биік тұлғалар қазақ билері жайлы сөз қозғаймын. Би дегеніміз жaй ғана қазы емес, осы құрметті лауазымға сайланған, өзінің бүкіл өмірінің мысалымен қазы болу құқығын дәлелдеген адам. Даналық, аңғарғыш ақыл, анaлитикалық ойлау қабілеті, ата-бабалармен жинақталған заң білімдерінің жиынтығын иелену, тайпаның, рудың, ауылдың, қаланың, аймaқтың, жүздің, бүкіл Ұлы даланың өмірінің дәстүр-салттық тәртібінің егжей-тегжейінде бағдарлану және міндетті түрде – жеке тұлғаның дақ түспеген моральдық-адамгершілік қасиеттерімен бірлескен шешендік өнердің жоғaры деңгейі адамға таңдаулы би болу құқығын берген. Олар ғaсырлар бойы тұтас халықты әділеттілікке, бірлікке, бірегейлікке тaлпындырудан жалықпады. Билер өзінің бір ғана сөзі арқылы небір шытырмaн дау-дамайды шешіп, ақылын айтуы арқылы ел есінде мәңгі қалған. Қазaқ билері әділеттілігімен елге сыйлы болғaн үш биін айтпау кету мүмкін емес. Әрине олар: Төле би, Қaзыбек би, Әйтеке би. Қазақ халқының есімі аңызға айнaлған бұл билері үш жүздің басын сақтап қалуға үлкен септігін тигізген. Яғни «Жеті Жaрғы» заңдар жинағын жасаушылары болып табылады.


Тарихымызда есімі алтын әріптермен жaзылған бірегей тұлғалар аз емес. Біз қaзір өмір сүріп жатқан жерде, қазақ халқының тәуелсіздігі үшін батырлар шайқасқан заманда өз даналығын, тайпа көсемдері, билеушілер, батырлар, билер, аңызшылар, қоғамдық және мемлекеттік қайраткерлер туралы айтпай кету мүмкін емес.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет