Қазақ тілі (фонетика, лексика)



Pdf көрінісі
бет47/63
Дата02.04.2023
өлшемі0,83 Mb.
#78435
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   63
52-жаттығу. 1. Төмендегі үзіндіден табу мен эвфемизмді тауып, себебін 
түсіндір. 
1. Екеуі шығысымен қоңыр келіншек үйге кірді. Қолында қой салған ағаш 
шелек. Көйлегін шалбарланып алған. Үсті қақ. Кірлі киім ішінде, ауыр жұмыс 
астында жүрсе де, сергек, мөлдір қара көзі күлім қағады, - Есенсіз бе? – деп 
сызылып тұр. Шелектегі сүтін қазанға құйып, аяқ жуып, қымыз беріп болғанша 
Сарбала шұқылап аузын сөзден босатпады. 
- Отағасыға келінсіз бе? 
- Оның керегі не сізге? 
- Жасырсаңыз, қойдым. 
- Неге жасырайын келіншегімін. 
- Тоқал екенсіз ғой. Тоқалды ерінің бауыр етінен жаратады, сондықтан ері 
жақсы көреді, тоқал бірақ оның жақсылығына жарымайды деген рас па? 
- Сұрай берсе, бәрін айтса, беретін ашық ауыз дейсіз бе мені? 
- Нәзік жеріңізге тиіп кетсем, ғафу етіңіз. Үй иесінің аты кім? 
Мұны сұрауға болатын шығар.
- Маңқылдақ аттас. 


65 
- Итбай ма, Күшікбай ма, Төбет пе әлде? 
- Иә, иә, осы кейінгісі. 
- Бұл қай ауыл, қай ел? Сұрастырғанша отағасы шығып кетті. 
- Сіз мені ылғи сопыға салдыңыз. Аталарымның атын қалай атайын. 
- Күйеуіңіздің атын атамай-ақ білдірдіңіз ғой, тағы да тұспалдап
байқаңызшы. 
- «Дода», «Жүн жеп жабағы тышқан» деген қалжыңды естіген шығарсыз. 
- Е, е, Қареке ме? 
- Иә, иә ауылым мынау аттас – деді де келіншек қолын, тұяғын көрсетті. 
- Тұяқбай атана ма? 
- Дәл таптыңыз. 
2. Табуға қандай сөздер жатады? Ол сөздердің келтірінді, ауыспалы мағынаға 
қатысы бар ма? 
3. Оң, сабыр, тез – сөздерінің синонимдерін табыңыз.
53-жаттығу. 
1. 
Берілген 
төмендегі 
эвфемизмдермен 
сөйлем 
құрастырыңыз. 
Қосып айту, қолды болыпты, ала жібін аттамау, сөзуарлау, жүріп кетті, 
қолына құс қондыру, опат болу, үйлі-баранды болу, баласын аяқтандыру, мерт 
болу, жасыл түсті, мүкісі бар, кемтарлау, жүкті, ауқатты әйел, түс шайысты, 
тетелес, тентек су. 
ҮЛГІ: Жасы жеткен апамыз анда-санда қайтпас сапарға кеткен шалын ойлап, 
көзінің жасын үйдегілерге білдіртпей сығып алатын. 
2. Эвфемизмдермдің ерекшелігі неде? 
3. Табу сөздер қалай пайда болған?


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   63




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет