Қaзaқ Тiлiнiң Өзектi Мәселелерi және Тәуелсiздiк Тaғылымы
6
•
Ақпараттық қоғамдағы риториканың міндеті қажетті сөзді
қабылдай алуы, проблеманы анықтауда сөздің мағынасын түсінуі.
•
Жағдаяттарға сәйкес сөзді ойлап табу,
ойды жеткізу
формалары мен сөйлеу түрлерін анықтай алуы, монологқа және
диалогқа түсе алуы.
•
Өзінің құзіреттілік деңгейінде тілдік коммуникация
жүйесін меңгеруі, қоғамда қабылданған сөз мәдениетіне жүгінуі.
•
Білім беру ортасына қажетті сөз қолданыстарын, олардың
мағыналық мүмкіндіктері мен жұмсалу нормаларын игеруі.
Педагогикалық риториканың негізгі мәселелерін сызба түрде
көрсетер болсақ, мынадай:
Педагогикалық риторика дұрыс ойлау заңдылықтарына бағынады.
Дұрыс ойлау заңдылықтары логиканың жетілуіне,
қоғамда орын
алып отырған жағдаяттарға дұрыс баға беруге, проблеманың
шешімін табуға көмектеседі. Тауып сөйлеу-дұрыс ойлаудың
нәтижесі. Сөйлеушілерге қарата «логикасы бар, логикасы жоқ»
деген бағалауларды жиі естіп жатамыз. Дұрыс ойлау
заңдылықтары жүзеге
аспаған жағдайда, сөз шатасушылыққа
ұрындырады, адамдардың адасуына, түсінбестікке әкеліп
соқтырады.
Риторика және стиль байланысын анықтауда назар аударылып,
көңіл бөлінетін мәселелер мыналар:
•
Риторика-стиль тудырудың құралы.
Сөз таңдау, сөздің
ырғағы, бейнелі сөйлеу, эмоционалды көркемдігі.
•
Стиль- орналастыру, композиция.
•
Стиль- адамның даралық тұлғасы, шешен бейнесі.
•
Стильдің
риторикада
этикалық
нормамен
байланыстылығы.
•
Стиль - адамның мінез-құлқын қалыптастыруы.
•
Стиль – сөздің жанрлық түрі, сөзді жеткізу тәсілі.
•
Қоғамға пайдалы ақылды, қайырымды,
эмоционалды
шешен бейнесі.