Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрлігі Ахмет Байтұрсыноватындағы


ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ



Pdf көрінісі
бет54/64
Дата10.01.2017
өлшемі11,62 Mb.
#1565
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   64

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
302
1.  Инновационная  деятельность  субъектов  экономических  отношений  связана  с  решением 
общенациональных  задач  –  обеспечением  устойчивых  темпов  экономического  роста  и  национальной 
безопасности, повышением качества жизни и др. 
2.  Инвестиционный  эффект  (эффект  мультипликатора)  проявляется  в  том,  что  увеличение 
государственных  расходов  на  инновационную  составляющую  экономических  отношений  обеспечивает 
в  конечном  счете  прирост  ВВП  и  выступает  одним  из  условий  эффективности  национальной 
экономической системы. 
3.  Антициклический  эффект  проявляется  во  влиянии  объемов  производства  инноваций  на 
совокупный спрос. 
4.  Социальный  эффект  проявляется  в  развитии  человеческого  капитала,  качественном 
улучшении окружающей среды, решении глобальных экологических проблем. 
Создание  инноваций  в  виде  нового  или  усовершенствованного  продукта,  технологического  про-
цесса  непосредственно  связано  с  функционированием  таких  субъектов  инновационной  деятельности, 
как  новаторы,  эксплеренты,  патиенты,  виоленты,  коммутанты,  поэтапным  осуществлением  иннова-
ционного  процесса,  начиная  последовательно  от  фундаментальных  и  прикладных  исследований, 
завершая  производством  и  распространением  инноваций  при  соблюдении  простых  внутри-, 
межорганизационных  и  расширенных  форм  протекания  инновационного  процесса,  а  также  с  развитой 
инфраструктурой, объекты которой способствовали бы осуществлению инновационной деятельности. 
Особенности  государственного  регулирования  отношений  по  формированию  и  распределению 
интеллектуальной ренты основываются на роли их субъектов как активных участников инновационного 
процесса в социально-экономическом развитии страны и взаимодействии с органами государственного 
управления. Правительство РФ использует программно-целевые методы управления, в основе которой 
положена система социально-экономических и научно-инновационных программ, и проектов.  
В зависимости от комбинации в интеллектуальных продуктах и ресурсах характеристик частных и 
общественных  благ 
решается 
вопрос 
о  целесообразности 
поиска 
рыночного  механизма 
воспроизводства  инновационных  отношений,  уменьшении  степени  государственного  участия  в 
производстве  инноваций,  изменения  его форм  и  способов.  Представляется  целесообразным  решение 
данной проблемы,  во-первых, путем  разграничения инноваций по  глубине  вносимых  ими  изменений  и 
определения  в  зависимости  от  их  уровня  государственного  или  рыночного  начала  как  регулятора 
инновационной  деятельности  (эффект  двухслойности,  или  эффект  Тобина),  во-вторых,  через 
инициирование государством конкуренции в сфере инновационных отношений, в-третьих, посредством 
заключения  контрактных  отношений  государственных  и  негосударственных  структур,  а  также 
использования  потенциала  некоммерческих  организаций.  Любой  вариант  оппортунистического 
поведения  субъектов  инновационных  отношений  ведет  к  усилению  инертности  исследуемой  сферы  и 
торможению темпов экономического роста. 
 
Литература: 
1. 
Инновационная экономика. 2-е изд., исправленное и дополненное. – М: Наука, 2004. – C.28. 
2. 
Колесниченко С.И. Информация как товар в условиях современной экономики. - Орел: ВИПС, 
1999. - С. 14 
3. 
Научно-технический  прогресс  и  экономика:  Учеб.  пособие  /  И.В.  Снегирев,  И.И. 
Веретенникова, А.И. Сергеев; Под ред. И.В. Сергеева. – М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2004. – С.160. 
4. 
Скоблякова И.В., Артюшина Е.М. Интеллектуальная рента: сущность, виды, механизм фор-
мирования и распределения в инновационной экономике// «Инновация», №4(91), май, 2006.– С.19-23. 
5. 
Шумпетер Й. Теория экономического развития. – М.: Прогресс, 1982. – С.86. 
 

СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
 
 
303
ӘОЖ 336.01 
 
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІҢ ДАМУ ЖАҒДАЙЫ 
ЖӘНЕ ҚОЛДАНУ 
 
Тагибергенова Г.Б. - магистрант, Қазақ-Орыс Халықаралық университеті, Ақтөбе қаласы  
 
«Үкімет кәсіпкерлікті шағын және орта бизнесті дамытуға  
тың серпіліс беретін жүйелі іс-шараларды дайындап оны 
жүзеге асыруы тиіс. Бірінші кезекте шағын және орта  
кәсіпкерлік нысандарын қаржыландыруға қол жеткізуі тиіс. 
Ел экономикасы, біздің кәсіпкерлер қазіргі уақытта ұзақ  
мерзімді несие ресурстарына мұқтаж» 
Президент Н.Ә.Назарбаевтың Үкіметтің 2014 жылы 14 ақпандағы  
Кеңейтілген отырысында сөйлеген сөзі.  
 
Тәуелсіздік алғаннан кейінгі кезеңде, жаңа басқару жүйесі әлеуметтік-экономикалық қатынас-
тарды  жүргізуде  бірқатар  қиыншылықтарға  кезекті  жағдайларды  ретке  келтіре  отырып, 
экономикада  реформалар  жүргізе  бастады.  Реформалардың  мақсат экономикалық  стратегияның 
бағыттары  мен  жаңа  технологиялық  әдістері,  Республикада  бәсекеге  қабілетті  өндіріс  өнім-
дермен,  Ұлттық  экономикалық  қауіпсіздігін  қамтамасыз  ету  шаралары,  өндіріс  және  ғылыми-
техникалық жүйесін қалыпты жағдайға қол жеткізу. 
 
Кәсіпкерлік-  адам  қызметінің  ерекше  саласы  және  ол  еңбектің  басқа  түрлерінен  оқшауланып 
тұрады. Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымдарын балама түрінде қарастыру жиі 
кездеседі. Бизнес пен кәсіпкерлік жақын болғанмен, оларды бір-бірімен баламалап, теңестіріп қарауға 
болмайды. Бизнес-табыс әкелетін кез-келген қызметтің түрі. Бизнес кәсіпкерлікпен тығыз байланысты. 
Кәсіпкерлік-новаторлық  іс.  Нағыз  кәсіпкер-өнертапқыш.  Сондықтан  бизнеспен  айналасатын  адамдар. 
Осы  көзқарас  тұрғысынан  ешуақытта  кәсіпкер  бола  алмайды.  Бизнес-  бұл  табыс  әкелетін  адамның 
экономикалық қызметі. 
Дүниежүзілік  тәжірбиеде  шағын    кәсіпкерліктің  барлық  түріндегі  негеізгі  критерилері  ең  бірінші 
барлық  қызметкерлердің  орта  көрсеткіші,  кәсіпорында  есепті  уақытта  атқарған  қызметтері  кіреді. 
Ғылыми әдебиеттерде шағын бизнестің қызметі, кішігірім  атқарушы топ, немесе мекемені басқаратын 
жеке  меншік  иесі  көрсетіледі.  Осындай  негізді  ала  отырып,  мекемеге  қатысты  шағын  кәсіпкерлікке  
мыналар  кіреді. 
1 Қызметкерлердің саны 
2 Капиталдың мөлшері 
3 Өсу деңгейі 
4 Айналым деңгейі  (кіріс, табыс) 
Дүние жүзілік банктың мәліметі бойынша кәсіпорындарға қатысты шағын кәсіпкерлік (бизнестің)  
жалпы  көрсеткіші  50-ден  асып  түсіп  отыр.  Бірақ  қабылдаған  критери  бойынша  бұл  артық  жазылған. 
Барлық  мемлекеттерде  тәжіриебеде  анықтаушы  критери  есепті  уақыттағы  жұмысшылардың  санына 
байланысты  болады. Барлық нарық экономикасы дамыған елдерде кәсіпорының шағын кәсіпкерлікке 
байланысты критериі. 
Қазіргі  уақытта  Қазақстан  Республикасында  шағын  және  орта  бизнес  жан-жақты  бағытта  өріс 
алуда.  Шағын  және  орта  кәсіпкерліктің  динамикасы  мен  экономикалық  нәтижесі  көп  жағдайда 
сілтемелермен анықталады. 
 Құқықтық базамен; 
 Институционалды кәсіпкерлік ортаның қалыптасуымен; 
 Кәсіпкелік құрылымды мемлекеттік қолдауымен анықталады: 
Шағын кәсіпкерлік нарық қатынастарын ұдайы іске қосып отыратын ортаның нақ көзі, 
бәсекелес  ортаны  ғана  қалыптастырып  қоймады,  сонымен  қатар,  мемлекеттің  экономикалық 
дамуында  оның  тұрақтылығының    индикаторы  есепті  орта  тапты  жасақтайды.    Шағын  және  орта 
бизнестің әлеуметтік міндеттеріне жататын мәселе: 
 Халықты жұмыспен қамту; 
 Тұрмыс деңгейін қамтамасыз ету; 
 Адамның өмірге нық сеніммен қарау мүмкіндігін арттыру: 
Қарқынды даму үстінде ел экономикасы Батыс пен Шығыстың озық тәжірибесінен үлгі 
алғандықтан,  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Нұрұлтан  Назарбаев  кез-келген дамушы 
мемлекеттің тұрақты өркендерінің негізі болып табылатын шағын және орта кәсіпкерлікке  баса назар 
аударды.  Оның  ішінде  «Шағын  бизнес  мемлекеттің  нарықтық  экономикасының  маңызды  және 
бөлінбес бөлігі болып табылады»  деп атап көрсетті. Қазақстан Республикасының Президентінің 2012 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
304
жылғы  14  желтоқсан  айындағы  «Қазақстан  2050»  стратегиясы-  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси 
бағытты  атты  Қазақстан  халқына  жолдауында  атап  өтілгендей  шағын  және  орта  бизнеске  қолдау 
көрсетудің  жүйелі  іс-қимылдары  баяндала  отырып,  кәсіпкерлік  ортаны  одан  әрі  нығайтуға  ерекше 
көңіл бөлінген [1]. 
Мемлекет  бүгінгі  күні  кәсіпкерлік  қызмет  субъектілерінің    нарық  экономикасында  толыққанды 
қатысушысы  ретінде  өз  қызметтерін  жүзеге  асыруларына  қажетті  жағдайда  қамтамасыз  етіп  отыр. 
Шағын  және  орта  кәсіпорындар  мен  жұмыс  істеуді  көздейтін  жалпы  ұлттық  институттар  құрылуда. 
Кәсіпкерлердің  белсенділігін  ынталандыруды  көздейтін  айтарлықтай  салықтық  жеңілдіктер  заңдық 
деңгейде  қарастырылды.    Оның  сыртында,  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  күрес  және  салық  салуды 
жақсарту жөнінен үлкен жұмыстар атқарып жатыр. Мәселен,осылайша сыбайлас жемқорлыққа күрес, 
шағын  және  орта  бизнесті  жеделдете  дамыту  шаралары  жөнінде    бағдарламалар  әзірленіп,  салық 
заңына түзетулер енгізілуде.  
Бизнестің  осы  түрін  қалыптастырып,  дамыту  мәселелерін  реттеуге  бағытталған  заңдық  және 
нормативтік  актілер,  заңдар  қабылданып,  қызмет  етуде.  Олар  кәсіпкерлік  қызметтің  бірқатар 
сауалдарын  қамтуда:  шаруашылық  қозғалыстың  еріктілігі;  жеке  кәсіпкерлікті  қолдау  және  қорғау 
шаруашылық  серіктестіктің,  акционерлік  қоғамдардың,  жеке  кәсіпкерлік  өндірістік  коорперативтердің, 
мемлекеттік кәсіпорындардың, шаруа қожалықтарының әлеуметтік- экономикалық зоналардың дамуы, 
заңды 
тұлғаларды 
мемлекеттік 
реттеу, 
лицензиялар, 
шағын 
кәсіпкерлікті 
мемлекеттік 
қолдау,кәсіпкерлік  қызметпен  айналысумен  азаматтар  мен  заңды  тұлғалардың  құқықтарын  төмендегі 
заңды актілерге сәйкес қорғау және көмек беру: 
 ҚР Конституциясы; 
 ҚР Азаматтық кодексі; 
 «ҚР кәсіпкерлікті дамыту мен шаруашылықтың бостандығы туралы» ҚР Заңы;  
 «Шағын кәсіпкерлік мемлекеттік қолдау туралы» ҚР Заңы; 
 «Жеке кәсіпкерлік туралы» ҚР Заңы; 
 ҚР шағын кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы. 
Бүгінгі  таңда  шағын бизнесті дамыту мен  қолдау  бойынша  табысты  мемлекеттік  саясат    басты 
маңыздылықтарды қамтитын интеграциялық тәсілдеме негіздерінен тұрады: 
 Стратегиялық деңгейінен (саясаттың қалыптасуы) 
 Мекеме деңгейінен (әрекет етуші ұйымдар) 
 Кәсіпорын деңгейінен (шағын және орта бизнес)  
Шағын  бизнесті  дамыту  мен  қолдау  бойынша  мемлекеттік  саясатты  іске  асыру  кезінде  жалпы 
жүйесінің төрт элементі қатысуы қажет: 
 Мемлекеттік  орган  (саясатты  өңдеу,  басқа  мемлекеттік  билік  органдарының  алдында  оны 
қорғау,  орталық  және  жергілікті  атқарушы  билік  органдарының  жұмыстарын  бағдарлау)  үлкен  билікті 
өкілетттіктермен, ерекше бақылаушы органдарға қатысты.  
 Жеке  құрылымдар  (шағын  бизнес  орталықтары,  бизнес-инкубаторы,  оқу-консалтингтік 
орталықтар  және  т.б.)  кәсіпкерлерге,  әсіресе  жаңа  бастаушы  кәсіпкерлерге  қажетті  қызметтерді 
көрсету жолымен мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз ету.  
 Қаржылық  құрымдар  (шағын  бизнес  қолдау  қоры,  банктер,  сақтандыру,  оқу-консалтингтік 
орталықтар)  шағын  бизнеске  қатысты  мемлекеттік  саясатын  несиелендіру,  қаржыландыруды 
қамтамасыз ету.  
 Кәсіпкерлік  құрылымдар-  шағын  кәсіпкерлікті  қолдауды  күшейту  бойынша  мемлекеттік  саясат 
барысын таңдау және ұсыныстар жасау. 
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау бағдарламаларында олардың екі түрі қарастырылады 
негізгі  және  қамтамасыз  етуші.  Негізгі  бағдарламалардың  мақсаты  болып  кәсіпкерлік  қызметті 
жоспарлау,  ұйымдастыру  және  бақылау.  Қамтамасыз  етуші  бағдарламалар  шағын  кәсіпорындарға 
бизнестің  сәйкес  инфра  құрылымын  құру  жолымен  қажетті  ресуртармен  қамтамасыз  ету.    Жаңадан 
құрылатын не қайтадан құрылатын кәсіпорындарға қатысты мемлекеттің саясаты мемлекеттік қызмет 
органдар  тарапынан  ауқымды  ұйымдастырушылық  күш  жігер  талап  етеді.  Олар  келесі  бағыттарды 
қамтиды.  
 Шағын және орта биснезке көмек көрсету; 
 Кәсіпкерлікті қаржылық демеу; 
 Кәсіпорынды басқарудың тиімді жүйесін қалыптастыру; 
 Бизнесті ақпаратпен қамтамасыз ету;  
 Салық жүйесі және реттеуші механизмдер арқылы кәсіпкерлік бизнесті арттыру. 
1997 жылдың мамырында Қазақстан Республикасының Президентінің Жарлығымен және сауда 
министрлігінің  құрамында  арнайы  шағын  кәсіпкерлікті    қолдау  органы-  шағын  кәсіпкерлікті  қолдау 
бойынша агенттік құралды. Бұл мемлекеттік демеушіліктің бірінші бағыты. 
Қазақстан Республикасының шағын кәсіпкерлік қолдау бойынша Агентігінің негізгі бағыттары: 
 Шағын  кәсіпкерлікті  қолдау  бойынша  орталық  және  жергілікті  атқару  органдарының 
қызметтерін үйлестіру; 

СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
 
 
305
 Кәсіпкерлікті  дамыту  бағдарламасын  өңдеу,  жетілдіру,  әсіресе,  материалдық  өндірісте 
дамытуға қатысы;  
 Шағын  кәсіпкерлікке  қаржылық  және  техникалық  көмек  көрсетуге  халықаралық  қаржылық 
ұйымдармен өзара қатынас орнату; 
 Экономикалық шағын секторына шет ел инвестицияларын тарту.  
1997 жылдың 24 сәуірінде «Шағын кәсіпкерліктің даму қоры» құрылды. Мақсаты: 
 Несиелер мен займдар алуда мемлекеттік кепілдікті қамтамасыз ету; 
 Қоршаған ортаны қорғау; 
 Кәсіпорындарға тікелей инвестиция жүргізу. 
Қазақстан  Республикасының  1998  жылғы  31  наурызында  қабылданған  «Шаруа  қожалығы 
туралы» заңы шаруа қожалығының шағын кәсіпкерліктің ерекше түрі ретінде құрылып жұмыс істеуінің 
негізін  егжей  -  тегжейлі  айқындап  берді.  Сондай-ақ,  кәсіпкерліктің  бір  түрі  азаматтық -  құқықтық  және 
әкімшілік  -  құқықтық  қатынастар  субъектісі  ретінде  шаруа  қожалығының  құқықтық  негізі  қосымша 
жиырмадан астам басқа да нормативтік - құқықтық актілермен реттелетінін атап өткен жөн. 
Осы  тұрғыдан  алып  қарағанда, шаруа  қожалығының  банктерде  есепшот  ашу  және  банкідегі  өз 
ақшасына  иелік  жасау  құқығы  бар.    Өз  күшіндегі  заңдарға  сәйкес  шағын  кәсіпкерлік  (бизнес) 
субъектісіне  жатқызылған  фермерлер  шаруашылықтарына  мемлекеттік  қолдаудың  төмендегі  түрлері 
көрсетілуі мүмкін:  
1)   мемлекеттік  тіркеу сәтінен  бастап үш жыл ішінде жылжымайтын   мүлік   құқығын    тіркеу   
үшін     ақы  төлеуден  босатылады. Шаруа  қожалықтарын  мемлекеттік  тіркеу  ол  үшін   ақы  төлемей,  өз 
басы келіп тіркелу сипатында болады; 
2) табиғи монополист кәсіпорындардың қызметін монополияға қарсы реттеуді қолдана отырып, 
электр  энергиясымен,  жылумен,  сумен  жабдықтау  жөнінде  қосылатын  қуаттар  үшін  ақы  төлеуден 
заңдарға көзделген тәртіп пен жағдайда босатылады;           
3)  мемлекет қатынасын екінші деңгейдегі банктерде ақы алынбай есепшот ашылады;  
4)  жеке      кәсіпкер  ретінде  бухгалтерлік  және  статистикалық  есептерді  оңайлатылған  тәртіппен 
береді; 
5)  салық  заңдарына    сәйкес  табыс  салығын  салық  патенті  негізінде  не  салықтың  белгіленген 
сомасын,  не  салық  базасын  анықтау  мен  салық  есебін  жүргізудің  оңайлатылған  жүйесі  байынша 
төлейді; 
6)      шарттарын  Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  белгілейтін  мемлекеттік  мұқтаждар  үшін  
тапсырыстарды орналастыру (беру) кезінде басым құқықпен пайдаланады; 
7)   тиісті  жылға    аралған     мемлекеттік бюджетте шағын  кәсіпкерлікті мемлекеттік қаржылық 
қолдау  шеңберінде  белгіленген шекте  статистикалық  және  ақпараттық  қызметті,  сондай-ақ,  ғылыми  - 
техникалық таңдамалар мен технологияларды жеңілдікті шартпен алады; 
8)    шағын  кәсіпкерлікті  қолдау  үшін  көзделген  қаражат  есебінен  кадрларды  даярлау,  қайта 
даярлау және олардың біліктілігін арттыру ісін жүргізеді. 
Шағын  кәсіпкерліктің  қаржы  мөлшерін  иеленудің  бір  жолы  аудандық  несие  серіктестігін  құру 
болмақ.  Ұлттық  банк  өзінің  басқармасының  2000  жылғы  29  шілдедегі  Қаулысымен  Әділет 
министрлігінде  «Несие  Серіктестіктері  туралы»  ережені  тіркеуден  өткізді.  Ұлттық  банк  Ауылдық 
коммандиттік  несие  серіктестігінің  үлгі  түріндегі  жарғысын  мақұлдады. Шаруашылық  жүргізудің  қазіргі 
күрделі  экономикалық  жағдайында  жекелеген  шаруа  қожалықтарының  қиыншылықтары  жетіп 
артылады.  Бұл  қиыншылықтарды  жеңу  жолдарының  бірі  -  олардың  неғұрлым ірі шаруашылық  түріне  
бірігуі. Атап айтқанда, олар ерікті негізде кәсіпкерліктің өндірістік кооператив, қоғам, серіктестік секілді 
ірі ұйымдық -құқықтық  түрлеріне бірігуінде болады. 
Қазақстан  Республикасындағы  жергілікті  мемлекеттік  басқару  туралы  жаңа  заң  еліміздің 
құқықтық,  саяси    және  экономикалық  жүйесінің  дамуының  жаңа  кезеңін  ескере  отырып,  жаңа 
өкілеттіктер  белгіледі.  Оларды  біліктілікпен  жүзеге  асыру,  әсіресе  кәсіпкерлік  сияқты  аса  маңызды 
және  үнемі  дамып  отыратын  салада,  басқарушылық  және  құқықтық  сауаттылыққа,  олардың 
жаңашылдық қабілетіне және ең бастысы - бастамашылдығына байланысты болып табылады. Шағын 
кәсіпкерлікті  қолдау  және  жандандыру  мақсаттарында  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
бастауымен «Шағын кәсіпкерліктің даму Қоры» АҚ құрылды. 
«Даму»  кәсіпкерлікті  дамыту  Қоры»  -  ҚР  Заңнамасымен  тыйым  салынған  қызметтер  түрлерін 
алып  тастағанда,  сауда,  өндіріс,  қызметтер  және  басқалар  аясында  кәсіпкерлік  қызметті  жүзеге 
асыратын  ҚР  заңнамасына  сәйкес  орта  және  шағын  кәсіпкерлік  субъектілері  шеңберінде 
қаржыландыру жүзеге асырылатын, бағдарлама. 
Қордың негізгі функциялары болып
-  шағын  кәсіпкерлікті  қаржылық  қолдау  мемлекеттік  бағдарламаларын  жүзеге  асыруға  және 
жасап шығаруға қатысу; 
- жекелеген аймақтардағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың ерекшеліктері мен тауарлар 
мен  қызметтер  нарығындағы  жағдайлардың  тоғысуы,  шағын  кәсіпкерлікті  дамытудың  басым 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
306
бағыттарынан өз бетімен шыға келе, заңды тұлғаны құрмай жеке кәсіпкерлікті қоса, шағын кәсіпкерлік 
субъектілерін мақсатты несиелендіру; 
-  шағын  кәсіпкерлік  аясында  және  өзін-өзі  жұмыспен  қамту  аясында  жаңа  жұмыс  орындарын 
құруға жәрдемдесу; 
-  екінші  денгейлі  банкілерден  олармен  несиелерді  алу  үшін  шағын  кәсіпкерліктің  субъектілері 
пайдасына гарантияларды ұсыну; 
-  бизнес-орталықтардың,  шағын  кәсіпкерліктің  инкубаторларын,  кеңес  беретін,  оқу-әдістемелік, 
лизингтік  және  шағын  кәсіпкерлік  сферасындағы  басқадай  нарықтық  инфрақұрылымдардың  дамуына 
жәрдемдесу; [2] 
Қазақстан  Республикасы  Үкіметімен  бекітілген  тәртіпте  несиелендіру  бағдарламаларына 
қатысу. 
Қазақстанда  тіркелген  шағын  және  орта  кәсіпкерлік  субъектілерінің  саны  2007  жылдан  2012 
жылдың  аяғына  дейін  461  мыңға  өсті.  Ал  шағын  және  орта  кәсіпкерлердің  ішінде  белсенділер  саны 
121  мыңға  көтерілді.  2012  жылдың  қорытындысы  бойынша  тіркелген  шағын  және  орта 
бизнес  субъектілер 55% құрады. 
ИжСМ  құрамына  кіретін Кәсіпкерлікті  дамыту  Департаменті кәсіпкерлікті  қолдау  және 
дамытудағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау саласындағы 
нормативті-құқықтық реттеу функциясын атқарады. 
Департамент қызметін реттейтін негізгі құжаттарда оның негізгі мақсаттары былай белгіленген: 
• кәсіпкерлікті қолдау және дамытудағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру; 
• кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдай жасау; 
• инвестицияларды тартуға бағытталған шараларды жүргізу; 
•  Департамент  құзырына  кіретін  сұрақтар  бойынша  мемлекеттік  органдарының  қызметін 
үйлестіру. 
Жоғарыда  айтылған  функцияларға  қоса  Департамент  кәсіпкерлікті  дамытуға  кедергі  болатын 
кейбір  шенеуниктердің  заңға  қайшы  әрекеттеріне  қатысты  түскен  арыз  бен  өтініштерді  қарастырып, 
және сол арыз бойынша қажетті шаралардың орындалуын қадағалауға міндетті 
Облыстық Кәсіпкерлік  пен  Өндіріс  жөніндегі  Департамент (сол  сияқты  Алматы  мен  Астананың 
қалалық Департаменттері) өз құзыры аясында шағын және орташа кәсіпкерлікті қолдауға уәкілетті. 
Алға  қойылған  мақсатқа  жету  үшін  Департаментке  мемлекеттік  саясатты  жүргізуге  тиісті 
мынадай функциялар мен құқықтар берілген: 
• кәсіпкерлік саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысу 
• жергілікті мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру; 
•  қоғамдық  ұйымдармен  және  басқа  да  мемлекеттік  немесе  үкіметтік  емес  құрылымдармен 
өзара іс-әрекет ету; 
•  белгіленген  тәртіп  бойынша  азаматтардың  атынан  түскен  хаттар,  арыз  бен  өтініштерді 
қарастыру. 
Мемлекет  қазіргі  кезде  шағын  және  орта  бизнес  заманның  талаптарына  сай  өзіне  тән 
икемділігін,  ұтқырлығы  мен  нарықтық  объективтілігін  инновациялық  экономикадағы  өз  орнын  табуға 
жұмсауы  керектігін  түсінеді.  Кәсіпкерлердің  бастамаларын  жүзеге  асыруға  қолайлы  жағдай  жасау 
және  Президент  қойған  мақсаттарды  іске  асыру  мақсатында  Үкімет  жергілікті  органдарда  әкім 
аппаратының  жанынан Кәсіпкерлер  істері  жөніндегі  Комиссия құру  арқылы  кәсіпкерлермен  «кері 
байланыс» ұйымдастыру схемасын іске асырды. Комиссия құзырында: 
• шағын және орташа кәсіпкерлікті дамытуды тежейтін мәселелерді зерттеу; 
• жергілікті және аймақтық атқарушы билік органдарына тиісті ұсыныстарды әзірлеу. 
Әрбір  кәсіпкер  кәсіпкерлік  жөніндегі  комиссияға  хабарласа  алады,  ол  үшін  өз  облысында 
орналасқан  кез  келген  қоғамдық  ұйым  немесе  заңды  тұлғалар  ұйымына  келсе  болғаны.  Әдетте 
комиссияда бірнеше облыстық ассоциация немесе бірлестіктердің өз орындары болады. 
Кәсіпкерлермен  осындай  «кері  байланыс»  ұйымдастыру  үшін  орталық  атқарушы  органдар 
деңгейінде Қазақстан  Республикасы  Президенті  жанындағы  Кәсіпкерлер  кеңесі құрылған.  Кеңестің 
негізгі мақсаттары мынадай: 
• кәсіпкерлікті дамыту және қолдауға бағытталған ұсыныстарды әзірлеу; 
• нарықтық экономиканың дамуын ынталандыруға жағдай туғызу; 
•  Қазақстан  Республикасында  әрекет  ететін  іскерлерді,  іскерлік  ассоциациялар  мен  одақтарды 
біріктіру; 
•  кәсіпкерлік  саласындағы  маңызды  мемлекеттік  мәселелерді  шешу  үшін  қажетті  ұсыныстар 
дайындау. 
Президент  жанындағы  Кәсіпкерлер  кеңесі  кәсіпкерлік  саласындағы  мемлекеттік  саясатты 
қалыптастырып,  оны жүзеге  асыру мен  қатар  мемлекет  жағынан  кәсіпкерлікті  қаржылай,  ақпараттық-
талдау  және  матриалдық-техникалық  жағынан  қолдау  функциясын  атқарады.  Мемлекет  аталған 
қолдаудың  барлық  түрін  атқарушы  органдар  арқылы,  көптеген  жергілікті  және  аймақтық  деңгейде 
қабылданған бағдарламалар арқылы, және соған лайықтап мемлекеттік капиталы қатысуымен арнайы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   64




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет