Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi республикалық Ғылыми-педагогикалық кiтапхана



Pdf көрінісі
бет16/33
Дата28.01.2017
өлшемі2,59 Mb.
#2869
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33

Ол туралы

 
     Кемеңгеров  Қошмұхамбет 

Қошке

  Дүйсебайұлы  //Қазақстан:  Ұлттық 
энциклопедия. Т.4. - Алматы

  «Қазақ  энциклопедиясының»  Бас  редакциясы, 
2002. – 490-491 б. 

112 
 
    Кемеңгерұлы  Қошке  //Қазақстандағы  бiлiм  мен  педагогиканың  даму 
тарихы 

ҮI-ХХ  ғғ.

  II  бөлiм.  Библиографиялық  әдебиеттер  көрсеткiшi.  - 
Алматы

Зият Пресс, 2004. – 62-64 б. 
     Қошке  Кемеңгерұлы  //Қазақтың  тәлiмдiк  ой-пiкiр  антологиясы.  Т.2.  (ХХ 
ғасырдың 20 жылдарынан 1995 жылға дейiнгi кезең). – Алматы, 1998. – 189-
190 б. 
    Қошке  Кемеңгерұлы  //Қызыл  қырғын.  37-де  опат  болғандар.  – 
Алматы,1994. – 60-61 б. 
     Жұмабердiқызы    Г.  Алаштың  бiр  ардағы 

Қ.Кемеңгерұлы  жайында

 
Деректi-ғылыми хикаят/ Г.Жұмабердіқызы. - Алматы

 Рауан,1998. – 88 б. 
*       *      * 
    Ахметов Қ.  Қошке Кемеңгерұлы патшалықтың халық ағарту саласындағы 
саясаты  туралы  /Қ.Ахметова,  Г.Сарина  //Iзденiс.  Гуманитарлық  ғылымдар 
сериясы. – 2000. - № 6. – 40-45 б. 
      Кемеңгер  Қ.   Мағжан  мен  Қошке:  [Алаш  қайраткерлері  Мағжан 
Жұмабайұлы мен Қошке Кемеңгерұлының тағдырлары туралы] / Қ. Кемеңгер 
// Егемен Қазақстан. - 2013. - 23 мамыр. 
    Қайратұлы  Б.  Алаштың  бiр  ардағы  -  Қошке  деген

 

дарынды  ғалым,  тiл 
маманы,  дәрiгер,  алаш  азаматы  Қошке  Кемеңгерұлы  жайлы

  /Б.Қайратұлы 
//Астана ақшамы. – 1999. – 16 қараша. 
     Қожамжарова  К.  Қошке  Кемеңгерұлының  елеулi  еңбегi

 

Зерттеулер

 
/К.Қожамжарова, Б.Қойшыбаев //Қазақстан мектебi. – 2003. - № 3. –67-68 б. 
    Қамзабекұлы Д. Қазаққа қадiрлi Қошке /Д.Қамзабекұлы //Ақиқат. – 1996. - 
№ 9.- 178-188 б. 
      Қамзабекұлы  Д.  Қазаққа  мүмкiн  «қадiрсiз»…  Омбыға  Қошке  қадiрлi

 

Қошке  Кемеңгерұлы  туралы

  /  Д.Қамзабекұлы  //Жас  алаш.  –  1996.  –  14 
қаңтар. 
     Құрманәлиева М. Алаштың бір ардағы: [2006 ж. Республикалық ғылыми-
педагогикалық  кітапханада  Қ.Кемеңгерұлының  туғанына  110  жыл  толуына 
арналған  «Алаштың  бір  ардағы  Кошке  деген»  атпен  еске  алу  кеші  өтті] 
/М.Құрманәлиева // Қазақстан мұғалімі. – 2006. – 1 қараша. 
     Ордаева  Г.  Қошке  Кемеңгерұлы  әңгiмелерi  /Г.Ордаева  //Iзденiс. 
Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – 1995. - № 4. – 42-48 б. 
     Ордаева  Г. Қошке Кемеңгерұлының тарихи еңбектерi   /Г.Ордаева //Қазақ 
тарихы. – 1996. - № 1. – 43-46 б. 
    Ордаева Г. Сегiз қырлы, бiр сырлы /Г.Ордаева  //Қазақ  әдебиетi. – 1996. – 
30 шiлде. 
    Саханқызы  А.  Iз  тастап  ағып  өткен  жұлдыз  едi

 

тарихта  үлкен  iз 
қалдырған 
ағартушы-кайраткер, 
каламгер 
Қ.Кемеңгеров 
туралы

 
/А.Саханқызы //Алматы ақшамы. – 1995. – 17 шiлде. 
    Хамзақызы  К.  Тектiнiң  тұяғы.  Қошкеқызы  Сәуленiң  өлеңдерi  жайында

 

Алаш  азаматы  Қошке  Кемеңгерұлының  туған  қызы  Сәуле  туралы

 
/К.Хамзақызы //Қазақ батырлары. – 2005. – ақпан. – 12 б. 
       

113 
 
 
1 тамыз - Халықаралық балаларды 
сауықтыру лагері күні 
 Жаз  айлары  –  мектеп  оқушылары  үшін  ерекше  ықыласпен  күтілетін 
уақыт.  Жыл  бойы  сабақ  барысындағы  тоқсан  арасындағы  берілетін  күндер 
демалыс  болып  есептелгенімен,  жаз  кезіндедегідей  демалыстың  мол 
мүмкіндігін бере алмайды. Жазғы демалыс  – мектеп оқушыларының жалпы 
физиологиялық, сана – сезімдік, дүниетанымдық тұрғыда даму, жетілу кезеңі. 
Бастауыш  және  орта  буын  сыныптарының  балалары  үшін  бұл  уақыт  тән  – 
тұрпаттың  табиғатпен  ерекше  үндестік  тауып,  дүниетаным  аясы  кеңитін, 
көзқарас қалыптасып, үйренуге ықыласы артатын жылдың тамаша мезгілі. 
  Жаз  мезгіліндегі  бұл  уақыт  балалардың  негізгі  сабақтан,  үйреншікті 
тіршілік қарекетінен босап, өзін қызығушылығымен айналысуына мүмкіндік 
береді.  Сондықтан  ұстаз  -  тәрбиешілерге  оқушының  бос  уақытын  дұрыс 
пайдалануға бағыттаудың, үйретудің мәні зор. Бос уақыт дене және ақыл-ой 
қызметін тынықтыратын, қарым - қуатты жетілдіретін іс-әрекетке жұмсалуы 
жөн.  Әйтсе  де  тыныға  жүріп,  ойын  барысында  балалардың  шынығу  – 
шыңдалу  мәселесімен  қатар,  түрлі  бағыттағы  іс-шараларға  тарту  арқылы 
тәрбиелеу маңызды. 
Осыған  орай,  балалардың  жазғы  демалысын  ұтымды  пайдалану 
мақсатында, 
олармен 
түрлі 
шаралар 
өткізуде 
тәрбиешілер 
балалардың  денсаулығын,  жас,  психологиялық,  ұлттық,  аймақтық,  діл, 
жыныстық, т.с.с. ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескеруі қажет.  
Жазғы  мектеп  лагеріндегі  топтардың  аттары  мен  ұрандары,  ұрандық 
сөйлесімдері балалардың жас ерекшеліктеріне сай іріктеліп алынады. 
Топтардың  аттары  «Жұлдызша»,  «Балдырған»,  «Ақ  көгершін», 
«Қарлығаш», «Жалын», «Қыран», «Болашақ», «Мұрагер», «Балдәурен», «Жас 
толқын» т.б. деп атауға болады. 
Топ ұрандарының үлгілік нұсқалары: 
-
 
Жарқыраған жұлдыздар, 
-
 
Өнегелі ұл-қыздар, 
-
 
Өнерлі балапандар, 
-
 
Менің достарым, 
-
 
Біз – көңілді балалар, 
-
 
Әдептілік – әдемілік 
-
 
Татулық – бірлік бастауы, т.б. 
Жазғы  маусымдық  лагерлерде  балалармен  жүргізілетін  жұмыс  алуан 
түрлі  болуы  мүмкін.  Олар:  спорттық,  ұлттық,  танымдық  және  жергілікті 
ойындар;  алғырлық,  зерделік,  тілдік  шоу  -  сайыстары;  ер  балалар  мен  қыз 
балалар арасындағы әдеп, салт-дәстүрге байланысты сын - байқаулар; ұлттық 
дәстүрлер  мерекесі;  өнер  байқаулары;  әдеби  викториналар;  сурет  көрмесі, 
плакаттар  байқауы;  пікірталас,  пікір-сайыстар,  интерактивті  тапсырмалар; 
көңілді тапқырлар клубы (КВН); сөздік сайыстар, саяхаттар;  поэзия кештері;  
ән-күй кештері; концерттік кештер;  би кештері, т.б. 

114 
 
Іс-шаралардың  тақырыптық  үлгілері:  жазғы  демалыс  лагерінде 
демалуға  келген  балалардың  жас  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  өткізуге 
мүмкін  іс-шаралар  тақырыптары:  «Менің  елімнің  нышандары»  әңгіме, 
«Қазақстандық  елжандылық  -  бұл....»  пікірталастар,  «Әнім  сенсің,  Туған 
жер!»  ән  -  кеші;  «Қазақстанның  ұлы  адамдары»  шығарма,  «Тілге  құрмет  – 
елге  құрмет»  КВН,  «Менің  елім,  менің  ауылым»  жобалар  сайысы,  «Лагерь 
аруы»  қыздар  арасындағы  сайыстар,  «Көңілді  карнавал»,  музыкалық  сайыс, 
«Қандай  көркем,  туған  өлкем»  табиғат  аясына  саяхат,  «Ұлтымның 
ұланымын»  ер  балалар  арасындағы  сайыс,  «Лагерь  жетістіктері»  баспасөзге 
мақала беру. 
Лагерь жұмысын жоспарлауға ескерілетін даталы күндер:  
1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күні,  
4 маусым – Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері күні, 
5 маусым - Дүние жүзілік қоршаған ортаны қорғау күні,  
6 шілде – Астана күні; 
6 шілде – «Жас ұлан» ұйымының құрылған күні. 
1 тамыз – Халықаралық балаларды сауықтыру лагері күні; 
Тамыз айының үшінші жексенбісі – спорт және туризм күні; 
 
ӘДЕБИЕТТЕР: 
          Амалбек 
Б.  «Жаз  жайнатып,  күн  күлдіріп...»:  [Бурабайдағы 
«Балдәурен»  атты  оқу-сауықтыру  орталығы  жайлы]  /  Б.  Амалбек  //  Егемен 
Қазақстан. - 2013. - 18 шілде. 
        Амиргалиев  М.У. Жазғы  әскери-патриоттық  «Жігер»  лагері  /  М.  У. 
Амиргалиев  //Алғашқы  әскери  дайындық.  Өмір  қауіпсіздігі  негіздері 
=Начальная военная подготоввка. Основы безопасности жизнедеятельности. 
- 2014. - № 6. - 28-29 б. 
           Әбілда  Ш.   «Арман»  есік  ашты:  [Астана  қаласындағы  «Арман» 
балалар  лагері  туралы]  /Ш.  Әбілда  //Астана  ақшамы.  -  2012.  -  №66.  -              
16 маусым. 
     Әнуарбек Ә. Жаз қызығын көрдің бе? Елімізде балалардың демалысын 
ұйымдастыру  көңіл  көншітпейді  /  Ә.Әнуарбек  //Түркістан.  –  2014.  –               
19 маусым 
     Байдарова  И.П.   Балалық  -  ол  мен  және  сен!  (Барлық  топтарға 
арналған  жазғы  ойын-сауық.  Балаларды  қорғау  күніне  арналған)                      
/  И.  П.  Байдарова  //Музыкалық  жетекшінің  анықтамалығы=Справочник 
музыкального руководителя. - 2013. - № 5. - 2013. - 26-30 б. 
Боқаев  Н.  Тамылжыған  жаз  айы:  балаңыз  қайда  демалады?  /Н.Боқаев 
//Ана тілі . - 2012. - №23. - 7-13 маусым.  
        Жанабаева  Ж.Б. Мектептегі  бос  уақытты  ұйымдастырушы,  құзіретті 
мұғалім:  [мақалада  бос  уақытты  ұйымдастыру  мәселелері,  12  жылдық 
мектепте  сыныптан  тыс  және  мектептен  тыс  жұмыстардың  балаға  тигізер 
әсері баяндалған] / Ж. Б. Жанабаева // Білім әлемінде=В мире образования=In 
the world of Education. - 2014. - № 6. - 43-45 б. 

115 
 
         Еркеғалиева  Ж.А.  Лагерь  жағдайында  оқушыларға  құқықтық  тәрбие 
берудің технологиясы / Ж. А. Еркеғалиева// Педагогика мәселелері=Вопросы 
педагогики. - 2013. - № 3. -53-55 б. 
        Еркеғалиева  Ж.А.     Балалар  сауықтыру  лагеріндегі  педагогикалық 
жұмыстың 
ерекшеліктері 
/Ж. 
А. 
Еркеғалиева 
//Педагогика 
мәселелері=Вопросы педагогики. - 2014. - № 1. - 60-61 б. 
Ескендір  Р.  Қош  келдің,  жайдары  жарқын  жаз!  :  [Алматы  маңына 
орналасқан  балалардың  жазғы  сауықтыру  орталықтарының  тізімі] 
/Р.Ескендір // Алматы ақшамы. – 2013. – 6 маусым:  
         Ескендір  Р.  Балалар  Қапшағайда  демалып  жатыр:  [Қапшағайдағы 
«Жанұя»  сауықтыру  орталағында  балалар  жазғы  демалысын  қалай  өткізіп 
жатқаны туралы] / Р.Ескендір // Алматы ақшамы. – 2013. – 1 тамыз 
           Ескендір  Р.  Армысың,  ақ  шатырлы  ауыл!:  [«Спутник»  демалыс-
сауықтыру орталығы өз жұмысын бастады] /Р.Ескендір //Алматы ақшамы.  - 
2012. - №71. - 12 маусым. 
Ескендір  Р.  Балалардың  демалысына  128  млн.  теңге  қаржы  бөлінді                
/Р. Ескендір //Алматы ақшамы. - 2011. - 4 маусым. 
Ескендір  Р.  Болар  бала  «Ұланда»  жүр:  [«Ұлан»  балалар  сауықтыру 
орталығы туралы] /Р. Ескендір //Алматы ақшамы. - 2012. - №71. - 12 маусым. 
         Ескендір Р.   105 млн. теңге - баланың жазғы демалысына / Р. Ескендір 
// Алматы ақшамы. - 2010. - 12 маусым. 
         Ескендір  Р.  Қош  келдің,  жайдары  жарқын  жаз!  :  [Алматы  маңына 
орналасқан  балалардың  жазғы  сауықтыру  орталықтарының  тізімі] 
/Р.Ескендір // Алматы ақшамы. – 2013. – 6 маусым. 
       Ескендір  Р.  Жазғы  лагерлердің  жұмысы  жүйелі:  [Алматы  қаласының 
мектеп  жанындағы  лагерлерінің  жұмысы    туралы]  /  Р.Ескендір  //Алматы 
ақшамы. – 2014. – 10 шілде 
      Ескендір  Р.  Тау  шатқалындағы  демалыс  немесе  ғаламтордан  тыс  өмір: 
[Алматы  облысы  Талғар  ауданында  орналасқан  «Спутник»  сауықтыру 
орталығы туралы]/ Р.Ескендір // Алматы ақшамы. – 2015. – 25 маусым 
    
Жазғы  сауықтыру  лагеріндегі  тәрбие  жұмысын  жетілдіру 
// Бала тәрбиесі. - 2010. - №8. - 2-6 б. 
       Жанұзақова  А.С.  Жол  және  біз:  [жазғы  демалыс  уақытында,  одан  кейін 
мектепте сабақ басталғанда  жолда жүру ережесін есте сақтауға, жол тәртібін 
бұзбауға  тәрбиелеу]/А.С.Жанұзақова  //Мектептегі  мерекелер:  тәрбие 
жұмыстарының сценарийлері. – 2013. - № 8. – 27-29 б. 
        
Жолдыбаева  М.   Мектеп жанындағы лагерь жұмысының бағдарламасы   
/  М.  Жолдыбаева  //Білім  беру  мекемесі  басшыларының  анықтамалығы= 
Справочник руководителя образовательного учреждения. - 2009. - № 6. - 24-
30 б.  
        Исләмбек  А.   Балалар  жазда  қалай  демалады?:[балалардың  жазғы 
демалысын  ұйымдастыру  жайлы]  /  А.  Исләмбек  //  Ана  тілі.  -  2013.  -  20-26 
маусым. 

116 
 
        Ковальчук  Я.Н.   Мектеп  жанындағы  лагерьде  балалардың  демалысын 
ұйымдастырудың  жаңа  әдістері  /  Я.  Н.  Ковальчук  //Сынып  жетекшісінің 
анықтамалығы = Справочник классного руководителя. - 2012. - №6. - 20-23 б. 
        Қажиева  Г.Т.  Балалар  мен  жасөспірімдердің  жазғы  демалысы 
қызметінің  тәрбиелік  аспектілері  және  мамандар  біліктілігін  арттыру            
/Г. Т. Қажиева //Педагогика және оқушы психологиясы. - 2013. - № 3. -    37-
39 б. 
        Сағындықова  А. Жазғы  лагерь  ұйымдастырылды:  [Ақтөбеде  тәртібі 
нашар  балалар  мен  әлеуметтік  жағдайы  төмен  отбасы  оқушыларына  арнап 
үш күндік демалыс ұймдастырылды] /А. Сағындықова // Айқын. - 2013. - 20 
шілде. 
         Чойбасов  Б.   Шәкірттерге  -  шаттық:  [жазғы  демалыс]  /  Б.  Чойбасов 
// Президент және халық. - 2012. - №24. - 8 маусым. 
 
 
1 тамыз – 30 қыркүйек аралығында «Мектепке жол» 
 республикалық қайырымдылық акциясы 
      Жаңа  оқу  жылы  қарсаңында  1  тамыздан  30  қыркүйекке  дейін 
Республиканың  барлық  аймақтарында  «Мектепке  жол»  акциясы  өткізіледі, 
бұл  акцияның  мақсаты  аз  қамтылған,  көп  балалы  және  ата-анасының 
қамқорлығынсыз  қалған  балаларға  қолдау  көрсету  және  оларға  толықтай 
білім алуға жағдай жасау. 
       Акцияның  мақсаты  –  оқумен  қамтылмаған  оқушыларды  анықтау,  аз 
қамтылған және көпбалалы отбасыларының оқушыларына, жетім балаларға, 
ата-аналарының  қамқорлығынсыз  қалған  балаларға  жаңа  оқу  жылына 
дайындалуына  материалдық  көмек  көрсету  және  әлеуметтік  жағдайы 
бойынша мектепке келмеудің алдын алу және        қоғам назарын балалардың 
негізгі  орта  білім  алу  құқығын  сақтауға,  өмірдің  қиын  жағдайына  душар 
болған  жасөспірімдер  проблемасына  аудару,  әр  баланың  жағдайы  үшін 
мүдделі құрылымдармен өзара қызмет ету.  
      Өмірдің  қиын  жағдайына  душар  болған  балаларға,  нақты  бір  балаға 
немесе  аз  қамтылған  отбасына,  жетім  және  ата-анасының  қамқорлығынсыз 
қалған  балаларға  арналған  балалар  мекемесіне  көмектесемін  деген  әрбір 
азамат немесе мемлекеттік, қоғамдық, жеке меншік құрылымдар «Мектепке 
жол»  акциясына  қатыса  алады.    Көмек  киіммен,  аяқ  киіммен,  мектеп 
құрал-жабдықтарымен және т.б. көрсетіледі. 
ӘДЕБИЕТТЕР: 
         Абаған 
Б.   «Мектепке 
жол» 
басталды 
/Б. 
Абаған 
// Айқын. - 2012. - №143. - 3 тамыз. 
      Ақсуат  Е.   Оқушыларға  жәрдем:[Алматы  обл.  өткен  «Мектепке  жол» 
акциясы жайлы] / Е. Ақсуат// Президент және халық. - 2014. - 29 тамыз. 
      Амалбек  Б.   Мектепке  жол:  [«Нұр  Отан»  ХДП  Ақмола  облыстық 
филиалының ғимаратында «Жақсылық жасауға асық!» ұранымен «Мектепке 
жол»  акциясы ұйымдастырылды]  /  Б. Амалбек //Егемен Қазақстан.  -  2012. - 
№456-463. - 3 тамыз. 

117 
 
      Бала  құқықтары  туралы  конвенция  барлық  балаларды  тең  деп 
таниды //Игілік. - 2012. - №1-2. - 8-9 б. 
       Бейсенов  Е.  Болашаққа  жол  салып  ізгілікпен:    [биыл  Астанада 
«Мектепке жол» акциясы  «Болашаққа бірге барамыз» атты ұранмен 1 тамыз 
-  30  қыркүйек  аралығында  өтеді]    /  Е.  Бейсенов  //Астана  ақшама.  -  2013.  -       
3 тамыз. 
       Елубай  О. «Бар  жақсымыз  -  балаларға!»:  [Шығыс  Қазақстан  облысында 
2013  ж.  «Мектепке  жол»  жалпыреспубликалық  акциясының  басталғаны 
туралы] / О. Елубай // Егемен Қазақстан. - 2013. - 15 тамыз. 
     
Есенбаева  А.   Балаңыз  мектепке  дайын  ба:  [«Мектепке  жол»  акциясы 
барысында  ұйымдастырылып  отырған  «Мектеп  жәрмеңкесі»  туралы]              
/ А. Есенбаева // Жетісу. - 2012. - №98. - 30 тамыз. 
       Құмар  Н.   Оқушы  киімін  неге  өзімізде  тікпеске...:[«Мектепке  жол» 
акциясының  жүргізілуіне  орай  жәрмеңкелер  өз  жұмыстарын  бастап  кетті]       
/ Н. Құмар // Ана тілі. - 2014. - 14-20 тамыз. 
        Құрманғазы  Е. Бір  баланы  қуантсаң...:  [Алматы  обл.  Райымбек  ауд. 
Шалкөде  мектебінің  ұстаздары  «Мектепке  жол»  акциясын  өткізгені  жайлы]           
/ Е. Құрманғазы // Жетісу. - 2013. - 10 қыркүйек. 
      Нұғманбекова  Р.   Жүрек  жылуы:[Семейдегі  Достық  үйінде  «Мектепке 
жол»  қайырымдылық  шарасы  өткізілді]  /  Р.  Нұғманбекова  //Егемен 
Қазақстан. - 2013. - 30 тамыз. 
       Нұров  Ж.   Жоқшылықты  мектеп  баласы  сезінбесе  екен:  [«Мектепке 
жол» акциясы туралы] / Ж. Нұров //Алтын орда. - 2012. - №33. - 16 тамыз. 
        Нүсүпова  О.   Жомарт  жүректер  жылуы:  [
«
Мектепке  жол»  акциясы 
Алматы  қ.  Жетісу  ауданындағы  №  110  мектеп-гимназияның  ұжымы  да 
жалғастыруда] / О. Нүсүпова // Алматы ақшамы. - 2014. - 19 тамыз. 
        Панасенко  Е.Н. Жолда  жүріп-тұру  қауіпсіздігі  /  Е.  Н.  Панасенко                      
// Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного руководителя. 
- 2015. - № 1. - 38-42 б. 
      Сансызбайқызы  С.   Берсең,  балаға  бер,  айтып  жүреді:  [Республикалық 
«Мектепке  жол»  акциясы  жалғасын  табуда]  /  С.  Сансызбайқызы 
// Алтын орда. - 2012. -№31. - 2 тамыз.
 
       Сәуірбай  С.  Балаларды  қуантқан  бастама:  [республикалық  «Мектепке 
жол»  акциясы  Ақтөбе  облысында  өтті]  /  С.  Сәуірбай  //  Егемен  Қазақстан.  - 
2013. - 29 тамыз. 
      Степанова Н.П.   Жазғы мектеп лагерін ұйымдастыру / Н. П. Степанова   
// Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного руководителя. 
- 2014. - № 5. - 38-41 б. 
      Табылды  Ә.  Біз  мектепке  барамыз:  [мектепке  баратын  балалар  тобының 
бала  бақшамен  қоштасу  сценарийі]  /Ә.Табылды  //Мектептегі  мерекелер.  – 
2013. - № 8. 
         Тулеуова А.У. Бағдаршам: [оқушыларды жолда жүру ережелерімен, жол 
белгілерімен таныстыру] / А. У. Тулеуова // Тәрбие сағаты. - 2015. - № 1. - 60-
62 б. 

118 
 
 
Тамыз 
7 жұлдыз 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалар  тәрбиесіне  арналған 
еңбектердің  авторы,  әдіскер,  филология  ғылымдарының 
кандидаты,  «Қазақ  КСР-інің  еңбек  сіңірген  мұғалімі»  Бәшен 
Баймұратованың туғанына 90 жыл 

7.08.1926


       Баймұратова  Бәшен  1926  жылы  тамыз  айының  7  жұлдызында  Шығыс 
Қазақстан облысы, Ұлан ауданындағы Никитинка елдi мекенiнде қарапайым 
еңбекшiнiң отбасында дүниеге келген. 
     16  жасында  Шығыс  Қазақстан  облысы,  Ұлан  ауданында  шығатын 
«Социалистiк  майдан»  газетiне  1942  жылы  әрiп  терушi  болып  жұмысқа 
кiрiстi.    Өзiнiң  еңбегi  арқасында  сол  газеттiң  жауапты  хатшысы  қызметiне 
дейiн  көтерiлдi.    1945  жылы  Алматы  қаласындағы  М.Мәметова  атындағы 
қыздар  педагогикалық  училищесiне  оқуға  түсiп,  оны  1949  жылы  аяқтап, 
ұстаздық  еңбек  жолын  Алматы  облысы  Райымбек  ауданындағы  Тұзкөл 
ауылында бастауыш сыныпты оқытудан бастады.  
      Бұдан былайғы барлық еңбек жолы мектеп жасына дейiнгi бүлдiршiндер 
мен  бастауыш  сынып  оқушыларына  сапалы  бiлiм,  үлгiлi  тәрбие  беру 
жұмыстарымен  тiкелей  байланысып  жатты.  1951  жылы    Қазақтың 
педагогикалық 
институтының 

қазiргi 
Абай 
атындағы 
Ұлттық  
педагогикалық университет

 қазақ филология факультетiне түсiп, 1955 жылы 
бiтiрiп,  Алматы  облысы  Каскелең  ауданындағы  С.М.Киров  атындағы  орта 
мектепте оқу iсi жөнiндегi директордың орынбасары қызметiн атқарды.  1957 
жылы  Ы.Алтынсарин  атындағы  педагогика  ғылымдарының  ғылыми-зерттеу 
институтына  аға  ғылыми  қызметкер  болып  орналасты.  Тәрбиешiлер  мен 
ұстаздарға  арнап  ғылыми-әдiстемелiк  бағдарламаларды,  оқу  құралдарын 
жазды.  
      1967  жылы  «Мектеп  жасына  дейiнгi  сәбилердiң  (3-4  жастағы)  сөйлеу 
ерекшелiктерi»  деген  тақырыпта  кандидаттық  диссертациясын  ойдағыдай 
қорғап  шықты.  1966-1976  жылдары  мектеп  жасына  дейiнгi  педагогика 
секторын меңгердi; 1976-1980 жылдары осы институтта бастауыш бiлiм беру 
және мектепке дейiнгi әдiстемелiк бөлiмiнде аға ғылыми қызметкер мiндетiн 
атқарды. 1980 жылдан бастап сол бөлiмнiң меңгерушiсi. 
     70-тен  аса  мектеп  жасына  дейiнгi  балалардың  тәрбиесi  мен  бастауыш 
сынып  оқушыларына  арналған  бағдарлама,  оқулықтар  мен  оқу  құралдарын, 
әдiстемелiк кiтаптары мен мақалаларын жазды. 
      Оның  Ұлы  Отан  соғысы  жылдарындағы  еңбегi  ескерiлiп,  Ұлы  Отан 
соғысының жеңiсiне 50 жыл толуы қарсаңында медаль берiлдi. Ғалым-ұстаз 
«Қазақстан  Республикасы  бiлiм  беру  iсiнiң  озық  қызметкерi»  және  «КСРО 
бiлiм  беру  iсiнiң  озық  қызметкерi»  белгiлерiнiң  иегерi.  Оқу-ағарту 
саласындағы ғылыми еңбектерi ескерiлiп, оған «Қазақстанның еңбек сiңiрген 
мұғалiмi» деген құрметтi атақ берiлiп, Ы.Алтынсарин медалi тапсырылды. 
 
 
 

119 
 
ӘДЕБИЕТТЕР: 
     Баймұратова  Б.  т.б.  Балаларды  мектепке  дайындауға  арналған  сабақ 
жоспарлары: 

балабақшаға 
қамтылмаған 
балаларды 
оқыту 
үшiн

  
/Б.Баймұратова, Г.Дүкенбаева, М.Сәтiмбекова.–Алматы: Рауан, 1991. – 203 б. 
      Баймұратова  Б.  т.б.  Қазақ  тiлi: 

арнаулы-көмекшi  мектептiң  2  класына 
арналған

 / Қ.Әмiрбекова, Ж.Мусина, Б.Баймұратова. – Алматы: Рауан, 1992. 
–   123 б. 
      Баймұратова  Б. т.б. «Суреттi қазақ тiлi» оқулығына әдiстемелiк нұсқау: 

орыс  мектебiнiң  1  класына  арналған

  /Ұ.Ботабаева,  Б.Баймұратова, 
С.Нұркеева. – Алматы: Рауан, 1993. – 62 б. 
      Баймұратова  Б.  Баланы  мектепке  дайындау  жөнiнде:  (ата-аналар  мен 
тәрбиешiлерге арналған көмекшi құрал) /Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 
1971. – 64 б. 
      Баймұратова  Б.  Мектеп  жасына  дейiнгi  балалардың  байланыстырып 
сөйлеуiн дамыту / Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 1981. – 95 б. 
       Баймұратова  Б.  Мектеп  жасына  дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту 
әдiстерi:     

балалар  бақшасы  тәрбиешiлерiне  арналған  көмекшi  құрал

 
/Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 1970. – 79 б. 
       Баймұратова  Б.  Бiздiң  кiтап  5-тен  7  жасқа    дейiнгi  сәбилер  үшiн: 
(Балабақша  тәрбиешiлерi  мен  ата-аналарға  арналған  құрал)  /құраст.: 
Б.Баймуратова. – Алматы: Мектеп, 1976. – 127 б. 
       Баймұратова  Б.  Бiздiң  кiтап  2-ден  4  жасқа  дейiнгi  сәбилер  үшiн: 
(Балабақша  тәрбиешiлерi  мен  ата-аналарға  арналған  құрал)  /құраст.: 
Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 1974. – 96 б. 
       Баймұратова Б. Бала бақшадағы даярлық топ балалардың тiлiн дамыту: 
Типтiк программаға нұсқау /Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 1984. – 64 б. 
       Баймұратова  Б.  және  т.б.  Даярлық  кластарда  ана  тiлiн  оқыту: 
методикалық құрал / Б.Баймұратова. – Алматы: Мектеп, 1983. – 80 б. 
       Баймұратова Б. және т.б.    Суреттi  әлiппе  оқулығына    методикалық 
  нұсқау: даярлық класс мұғалiмдерi үшiн / Б.Баймұратова.- Алматы: Мектеп, 
1981.- 60 б. 
       Баймұратова  Б.  және  т.б.  Суреттi  әлiппе.  6  жастан  бастап  оқытатын 
мектептердiң  даярлық  класына  арналған  /Ұ.Ботабаева,  Қ.Қасабекова, 
Б.Баймұратова. – Алматы, 1984. – 80 б. 
      Баймұратова Б.. және т.б.  Суреттi қазақ тiлi. Орыс тiлiнде оқитын төрт 
жылдық  бастауыш  мектептiң  бiрiншi  класына    арналған  /Б.Баймұратова, 
Ұ.Ботабаева, Қ.Қасабекова. – Алматы, 1988. – 64 б. 
     Ана  тiлi  хрестоматиясы:  Жалпы  бiлiм  беретiн  мектептiң  1  сыныбына 
арналған  /құраст.:  Б.Баймұратова,  Р.Iзғұттынова,  Н.Ерсарыұлы.  –  Алматы: 
Атамұра, 1998. – 148 б. 
     Ботабаева  Ұ.  және  т.б.  Әлiппе:  Гимназия  мектебiнiң  1  сыныбына 
арналған оқулық  /Ұ.Ботабаева,  Б.Баймұратова,  Ж.Дәулетқалиева.  –  Алматы: 
Рауан, 1997. – 143 б. 

120 
 
      Әлiппе  серiгi:  Жалпы  бiлiм  беретiн  мектептiң  1  сыныбына  арналған 
/құраст.: Б.Баймұратова, Р.Iзғұттынова. – Алматы: Атамұра,  1997.–  95 б. 
      Қазақ  тiлi:  Орыс  тiлiнде  жүретiн  мектептiң  1  кл.  арналған  оқулық  
/Ә.Жүнiсбек,  Б.Баймұратова,  Ж.Сүлейменова,  С.Бәтiбаева.  –  Алматы: 
Атамұра, 1997. – 79 б. 
     Баймұратова  Б.. Әдеби шығармалардың тiл дамытудағы орны:   

Мектеп 
жасына  дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту  кiтабынан

  //Үйелмен  және 
балабақша. – 1992. – № 2. – 14-17 б. 
     Баймұратова  Б.  «Балбөбек»  бағдарламасының  ғылыми  теориялық 
негiздерi: 

мектепке  дейiнгi  тәрбие

/  Б.Баймұратова,  С.Бәшібаева  //Отбасы 
және балабақша. – 1997. – №  4-6. – 59-61 б. 
     Баймұратова Б.. «Балбөбек» бағдарламасының жобасы бойынша байқау / 
Б.Баймұратова   // Отбасы және балабақша. – 1995. – №  5-6. – 43-44 б. 
     Баймұратова  Б..  Ғылымның  алғы  шебiнде/  Б.Баймұратова  //  Қазақстан 
мектебi. – 1999. – №  7-8. – 12-13 б. 
     Баймұратова  Б.  Дұрыс  сөйлеуге  үйрету: 

  «Мектеп  жасына  дейiнгi 
балалардың  тiлiн  дамыту  методикасы»  кiтабынан

 
/Б.Баймұратова                   
// Үйелмен және балабақша. – 1992. – № 1. – 11-14 б. 
     Баймұратова  Б.  Жыл  басына  таласқан  хайуанаттар: 

мектеп  жасына 
дейiнгi  бала  тiлiн  дамыту  методикасы

  /  Б.Баймұратова  //Үйелмен  және 
балабақша. – 1993. – № 1. – 9-11 б. 
     Баймұратова Б. Ересектер тобына әдеби шығарма оқу: 

 «Мектеп жасына 
дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту  методикасы»  кiтабынан

/  Б.Баймұратова 
//Үйелмен және балабаша. – 1992. – №  5-6. – 11-15 б. 
      Баймұратова  Б.  Таза,  мiнсiз,  асыл  сөз  ой  түбiнде  жатады..:  мектепке 
дейiнгi педагогика / Б.Баймұратова //Отбасы және балабақша. – 1996. –       № 
11-12. – 33-38 б. 
     Баймұратова  Б.  Тiл  дамыту  және  айналамен  таныстыру: 

«Мектеп 
жасына  дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту  методикасы»  кiтабынан

                     
/ Б.Баймұратова //Үйелмен және балабақша. – 1992. – №  10, 11, 12. – 15-17 б. 
     Баймұратова  Б.  Тiл  дамытудағы  әдеби  шығарманың  орны: 

«Мектеп 
жасына  дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту  методикасы»  кiтабынан

                     
/ Б.Баймұратова //Үйелмен және балабақша. – 1992. – № 4. – 12-15 б. 
      Баймұратова  Б.  Тiл  дамытудағы  әдеби  шығарманың  ролi: 

  «Мектеп 
жасына  дейiнгi  балалардың  тiлiн  дамыту  методикасы»  кiтабынан

                     
/ Б.Баймұратова //Үйелмен және балабақша. – 1992.- №  3. – 9-11б. 
     Баймұратова  Б.  Тiл  –  халық  қазынасы: 

1-шi  сәбилер  тобы

                         
/ Б.Баймұратова //Отбасы және балабақша. – 1996. – №  9-10. – 79-80 б. 
     Баймұратова 
Б.  Ұрпақ  тәрбиесi: 

Шығыс  Қазақстан  облысы 
мектептерiнде  балаларды  халықтық  педагогика  дәстүрiнде  тәрбиелеу

              
/ Б.Баймұратова, Ф.Байзақова //Дидар. – 1996. – 12 қараша. 

121 
 
     Сәтiмбекова  М.,  Баймұратова  Б.  Iзденiс  жалғаса  бередi: 

Мектепке 
дейiнгi  тәрбие

  М.Сәтімбекова,  Б.Баймұратова  //  Отбасы  және  балабақша.  – 
1993. – №  7. -   26-28 б. 
     Баймұратова  Б.  Жалынып  алып,  жылатып  тастап  кетті  ғой...:  [жазушы, 
«Менің  атым  Қожа»  кітабының  авторы  Бердібек  Соқпақбаевтың  алғашқы 
жұбайы  Бәшен  Баймұратовамен  жазушы  туралы  сұхбат]  /сұхбаттасқан 
Жақсылық Ырысбай // Аңыз адам. – 2015. - № 11. – 9-11 б. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет