ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Философия
| «жоқтан бар жасау»
, яғни әлемді жоқтан тудыру қағидасын сынға алады. Егер Құдай бұл әлемді жоқтан тудырса, онда: «Ол осыған дейін не істеген?» – деген сұрақ туады. Егер Оның осыған дейін «ештеңе жасағысы келмесе», онда Құдайдың Бар Ізгілігі жойы- лады. Ал егер «жасай алмаса», онда Оның Құдіреттілігі қайда? Бұл жағдайда Жан-жақты жетілгендік қағидасына айтарлықтай нұқсан келеді, ал егер Құдайдың кемістіктері бар болса, онда Ол өзінің ғажап Мәнін жоғалтады. Ғұламаның бұл сынынан маңызды қорытындылар келіп шығады. Ол Жаратушы ретіндегі Құдайды жаратылған Табиғатқа қарсы қоймайды. Құдай Алғашқы себеп болып табылатындықтан, материалдық Әлем Құдайсыз өмір сүре алмайды, ал Ол, өз кезегінде, материалдық Әлемсіз өмір сүре алмайды. Бұндай ұстаным, негізінен, пантеизмге (Құдайды Табиғатпен біртұтас деп сендіретін ілім) жақын. таным туралы ілімінде Ибн-Сина әлемді логика (оны кез кел- ген ғылымға кіріспе деп мойындай отырып) арқылы танып білу мүмкіндігіне ерекше назар аударады. Ол адамның жан-дүниесінде әлеуетті ақыл-парасаттың бар екенін мойындайды. Адамның қоршаған әлемдегі заттардың мән-мағынасын ашып көрсете білу мүмкіндігі бар. Бірақ бұл – өте күрделі үдеріс. Таным түйсік сезімдерінен басталады: 91 ол оны «сезімдік тәжірибе» деп атайды. Жалпы қорытындыларға адам зерттеліп жатқан нәрселердің қасиеттерін салыстыру арқылы келеді. Шындық – заттардың ішкі мәні. Әрбір заттың шындығы өзіне тән асылдығын құрай отырып, оның өмір сүру ерекшеліктерінен көрінеді. Логика бізге заттардың мәнін ашуға көмектеседі, сол арқылы біз дара және жалпы деген ұғымдар туралы ойлай аламыз. Жалпы дара заттардың мәнін құрайды. Өзінің әлеуметтік-саяси көзқарастарында Ибн-Сина әділеттілікке айтарлықтай көңіл бөледі және оны кез келген қоғамның жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|