Қазақстан тарихы бойынша түсіндірме жазба



бет34/93
Дата17.02.2022
өлшемі1,1 Mb.
#25739
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   93
Байланысты:
o aza stan-tarikhy -2018

3. Кестені толтырыңыз:

Бірінші дүниежүзілік соғысы жылдарындағы Қазақстан

Өнеркәсібі

Ауыл шаруашылығы

Қоғамдық- саяси өмірі









Жауаптары:

1. Ғұндардың діни наным-сенімдері мен әдет-ғұрыптарын, әскери өнерін сипаттаңыз.

Ғұндар аспанға, жерге ата - баба аруағына, көктегі тәңірге арнап құрбандық шалған.


Ғұндардың да діни сенімдері сақтарға ұқсас болған. Жаңа жылдың алғашқы айында ұлыс көсемдері ғибадатханаға жиналып, құлшылық жасаған. Шығып келе жатқан күнге, айға тағзым етіп, құрмет көрсеткен. Ауқатты адамдардың зираттарынан алтын - сырғалар, жүзіктер, әшекейлеп жасаған кемер белдіктер қымбат бағалы қытай маталары кездеседі. Қадірменді адамдары өлгенде алтын-күмістелген аға табытқа салып жерлеген. Өлтірген жауының басын әкелген ғұн жауынгері көсемнен сыйлық алып, әрі өлтірген жауының дүние-мүлкіне ие болған. Ертедегі тарихшылар ғұндарды әртүрлі сипаттайды. Марцеллин олардың жауынгерлігін ерекше атаған: «Ертелі-кеш ат үстінен түспейді. Маңызды істер туралы кеңесетін болса, кеңесті де ат үстінде отырып өткізеді.Олар өздеріне төніп тұрған патшаның қатал әмірін сезбейді, ал егер тайпа ақсақалдарының біреуі басшылық жасаса, жолында кездескеннің бәрін жайпап өтеді».Рим елшісі Прииск ғұндар туралы айта келіп, «олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, әркім қолында барымен қанағат етеді» дейді. Прииск ғұндарды бейбіт халық ретінде сипаттайды. Ол ғұндар: «әсіресе жақындарын өздерінің мейірімді әрі жылы ілтипатымен және сүйіспеншілігімен бауырына тартады» деп жазады.Ғұндардың жеңу себептері әскери-техникалық басымдылығына байланысты еді. Әскердің негізгі құрамы шапшаң атты әскернден құрылды.Ғұндар соғыс кезінде қорғап бұзғыш машинаны, тас атқыш техниканы қолданды. Бұл дөңгелекке орнатылған бөренелерден тұратын құрылғы еді. Мұндай жылжымалы құрылғы қабырғаға жақындатып қойылады. Үлкен бөрененің алдыңғы басы үшкір етіліп, темірмен қапталады. Байланған арқанмен бөренені әрі-бері теңселтіп тұрып соққанда, оның темір ұшы кез келген қабырғаны қиратқан. Оларда арбалардың үстіне мықты бекітілген жылжымалы шағын қалқа қамалдары болған. Олардың үстінде садақшылар тұрып, дұшпанға оқ жаудырған.Ғалымдар ғұндардың рөлін әртүрлі бағалайды. Кейбір тарихшылардың пайымдауынша, олар Еуропаны римдіктерден азат еткен. Басқаларының айтуынша, ғұндар құлиеленушілік құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің басталуына жол ашқан.Ғұндар көшпелі өмір кешті. Олардың өмір салты римдіктер мен гректерге өзгеше болып көрінген. Сондықтан тарихи деректерден көшпелілер туралы әртүрлі көзқарасты кездестіреміз. Рим тарихшысы Аммиан Марцеллин ғұндар туралы: «Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді. Тау мен орманда көшіп жүреді, жас кезінен ыстық-суыққа, шөлге үйренген» деп пайымдайды.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   93




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет