Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі: Оқу құралы. Алматы: 2007
жүктеу/скачать 1,63 Mb.
|
| Айырбасталатын (конверсияланатын) артықшылықты акциялар өз иемденушілеріне кейбір жағдайларда (егер олар қоғам жарғысында көрсетілген болса) осы қоғамның жай акцияларына немесе артықшылықты акцияның басқа типіне айырбастауына мүмкіндік береді. Айырбастау жөніндегі жағдайлар осы типті акция шығарған кезде жазбаша түрде қоғам кітабында көрсетіледі. Артықшылықты акциялардың көбісі айырбасталымды болып келеді. Ал айырбасталымды емес акциялар өз статусын өзгертуге мүмкіндігі жоқ, яғни оларды басқа акцияларға айырбастауға болмайды.
Артықшылықты акциялардың өте сирек кездесетін түр тармағының бірі - дивиденд төлеуі кейін қалдырылған артықшылықты акциялар. Олар қоғам құрылтайшыларына ғана арнап шығарылады. Олар бойынша дивиденд тек жай акциялар бойынша төленетін дивидендтің ең жоғарғы квотасы төленіп болғасын ғана беріледі. Содан қалғаны дивиденд төлеуі кейін қалдырылған акция иелеріне бөлінеді. Қоғамның ісі өрлеп тұрса, бүндай акцияларды шығару өте тиімді. Егер қоғамның жарғысында оның директорлары жарғылық ка-питалды құруға жеке катысуы керек делінсе, онда - директорлардың квоталы акция деп аталатын артықшылықты акцияның арнаулы түрі шығарылады. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде артықшылықты акциялар саны, әлбетте, барлық акциялардың 10%-нен аспайды. Демек, қоғам қаржысында олардың үлесі өте төмен. Дегенмен де, артықшылықты акциялардың қоғам ісін басқаруда маңызы орасан зор. Олар акционерлік қоғамның жалпы жиналысында дауыс беретін жай акция иемденушілердің санын өзгертпей-ақ қосымша капитал тартуға мүмкіндік береді. Қорыта айтқанда, жай акциялар бойынша дивиденд төлеу қоғамның нәтижелі қызмет істеуіне байланысты болса, ал артықшылықты акциялар бойынша қоғамның шаруашылык қызметі нәтижелі болмағанына қарамастан алдын ала жоспарланған кіріс бойьцшіа нақты мөлшерде дивиденд төленеді. Әрине нақты төленген дивиденд жылдық жүмыс нәтижесіне байланысты түскен кіріс мөлшерін өсіруі де мүмкін, керісінше, бөлінген пайданың мөлшерін кемітуі де мүмкін.
жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|