Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі: Оқу құралы. Алматы: 2007
жүктеу/скачать 1,63 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- - жаһандық
| Депозитарлық қолхат - ол шетел компаниясы шығарған акцияның белгілі-бір мөлшерін банктің иемденуін куәландыратын бағалы қағаз. Ол арнаулы заң негізінде шығарылады. Алғашқыда депозитарлық қолхат өткен ғасырдың 20-жылдарында американдық инвестицияны шетел акциясына салу максатында АҚШ-та пайда болды. Сондыктан оны американдық депозитарлық қолхат (АДҚ-ADR) деп атайды. АДҚ-тың мәні банк өзінің шетелдегі филиалында (әдетте эмитент елде) акцияның белгілі-бір мөлшерін сақтайды, ал акцияны қамтамасыз ететін қолхаттар Америкада эмиссияланып, американдық нарықта айналысқа түседі. Қолхатты шығарушы банк эмиссиялағаны және оны өндегені үшін сыйақы түріндегі пайда алады. АҚШ-та депозитарлық қолхаттарды шығарушы ең ірі депозитарлық эмитент-банктер - City Bank of New-York, The Bank of New-York-, Mozgan Bank - саналады.
АДҚ-ты ұстаушылар, әдетте, бағалы қағаздар акционерлерінің оларды эмиссиялаған мемлекетінде құқығын сақтайды. Шетелдік акционерлік меншікке қызығушылық артқан сайын депозитарлық қолхаттар биржадан тыс нарықтан биржалық нарыққа айналысқа түсуде. Мысалы, Нью-Йорк қор биржасы өзінің баға белгілеу тізіміне бірсыпыра сенімді, әрі айтулы компанияларды (Sony, Honda Motors, British Airways, British Telecom) енгізуде. Қазіргі кезде Еуропада депозитарлық қолхаттың басқа түрлері - жаһандық қолхаттар (ЖҚХ-YDR) және интернационалдық (халықаралық) депозитарлық қолхаттар (ИДҚ - IDR) шығарылуда. Олардың бір-бірінен айырмашылығы мынада, егер американдық депозитарлық қолхаттар тек АҚШ қор нарығында айналысқа түссе, ал интернационалдық депозитарлық қолхаттар АҚШ-тан тыс әлемдік нарықтарда айналысқа түседі. Әлемде американдык депозитарлық қолхаттарға инвесторлардың да, эмитенттердің де қызығушылығы артуда. Олардың инвесторлар үшін артықшылығы: олардың өтімділігі өздерін шығаруға негіз болған бағалы қағаздың өтімділігі тәрізді; оларга АҚШ долларымен баға белгіленеді; оларды сатып алғанда және шетел эмитенттерінің бағалы қағаздарымен жүргізілетін басқа да операцияларында заңнамалық шектеулерден өткенде; инвестиция тарту үшін АҚШ және Еуропа қаржы нарықтарына шығуға; шетел инвесторларының бағалы қағаздарын ғана сатуды жеңілдетіп қоймай, сондай-ақ американдық инвесторларға да дивиденд алуды жеңілдетуде кепілдік беріледі. Депозитарлық қолхаттардың эмитенттер үшін артықшылығы: олар эмитент-компанияларға шетел нарығына шығуға, сондай-ақ акцияның өтімділігін арттыруга, акцияны иемденуге құқықтық шектеулерді өтуде; оларды шығарушы инвесторларды, ең алдымен, институционалдық инвесторлар құрамын кеңейтуде; депозитарлық қолхаттарды ойдағыдай орналастыру эмитент-компанияның атағын асыруға, соған сай инвесторлардың сенімін арттыруға, сондай-ақ бағалы қағаздардың бағасына әсер етеді. Депозитарлық қолхаттар шығарушының ынтасына (инициа-тивасына) байланысты демеушілік (демеуші шығарған) қолхат және демеушілік емес қолхат болып екі класқа бөлінеді. Егер қолхат компанияның өзінің ынтасымен шығарылса, онда компания американдық бір банкпен шығару шартын жасасады. Олар демеушілік қолхаттар деп есептеліп, демеушілік бағдарламаның барлық шығынын компанияның өзі өтейді. Ондай депозитарлык қолхаттар бағалы қағаздар және биржалар жөніндегі комиссияда тіркеледі. жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|