Бағдарламалық сұрақтар Бөлімнің аты: Нәруыздар. Ферменттер


Аралас сілекейдің химиялық құрамы, физико-химиялық қасиеті, биологиялық рөлі



Pdf көрінісі
бет44/57
Дата06.02.2023
өлшемі0,97 Mb.
#65587
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   57
38. Аралас сілекейдің химиялық құрамы, физико-химиялық қасиеті, биологиялық рөлі. 
Сілекей құрамының жас ерекшеліктері. Сілекейдің химиялық құрамына әсер ететін 
факторлар. Сілекейді алудың және диагностика ретінде пайдаланудың заманауи әдістері. 
Ауыз сұйыктығы келесі кұрамдас бөліктерден тұрады:
1) Сілекей. Құлақ маңы бездері серозды секретті, ал жақасты және тіласты бездері аралас 
секрет бөледі. 
2)Ауыз қуысында түзілетін компоненттер 
3) Қаннан келіп түсетін лейкоциттер 
Сілекейдің физико-химиялык касиеттері және химиялық құрамы. 
Ересек адамда тәулігіне 1-2 л сілекей түзіледі, оның меншікті салмағы 1,001-1,007, ал рН=6,8-
7,4 тең. 
Сілекей 2 ге бөлінеді:99-99,5%-су, 0,5-1,0%-құрғақ қалдық 
Құрғақ қалдық-органикалық(0,4-0,6%), бейорганикалык(0,1-0,4%) 
Органикалық: азотты (белоктар, ферменттер, иммуноглобулиндер, қалдық азот, В тобынығ 
витаминдері), азотсыз(глюкоза , лактат, цитратғ БМҚ, ТАГ, Холестерин, гормондар(жыныс), 
холестерин) 
Бейорганикалық: аниондар (бейорганикалық фосфат, HCO3+, CNS-, CL-, BR-, J-, F-), 
катиондар (Na+ , K+, Ca2+, Mg2+, Cu2+, Fe2+, Mn2+) 
Биологиялық рөлі: 


1) Астың қорытылуына катысады. Катты тағамды шылауға, жібітуге, тагамды усак 
болшектерге майдалауга катысып, оның жутылуын жеңілдетеді. Ауыз куысында сілекей 
альфа-амилазасының әсерінен гликоген, крахмал корытыла бастайды . 
2)Қорғаныштық функция. Сілекейдің кұрамында қорғаныпггык кызмет аткаратын лизоцим, 
пропердин, иммуноглобулиндер бар. Ауыз куысынын кілегейлі кабаты мен тістерді кeyin 
кетуден, химиялык жэне физикалык факторлардың әсерінен, бактериялар мен олардың 
метаболиттік өнімдерден корғайды. Ticri астың калдыктарынан тазалайды 
3) Ауыз куысы тәндері мен суйыктыгының гомеостазын сактауга катысады. 
4) Tiс эмалінің минерализация жзне реминерализация үдерістеріне катысады. 
5) Сөйлеу кызметін куаттайды 
6) Экскреторлык функциясы - сәлекейге заттар алмасуының соңгы өнімдері және дерлік 
заггардың кейбір метаболиттік өнімдері түседі. 
7)Тағам температурасын реттеді 
Жас ұлғая келе сілекейде хлоридтер мелшері азайып, кальций мелшері артады, бул тic 
тастарының түзiлyiнe әкеледі.әби туғаннан бастап сілекей бездері жұмыс істейді, бірақ 
олардың өндіретін сілекейінің мөлшері алғашқы айларда өте аз болады. 
3 айдан бастап сілекей мөлшері көбейе бастайды, бірақ балалардың сілекей жұту қабілеті 
төмен ,сол себепті балаларда сілекей көп өндіріледі. Нақты көбейетін мезгілі-9-12 ай мен 9-11 
жас аралығында. 
Сілекейді алудың және диагностика ретінде пайдаланудың заманауи әдістері 
1)ДНҚ сараптамасы үшін сілекей анализі. 
2)Сілекейдегі гормондарды анықтау. 
3)Жұқпалы ауруларды диагностикалауға арналған сілекей биомаркерлері. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   57




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет