Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9


D+DT 2.8. ҮЗДІКСІЗ КЕЗДЕЙСОК Ш АМАЛ АРДЫҢ КЕЙБІР ТАРАЛУ ЗАҢДАРЫ  Қалыпты үлестірім заңы (Гаусс заңы)



Pdf көрінісі
бет39/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   387
Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

D+DT
2.8. ҮЗДІКСІЗ КЕЗДЕЙСОК Ш АМАЛ АРДЫҢ КЕЙБІР ТАРАЛУ ЗАҢДАРЫ 
Қалыпты үлестірім заңы (Гаусс заңы)
X
кездейсок шамасы калыпты заң бойынша таралады деп есептеледі, егер ол 
барлык сандар өсі бойынша аныкталса және ыктималдык тығыздығы төмен- 
дегі формуламен аныкталса:
мұндағы р = 
Мх —
кездейсок шаманың математикалық күтімі; 
а
— оның орта- 
ша квадраттық ауытқуы.
Калыпты таралу заңының практикалык статистикаға катысты маңызы 
орталык шекті теоремамен байланысты. Бұл теорема бойынша бірдей таралу 
заны бар кездейсок шамалардың үлкен сандарынын косындысы калыпты та­
ралу деп қабылдауға болатын таралудан тұрады және бұл жағдайда косынды- 
дан тәуелді таралу заңының мәні жоқ болуы мүмкін, тіпті, белгісіз де болуы 
мүмкін. Бұл касиеттерді келесі такырыпта колданамыз.
2.8-суретте КШ -ның р = 0, о = 2, және р = 2, о = 1 мәндеріне катысты екі 
ыктималдық тығыздығының р = 
х
графигі берілген (суретке кара).
Бұл графиктердін кейбір касиеттерін атайык:

калыпты заңның таралу тығыздығының графигі симметриялы және 
қоңырау тәрізді түрде болады: симметрия сызығы кездейсок шаманың 
математикалык күтімі аркылы өтеді 

= р);

х
= р нүктесіне функцияның максимумы сәйкес келеді;

о параметрі таралу кисығының түрін сипаттайды: неғүрлым о аз болған 
сайын график соғүрлым биік болады.
Таралу функциясының және ықтималдық тығыздығының қалыпты за- 
ңын есептеу үшін компьютерлік функция колданылады. Бұл есептеулерді 
Ехсеі-де НОРМРАСП (х, р, о, 
т)
статистикалык функциясы бойынша 
орындайды.
т
= 0 болғанда 
таралу тығыздығы,
ал 
т
= 1 болғанда 
таралу функциясы
есеп- 
телінеді. ц = 0 және о = 1 мәні бар калыпты таралу 
стандартты
деп аталады.


Математикалык күтім мен дисперсияны пайдаланып, егер 
X
кездейсок ша- 
масы р және о параметрлерімен калыпты таралуда болса, онда Хп = (х -ц )/а кез­
дейсок шамасы стандартты калыпты таралуда болатынын көрсету киын емес. 
Бүл жерден 

— ц| < 
к-a
окиғасының ыктималдығы (AJJ < 
к
окиғасының ыкти- 
малдығына тең болады. (2.10) формуласын пайдаланып, төмендегі мәнді табамыз:
Р(—&о < |Х — р) < 
ко)
= НОРМРАСП(Л, 0, 1, 1) — НОРМРАСП(—А:, 0, 1, 1).
Ал 
к = \, к = 2, к = 3
үшін:
Р
(—о < 
X — а < о ) =
0,6826,
Р ( - 2 о < Х - а <
2о) = 0,9544, 
(2.19)
Р
(—Зо < 
X - а
< Зо) = 0,9974. 
f
0,5
2.8-сурет. Кдлыпты таралу заңының ықтималдык, тығыздығының графигі
Соңғы сан калыпты таралған кездейсок шаманын орта мәннен ауыткуы- 
ның ыктималдығы Зо-дан көп болғанда, олардын барлығы 0,26% кұрайды.
(2.19) катынасы 2.9-суретте көрсетілген.
2.9-сурет. Қалыпты таралған кездейсок, шаманың математикалык күтімнен ауытку ыктималдыктары




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет