Жоғарыда көрсетілген мысалдардың барлығында айналу өсі дененің масса-
дар центрінде орналаскан. Ал айналу өсі масса
центрінде жатпайтын денелер
үшін Гюйгенс теоремасы колданылады. Бұл теорема бойынша дененің қандай
да бір ОО’ айналу өсіне катысты инерция моменті:
J = J 0 + md1,
(5.26)
мұндағы
JQ
— дененің масса ОО’ центріне қатысты
паралель өсте жататын
инерция моменті;
d —
екі паралель остер арасындағы қашықтык;
т —
дененің
массасы (5.9-сурет). Инерция
моментінін өлшем бірлігі
килограмм-метрдің
квадраты
(кг м2).
О
Импульс моменті
Айналмалы өске қатысты материалды нуктенің импульс моменті (қозғалыс
молшерінің моменту) деп нуктенің импульс моментінің айналу өсіне дейінгі қа-
шықтығына көбейтіндісінің шамасын айтамыз:
L = р г. — тх> г .
(5.27)
и.= сог, және / =
mr f ,
болғандықтан:
L.
=
т.
со гг. =
m.rf
со = / со.
(5.28)
Дененің импульсі момент den, осы айналмалы өске қатысты денені қурайтын
нуктелердің момент импульстерінің қосындысын айтамыз:
N
L =
Z /ю .
(5.29)
/=1
Кдтты денелердің барлық нүктелерінін бұрыштық жылдамдығы бірдей бол-
ғандықтан, со-ны косындыдан шығарамыз [(5.29) караңыз]. Сонда:
N
L =
со X / = оо/,
/=1
(J — дененің өске катысты инерция моменті) немесе мұны векторлы түрде жазсақ:
L
= ш / .
(5.31)
Сонымен, импульс моменті нүктенің инерция
моментін бұрыштык жыл-
дамдыкка көбейткенге тең. Бұдан импульс моментінің векторы мен бұрыштык
жылдамдықтың векторының бағыттары бірдей болатындығы шығады.
Импульс моментінің өлшем бірлігі
секунд ішіндегі килограмм-метрдің квад
раты
(кг - м
2
с-1)-
(5.31) формуласы ілгерілемлі козғалыс кезіндегі импульстің формуласымен
салыстыру маңызды.
Достарыңызбен бөлісу: 
