Ббк 1. Қаз б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті



Pdf көрінісі
бет225/230
Дата08.04.2022
өлшемі2,77 Mb.
#30397
түріБағдарламасы
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   230
Бірінші бөлім.
Баяндауыш.
Түпнұсқадағы: «...көптік жүзінен бірінші, екінші...» (15-бет) деп 
басталатын сөйлемдегі «екінші» сөзі «Тіл тағылымында» жоқ (274-
бет). Түпнұсқа қалпына келтірілді.


366
Қаратпа сөз.
Түпнұсқадағы: «Ит тойған жерін іздейді» деген сөйлемнен кейін 
тұрған «Ер туған жерін іздейді» (34-бет) сөйлемі «Тіл тағылымында» 
жоқ (288-бет). Түпнұсқа бойынша берілді.
Екінші бөлім.
Жайылма сөйлем.
Түпнұсқадағы:  «Шоңмұрын  деген  молда  бар,  Төлеген  деген 
жорға  бар»  (49-бет)  деген  сөйлемдегі  «Төлеген  деген  жорға  бар» 
сөйлемі «Тіл тағылымында» кездеспейді (300-бет). Түпнұсқа бойын-
ша қалпы на келтірілді
Құрылуынша айырылатын түрлері.
Түпнұсқадағы:  «Тысқы  жақындық  сөйлемдерді  бір-біріне 
жанастыру  жүзіндегі  жанастық»  (49-бет)  деген  сөйлем  «Тіл 
тағылымында» (300-бет) жоқ. Түпнұсқа қалпына келтірілді.
Мезгіл пысықтауышының бағыныңқысы.
Түпнұсқадағы: «...сөйлемінің мезгіл пысықтауышы «қашан жер 
отаяды»  деген  бағыныңқы  сөйлем...»  деп  басталатын  сөйлем  (54-
бет)  «Тіл  тағылымында»  (304-бет)  берілмеген.  Түпнұсқа  бойынша 
түзетілді.
Мақсат пысықтауышының багыныңқысы.
Түпнұсқадағы:  «Мұнда  ілтипат  ететін  нәрсе  мынау...»  (57-
бет)  деген  сөйлем  «Тіл  тағылымында»  кездеспейді.  Түпнұсқаға 
сәйкестендірілді.
Жазу қосымша белгілері және тыныс белгілерінің жалпы ережесі.
Түпнұсқадағы: «Мұндай орында тіркестіру белгісі...» (62-бет) деп 
басталатын сөйлемдегі «тіркестіру» сөзі «Тіл тағылымында»: (311-
бет) «қыстыру» болып өзгеріс тапқан. Түпнұсқа қалпына келтірілді.
Түпнұсқаның осы бетіндегі«Берген ақыны азсынып, істеген кісі 
may жайлаймын деп наршамды алды» деген сөйлемнен кейін келетін 
«ой қыстаймын деп шотымды алды, қыр қыстаймын деп балтам-
ды алды» (63-бет) деген сөйлем «Тіл тағылымында» (311-бет) жоқ. 
Түпнұсқа қалпына келтірілді.
Сөйлем түрлерін айыруға керек сөйлем мысалдары.
Түпнұсқадағы: «Бірлік елдің, ерлік, қайрат бақ, ардың...» (65-бет) 
деген  сөйлемдегі  «бірлік»  сөзі  «Тіл  тағылымында»:  «бірмін»  (313-
бет) болып өзгерген. Түпнұсқа қалпына келтірілді.
Қазақ  тілі  мен  әдебиеті  оқулықтарының  бастауы  болған  Ах-
мет  Байтұрсынұлының  сол  кездегі  (алғашқы  басылымдары!) 
кітаптарының  құрылымын  қаз  қалпынша  сақтауға  тырыстық.  Десе 
де кейбір тұстарда бүгінгі ұғымымызға әбден сіңісті болған сөздер, 
мәселен: халық, әріп кейде харіп, кейде қаріп, хан, мағана, т.б. қазіргі 
емлемен берілді.


367


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   230




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет