Ббк. 58 я73 б 45 Баспага Абай атындагы Казак ¥гту-нщ жанындагы «Бш м» тобындагы мамандьщтар бойынша ку-эд стемел к секциясы жэне кр бем республикалык оку-эдютемелж Keneci сынган- хаттама №10
жүктеу/скачать 7,01 Mb. Pdf көрінісі
|
| niKipiHine
мацсат кез келген ю-эрекеттщ жуйе курастырушы компонент! болып табылады. Шынымен, максатсыз ic эрекет болуы еюталай. Эр адамныц алдына койган жакын жэне алые максаттары болады. Мотив деген компоненттщ iniiHe адам ушш мацызды рухани, материалдык, элеуметпк, табиги- биологиялык кажеттшктер кipeдi. Ic-цимылдар, операциялар - ic-эрекегпц н е п зп компоненттершщ 6 ipi. Кез келген ic-эрекет жуйел1 турде орындалатын турл1 ic-кимылдар избегшей куралады. Мысалы, туру, журу, отыру, кетеру, экелу, ашу, жабу, ЖYгipy сиякты кимылдар мен катар карау, тындау, есту, оку, талдау, тужырымдау т.с.с. ойлау операциялары да бар. Ic-эрекет максатына байланысты к^ралдар тацдалады. Куралдардыц езшдш ерекше орын алатыны белгш . Олардыц e 3 i ic-эрекет максатына байланысты тацдалып ецбек куралдары, ойын куралдары, тш куралдары, окыту куралдары т.с.с. белшедг Ic-эрекет нэтижей деген компонент тулга уннн мацызды компоненттердщ 6 ipi. Жогарыда аталып келе жаткан компоненттердщ барлыгы осы нэтижеге кол жеткгзуге багытталган. Багалау компонент - ic-эрекет максатына жетудщ олшемь Тулга орындаган ic-эрекетшщ табысты немесе табыссыз аякталганына бага бередь 30 Б ш м беру саласындагы ic-эрекетпк тургыдан карау теориясы сана мен ic-эрекеттщ 6 ipniri деген психологияльщ теорияга непзделедь Бул теорияны тубеге?ш мецгеру болашак мугал 1 мдер ушш ете мацызды. Нел1ктен? Оны непздеу ушш мынандай мысалды карастырайьщ. Кез келген дэстурл1 сабакты кез алдымызга елестетешк. Сол сабакка кызыга белсещц катысып отыратын жэне KepiciHine, оку-танымдык ic-эрекетке мулде катыспай, сабактыц тез аякталуын асыга кутш жумыссыз отыратын балалар да кездесетш 1 белгш . Окушылардыц барлыгына мугал1м жаца такырыпты б1рдей тусшд1ред1, 6 ipaK олардыц сабактагы кызыгушьшыктары мен такырыпты мецгеру нэтижелер1 эр-турл1 болып келедь Муныц ce6e6i неде? Мугал1м сабак максатын ойластырганда, балалардыц оку-танымдык ic-эрекеттерш жоспарлаганда неш ескермед 1 ? Кез келген ic-эрекеттщ нэтижес1 оныц максатыныц калайша аныкталганына байланысты. M yraniM сабак максатын ез тургысынан аныктайды, балалардыц танымдьщ ic-эрекеттерш, ic- кимылдарын уйымдастыруды жоспарлайды, 6ipaK ол максаттар балалар санасына сэйкес емес тусш шлз, немесе окушылар ушш кызыксыз болуы да мумкш. Сондыктан окушылардыц барлыгы б 1 рдей оку-танымдык ic-эрекетке катыса бермеушщ непзп себептершщ 6 ipi - сабак максатыныц бала санасына тольщ сэйкестенд1ршмеу1. Сонда мугал1мнщ сабакка дайындыгы бекер болганы ма, ецбеп нэтиж еаз далага кеткеш ме? Бул мысалда ic- эрекет мацсатыныц угыныкты, кызьщтырарльщтай болуы кажет екендш мецзелед 1 . Ал жогарыда керсетшген ic-эрекеттщ баска да KOMnoHeHrrepi каншама. MiHe, осындай педагогика жэне психология жагынан терец ойластырылмаган, эдютемелж жагынан дурыс уйымдастырылмаган оку-тэрбиелеу урдюшде балалар да сабакка немкурайлы карайды. Ал сабак устшде кейб1р окушылар уакытыныц бостан-бос магынасыз етш жатуыныц, олардыц жумыссыздыкка бешмделушщ кауш тш п туралы, жэне осы жагымсыз кубылыстардыц бала жанына 3 cepi туралы В.А.Сухомлинскийдщ мынандай ойына токдалып еткен орынды болар. «Партадагы жумыссыздъщ, кун сайынгы жумыссыздъщ, айлармен жылдарга уласцан жумыссыздъщ—мте бул аса кfamepлi к,аут. Ол адамды аздырады, морачъдъщ тургыдан мугедек emedi; 31 ец мацызды саладагы, адам ецбекцор болу га muicmi ой-сана саласындагы олцылыцтыц орнын егитеце де — мектеп бригадасы да, мектеп учаскес1 де, шеберхана да толтыра алмайды» - деген улы педагогтьщ ceздepi куш бупнге д е й т озектк Сонымен, б ш м б ер уд еп ic-эрекегпк тургыдан карау теориясы бойынша эр бала мектеп жасынан ок;у-танымдьщ ic-эрекетке саналы, бeлceндi катысуы аркылы езш-ез1 icKe асыруы, табыска жету1 мумкш. КэЫби б ш м беру барысында да осы к-эрекеттж багытка кеп кецш б е л ш т , Ka3ipri кезде «табысты ic-эрекет», «ic-эрекет табыстылыгы», «табысты кэаби ic-эрекет» угымдары терец зерттелуде. Ce6e6i кез келген ic-эрекет нэтиж еа табысты да, табыссыз да болуы мумкш. Б т м алушылардьщ табысты к эаб и ic-эрекетке даярльщтарын калыптастыру - 6yriHri кэЫби педагогиканыц e3eKTi мэселелерш1ц 6ipi. Егер адам yHeMi бipeyдiц айтканымен гана ж у р т , 6 ipeyziiH айтканын гана орындайтын болса, онда ол толыкканды дамыган, © 3 iH epKiH сезше алатын тулга бола алмайды. Педагогтар да эр бала тулгасы yniiH не мацызды, не цунды eKeHiH ecKepyrrepi кажет. Сондыктан кундыльщтык тургыдан тэрбиелеу жэне окыту багытын карастырайьщ. жүктеу/скачать 7,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|