«Дене тәрбиесін оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы
жүктеу/скачать 173,55 Kb.
|
| Жоғарғы қуыс венасының жүйесі. Бұл жүйе қанды бас, мойын, қол, көкірек қуысынан жинайды. Ол өте қысқа және жуан тамыр. Мұның өзі оң және сол иық-бас бағанының қосылуынан пайда болып оң жүрекшеге келіп ашылады, клапаны болмайды.
Көкірек қуысының веналарына сыңарлы және жартылай сыңарлы веналар жатады. Олар вена қанын көкірек қуысының қабырғасынан жинайды. Сыңарлы венаға барлық оң қабырғааралық веналар ашылса, жартылай сыңарлы венаға сол жақ қабырғааралық веналармен өңеш және кеңірдек веналары құяды. Жартылай сыңарлы вена омыртқа жотасының сол жағымен жоғары қарай көтеріліп, орта жерінен сыңарлы венаға қосылып кетеді. Бас және мойын веналарына ішкі және сыртқы мойындырық (ярем) веналары жатады. Олардың ішкі мойындырық венасы ми сауытының табанынан басталып бұғанаға дейін жетеді. ...Бұл веналар мидың барлық бөлігінен және мойын мүшелерінен вена қанын жинайды. Сыртқы мойындырық венасы тері астында жатады. ...Жалпы алғанда сыртқы мойындырық венасы бастың шүйде бөлігінен және мойынның тері мен бұлшық еттерінен, бет бөліктерінен вена қанын жинақтап бұғанаасты венаға немесе венозды бұрышқа құяды. Қолдың веналары орналасуына қарай теріасты және терең веналар болып бөлінеді. Теріасты немесе беткей жатқан веналар артерияларымен қабаттаспай тері астында орналасады. ...Қол веналарында клапандар көп болады, тек анастамозданған жерлерінде ғана клапандар болмайды. Төменгі қуыс венасының жүйесі. Ол төменгі бел омыртқа тұсында оң және сол жалпы мықын веналарының қосылуынан пайда болады. Бұл венада көкірек қуысына қарай көтеріліп оң жүрекшеге ашылады. Жалпы төменгі қуыс вена жүйесі вена қанын дененің төменгі бөлігінен жинайды. Олар құрсақ және аяқ веналары деп бөлінеді. Құрсақ веалары-орналасуына қарай қабырғалық (париетальді) және ішкі мүшелік (висцеральді) болып екіге бөлінеді. Оның қабырғалық веналарына бел веналары, диафрагма, сегізкөз веналары жатады. Қақпа венасының жүйесі.Ол құрсақ қуысындағы тақ мүшелердің вена қанын өзіне жинайды. Құрсақ қуысында, ас қорыту мүшелерінің веналарынан жинақталған үш ірі вена түзіледі. Оларға көкбауыр, жоғарғы және төменгі шажырқай веналары жатады. Бұл үш вена ұйқы безінің тұсында бірігіп, бауырдың қақпа венасына айналады. Қақпа венасы өте ірі, қысқа келген тамыр. Ол бауырға қақпасы арқылы еніп, бауыр веналарына бөлініп капиллярларға тарайды. ...ағзада бауырдың қақпа венасының маңызы өте зор. Себебі ас қорыту мүшелерінен келген қанның құрамында қоректік заттармен бірге зиянды (улы) заттар болады. Оларды бауыр өзінің күрделі қызметі арқасында зиянсыздандырады. Осының нәтижесінде тазартылған қан бауыр венасы арқылы төменгі қуыс венасына, одан жүрекке, жүректен үлкен шеңбер арқылы ағзаға таралады. ...Лимфа жүйесі деп вена жүйесін толықтырып тұратын тамырлар жүйесін айтады. Лимфа жүйесінің ағза үшін маңызы өте зор. Себебі оның зат алмасу және фагоцитарлық үрдістерге қатысы бар. Ұлпааралық сұйықтық ағзаның ішкі ортасы болып есептелінеді. Осы ортада қан мен ұлпа арасындағы зат алмасу үрдісі лимфа арқылы іске асырылады. Себебі ұлпааралық сұйықтық қайтадан қанға толық сорылмай, ұсақ лимфа капиллярларына өтеді, олар біртіндеп жинақталып лимфа тамырларына айналады. Денедегі барлық лимфа тамырлары жинақталып көкірек және оң жақ лимфа өзектерін түзеді. Осы лимфа өзектері арқылы ұлпа сұйықтығы мойындырық және бұғанаасты веналарының қосылысынан пайда болған веноздық бұрышқа келіп ашылады. Қорытып айтқанда, лимфа сұйықтығы ұлпа аралығында қаннан пайда болып, ақыр аяғында вена қанына араласады. Лимфа жүйесіне мыналар жатады: лимфа саңылаулары, лимфа капиллярлары, лимфа тамырлары,т лимфа бездері. Лимфа саңылауларына іштіктің сероздық қуысы, плевра мен жүрек қабының қуысы, ми және жұлын қабықтарының аралықтары, ми қарыншаларының қуысы, жұлын арнасы, ішкі құлақтың лимфа қуысы, буын қуыстары жатады. Лимфа капиллярлары өте ұсақ тамырлар, қабырғасы бір қабатты эндотелиальді жасушалардан түзілген. Олар бір-бірімен көлденең қосылыстар жасап, мүшелер мен ұлпаларда капилляр торларын түзеді. жүктеу/скачать 173,55 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|