Дәрістік кешен тақырып экономика негіздері пәні мен әдістері. Мақсаты
Макроэкономиканың зерттейтін негізгі мәселелері
жүктеу/скачать 0,5 Mb.
|
Дәріс Модуль (1)
Макроэкономиканың зерттейтін негізгі мәселелері:Экономикалық өсу; Толық жұмысбастылық; Экономикалық тиімділік; Бағалар деңгейінің тұрақтылығы; Табыстарды әділетті бөлу және әлеуметтік әділеттілік; Сауда балансы; Қоршаған ортаны қорғау. 2. Макроэкономикалық көрсеткіштерге жататындар: а) Ұлттық байлық- қазіргі таңда қоғамның қолында бар тарихи дамуда қорға айналған игіліктер, тұтыну құндарының жиынтығы (өндірістік қорлар, әлеуметтік инфрақұрылым, рухани байлықтар, ақпараттық ресурстар, тарихи, мәдени, әдеби құндылықтар). ә) Жиынтық қоғамдық өнім дегеніміз- 1 жылда материалдық өндірісте өндірілген өнім мен еңбек заттарының қайталанған есебінің жиынтығы. б) Жиынтық ұлттық өнім- бұл материалдық және материалдық емес өндіріс пен жеке адамдар табысының сомасы немесе 1 жыл ішінде елде өндірілген барлық дайын өнім мен қызметтердің жалпы нарықтық құны. ЖҰӨ-нің 2 түрі болады: Номиналды ЖҰӨ; Нақты ЖҰӨ. ЖҰӨ-ді 3 әдіс бойынша есептеуге болады: а) ұлттық экономиканың барлық саласындағы қосымша құн бойынша; ә) шығындар бойынша; б) табыстар бойынша. в) Жиынтық ішкі өнім- бұл белгілі бір елдің ішіндегі өндірістік қызмет нәтижелері немесе ұлттық ерекшеліктеріне байланыссызбелгілі мемлекет территориясында қалыптасқан кәсіпорындарда өндірілген өнімдер мен қызметтердің жиынтық нарықтық құны. Оны есептеу кезінде трансферттік төлемдер мен өндірістік емес мәмілелер кірмейді. ЖІӨ = ЖҰӨ - трансферттік төлемдер. г) Таза ұлттық өнім дегеніміз- жеке тұтыну заттары мен өндірісті ұлғайтуға қажет өндіріс құрал-жабдықтары немесе ағымдағы жылы жұмсалған еңбек нәтижесі. ТҰӨ= ЖҰӨ- амортизациялық аударымдар. д) Ұлттық табыс дегеніміз- 1 жылда өндірілген өнімдердің нарықтық құндарының жиынтығы. ҰТ= ТҰӨ - жанама салықтар. 3. Қоғамдық ұдайы өндіріс қоғамдық өндірістің өзінің қайта жаңаруының үздіксіз ағымындағы процесі болып табылады, оның нәтижесі- қоғамдық өнім. Ұдайы өндіріс дегеніміз- өндірістің үздіксіз дамып, тұрақты қайталанып, жаңарып, ұлғайып отыруы. Ұдайы өндіріс процесін өндіргіш күштерді ұдайы өндіруден көруге болады. Өндіргіш күштерді ұдайы өндіру дегеніміз- жұмыс күші мен өндіріс құрал-жабдықтарын тұрақты түрде қайталап, жаңартып, дамытып отыру. Ұдайы өндірістің 2 типі бар: Жай ұдайы өндіріс- бұл өндіріс процесінің бұрыңғы ауқымда қайталануы, сондықтан да алынған табыстардың бәрі жеке тұтынуға жұмсалады. Ұлғаймалы ұдайы өндіріс- бұл өндіріс процесінің ұлғайтылған ауқымда қайталануы, өйткені алынған табыстардың бір бөлігі қосымша ресурстар сатып алуға, ал олардың пайдалану есебінен өндіріс процесі ұлғайтылған ауқымда жаңғыртылады. Ұлғаймалы ұдайы өндірістің 3 типі болады: а) интенсивті – бұл техника мен технологияны жетілдіру нәтижесінде өндірістік әлеуетті ұлғайту; ә) экстенсивті- бұл өндіріс қуатын пайдаланатын өндіріс факторлары санын ұлғайту және техника мен технологияны жетілдіру нәтижесінде ұлғайту; б) аралас- өндіріс қуатын пайдаланатын өндіріс факторлары санын көбейту нәтижесінде ұлғайту. жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|