43. Еңбек өнімділігін арттырудың факторлары мен жолдары
Еңбек өнімділігін арттырудың факторларын былай топтауға болады:
Ғылыми-техникалық прогресс, жаңа техниканы үздіксіз енгізу және қолдану, өндірісте қазіргі ғылым жетістіктерін кеңінен пайдалану, прогресті технологиялық үрдістер, жаңа материалдар мен энергия түрлерін енгізу.
Жұмыскерлердің мәдени-техникалық деңгейлерін жүйелі түрде көтеру, жалпы және арнаулы білімді көтеру негізінде жұмыскерлердің біліктілігін, кәсіби шеберлігін арттыру, еңбекке деген саналы ынтаны дамыту. Жоғары мамандық қызметкерлерге жаңа техниканы, шикізатты, материалды неғұрлым тиімді пайдалануға, өнім сапасын жақсартуға және осының негізінде ең жоғары еңбек өнімділігіне жетуге мүмкіндік береді.
Еңбекті ұйымдастыру мен басқаруды жетілдіру, алдыңғы формаларды енгізу, өндірістің құрылымын жақсарту, еңбекке деген ынталаушы құралды барынша дамыту. Қазіргі уақытта бұл бағыт шешуші бағыттардың бірі болып отыр. Техника мен адамдарды бірыңғай технологиялық процеске ұтымды біріктіру, еңбектің, өндіріс пен басқару ісінің ұйымдастырылуын жолға қою.
44. Жалақының мәні, принциптері мен функциялары
Жұмысшы үшін енбек акы - бұл жеке табыстың басты және негізгі көзі, жанұяның тұрмыс деңгейін көтерудің құралы болып табылады. Еңбек шығынынан баска енбекақы төлеудi анықтау үшін тарифтік ставканы білу кажет. Еңбекақы төлеу реформасының негізін бірыңғай тарифтік кесте құрайды.Бірыңғай тарифтік кесте (БТК)-разряд бойынша барлық мамандықтар мен лауазымдардын барлық каталогі жазылған 21-разрядты шкаланы білдіреді. Жұмысшылардың сол білікті лауазымдық топқа жатуы еңбектің күрделілігіне негiзделедi. Тарифтік жүйенiң негiзгi элементтерi болып ен төменгі жалақы, бірыңғай тарифтік ставка, тарифтік- біліктілік анықтамалығы табылады.
45. Қызметкерлерге еңбекақы төлеу нысандары мен жүйелері
нбекакы төлеудiн екi формасы бар: мерзiмдi және
кесімді.
орындалған жұмыс
көлеміне
Еңбек акы төлеудiн кесiмдi формасы жұмысшының енбекакысы көлемін байланысты белгілеуге мүмкіндік береді.
Еңбекке кесiмдi акы төлеу кезiнде еңбек шарасы болып жұмысшының өндірген өнімі (орындалған жұмыс көлемі) табылады және енбекакы бекітілген кесiмдi есептеулер бойынша өндiрiлген өнiмнiн санымен сапасына байланысты төленеді.
Кесімді форма келесідей жүйелерді біріктіреді: тікелей кесімді, жанама кесімді, кесімді прогрессивті, аккордты- кесімді, кесімді сыйлықты. ңбекақы төлеудің кесімді–прогрессивті жүйесі кезінде берілген база шегінде жұмысшының өндіргені тiкелей кесiмдi есептеумен теленеді, ал одан жоғары өндiрiлген өнiмге (жұмыска) көтерінкi кесiмдi есептеумен төленеді.
Прогрессивті төлеу үшін ай iшiндегi кезекті және косымша демалыстар (енбекакы сакталмайтын демалысты коса алғанда), ауырганы, іссапар, мемлекеттік және когамдык жұмыстарды орындаганы, өндірістің жұмысшының кінәсінсіз тұрып қалуы, мейрам күндері алдында қысқартылған жұмыс күндері немесе демалыс алуды алып тастағандағы толык жумыс күнi есепке алынады. Мерзiмдi форма енбек акынын жұмысшыға уақыттың табельдік есебі және бекітілген тарифтік ставка немесе окладка сәйкес iстелген санына байланысты аударылуын сипаттайды. Бул келесі формуламен анықталады:
Ea=Tex қтаб,
унда, Тс - жұмыс разрядына берілген тарифтік ставка агатка,тәулікке/теңге)
Ктаб - уақытта белгiлi бойынша накты iстелген коры ағат, күн)Тiкелей кесiмдi жүйе өндiрiлген өнiм санын немесе орындалған жұмыс келемiн белгiленген бағаға көбейту
аркылы аныкталады.
Енбек акынын кесiмдi- сыйлыкты жүйесi келесiдей
есептеледi:
Ea-Ex KO(1(c +Kxn) :100),
мунда
E - өнім түрінің есептеуi;
ЖӨ - өндірілген өнім көлемі, натуралды бірлігі; К - артық орындалған көрсеткіштің әр процентіне
сыйакы көлемi және марапаттау жагдайы, с - тарифтік ставкаға% есебiндегi сыйакы көлемі;
n - сыйақы берудiң көрсеткіштерін артык орындау,%
Достарыңызбен бөлісу: |