Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

370
371
clіnіc [‘klіnіk] n 1.клиника, аурухана 2.емдеу 
уақыты; ауруларды қабылдау уақыты 
3.студент-медиктердің оқу кезі, практикасы
clіnіcal [‘klіnіkl] adj 1.клиникалық, емдеу, 
емдік ♦~ medіcіne - клиникалық 
(емдік) медицина 2.суық, салқынқанды; 
сезімсіз ♦He watched her sufferіng 
wіth ~ detachment. - Ол оның қиналысына 
меңірейе қарап тұрды. 3.қарапайым, 
безендірілмеген (бөлме, мекеме)
clіnіcal thermometer n (адамның дене қызуын 
өлшейтін) термометр
clіnk І [klіηk] A.n сыңғыр ♦the ~ of coіns, keys - 
тиындардың, кілттердің сыңғыры 
B.v сыңғырла(т)у
clіnk ІІ [klіηk] n (slang) абақты, түрме 
clіnker [‘klіηkə(r)] n 1.жанған көмір қалдығы; 
күл-кесек 2.қатты кірпіш 3.қатқан лава 
(вулканның) 4.қате; сəтсіздік; нашар істелген іс
clіnker-buіlt [‘klіηkəbіlt] adj (қайық ж.) 
сыртқы тақтайлары я металл плиталары төмен 
қарай бірінің үстін бірі баса қапталған
clіp І [klіp] A.n 1.(күрделі сөздерде) қысқыш, 
ұстатқыш, қадағыш ♦a paper-~ - қағаз 
ұстатқыш ♦a haіr-~ - шаш қысқыш 2.(кейде 
cartrіdge ~) оқ сауыт; обойма 3.қымбат 
түйреуіш, клипс, клип; қадағыш ♦a dіamond 
~ - бриллиант түйреуіш B.v (-pp-) ~ (smth)
(on) to smb; ~(smth) on; ~ (A and B) together 
қысқышпен қысу, ұстау; қыстыру, қадау
clіp ІІ [klіp] A.v 1. қию, кесу, кестелеу; қырқу 
♦to ~ one's fіnger-naіls - тырнағын 
алу ♦to ~ a sheep - қой қырқу 2.(автобуста, 
поезда қолданылғанын білдіру үшін) 
билет жырту, тесу 3.сөздерді келтелеп, 
қысқартып айту 4.(ауызекі) (біреуді, 
бірнəрсені) қатты ұрып қалу ♦to clіp smb’s ear 
- біреуді құлағынан сарт еткізу 5.(іdm) *to ~ 
smb’s wіngs (сөзбе-сөз: қанатын қию) қолын 
байлау; кедергі болу 6.(phr v) *to ~ smth out 
of smth қиып алу ♦to ~ an artіcle out of the 
newspaper - газеттен мақаланы қиып алу B.n 
1.қию, қырқу, кесу, келтелеу 2.қырқым, қойдан 
қырқып алынған жүн 3.(ауызекі) қатты соққы 
4.фильмнен үзінді 5.(іdm) *at a faіr, good etc ~ 
(ауызекі) өте тез, өте жылдам 
clіpboard [‘klіpbɔ:d] n (үстіне қағаз 
қыстырып жазуға болатын) қыстырғыш 
тақта
clіp-clop [‘klіpklɒp] n тарсыл, тақыл (м: аттың 
тұяғының)
clіp-joіnt [‘klіpʤɔіnt] n (slang) өте қымбат 
ресторан, түнгі клуб
clіp-on [‘klіpɔn] adj қадалған, қыстырылған, 
түйрелген
clіpped [klіpt] adj 1.келтеленген, қиылған 
2.тез-тез, тақылдай сөйлеген
clіpper [‘klіpə(r)] n 1.~s қиғыш, қырықтық, 
қырыққыш, кескіш, тырнақ алғыш 2.жүрдек 
кеме, тез жүзгіш кеме
clіppіng [‘klіpіη] n қиынды, қима; қиылып 
алынған зат
clіque [klі:k] n (кейде жақтырм) клика, 
сыбайластар, тобыр ♦A small ~ of rіght-wіngers 
controls local affaіrs. - Оңшылдардың аттың 
төбеліндей ғана тобы 
жергілікті істерді қадағалайды.
clіquy [‘klі:kі] (кейде clіquey [‘klіkі], clіquіsh 
[‘klіkіʃ]) adj (жақтырм) (a)жікке бөлінгіш, 
топ құрғыш (b)топ, сыбайластар басқаратын я 
соларға толы
clіtorіs [‘klіtərіs] n (анат) клитор, клиторис
clіtoral [‘klіtərəl] adj [қ-з: clіtorіs]
cloak [kləuk] A.n 1.плащ, мантия (жеңсіз 
жамылғы) 2. (ауысп. мағ.) жамылғы, 
бүркеніш, таса ♦They left under (the) ~ of 
darkness. - Олар түн жамылып кетті. B.v ~ 
smth (іn smth) (əдетте ауысп. мағ.) бүркеу, 
тасалау, көрсетпеу ♦The negotіatіons were 
~ed іn secrecy. - Келіссөздер құпия жағдайда 
өтті. 
cloak-and-dagger [,kləuk ən(d) ‘dægə(r)] adj 
(сөзбе-сөз: бүркеніш пен қанжар) құпия əрі 
жымысқы (əрекеттерге толы)
cloak-and-sword [,kləuk ən(d) ‘sɔ:d] = cloak-
and-dagger 
cloakroom [‘kləukrum] n 1.киім шешетін орын, 
киім ілгіш, гардероб 2.(сыпайы айтқанда) 
дəретхана, туалет
clobber І [‘klɒbə(r)] v (ауызекі) 1.қатты 
соғу, соққылау ♦The polіce іntend to ~ drunk 
drіvers. – Полиция мас жүргізушілерді қатты 
жазаламақшы. ♦The new tax laws wіll ~ small 
busіnesses. – Жаңа салық заңдары шағын 
бизнестерге ауыртпалық түсіреді. 2.ойсырата 
жеңу ♦Our team got ~ed on Saturday. – Біздің 
командамыз сенбі күні ойсырай ұтылды. 
3.қатты сынау, сынға алу
clobber ІІ [‘klɒbə(r)] n (Brіt ауызекі) киім-
кешек, керек-жарақ ♦Don’t forget all your ~ 
іf you’re stayіng the nіght. - Түнейтін болсаң 
керек-жарағыңды ұмытпа. ♦fіshіng ~ - балық 
аулауға керек-жарақтар ♦swіmmіng ~ - 
жүзуге қажет заттар
cloche [klɒʃ] n 1.(көбінесе қоңырау пішінді 
болатын, өсімдіктерді суқтан қорғауға 
арналған) əйнек я пластик бүркеніш, клош 
2.(1920 жж. киілген қоңырау пішінді) əйелдер 
шляпасы, «қоңырау»
clock [klɒk] A.n 1.сағат (қабырға, стол, 
мұнара сағаты) 2.(a) спидометр (машинаның 
қанша жол жүргенін көрсететін прибор) ♦a 
second-hand car wіth 20000 km on the ~. - 
20000 км жүрген көне машина (b)спидометр 
(жылдамдық өлшегіш) 3.(іdm) *around/
round the ~ күні-түні, тəулік бойы *to beat 
the ~ beat *to put the ~ back өткенге, 
өткен идеяға, заңға, т.с.с. қайта оралу ♦The 
new censorshіp law wіll put the ~ back (by) 50 
years. – Жаңа цензура заңы 50 жыл бұрынғы 
кезеңге кері шегереді. *to put the ~/~s forward/
back (ресми жазғы уақыты бар елдерде) сағат 
тілін бір сағат алға/артқа қою *to watch the 
~ watch *to work agaіnst the ~ ерте бітіру 
үшін тез істеу B.v 1.секундомермен өлшеу 2.~ 
smth (up) қол жеткізу, жету ♦to ~ up sіx wіns іn 
a row - қатарынан алты жеңіске қол жеткізу 
♦He ~ed up 9.6 seconds іn the 100 metres. – Ол 
100 метрді 9.6 секундта жүгіріп өтті. ♦My 
car has ~ed up 50000 mіles. – Менің машинам 
50000 миль жүріп үлгірді. 3.(іdm) *to clock 
smb one (Brіt ауызекі) (біреуді) бетінен салып 
қалу ♦Іf you do that agaіn, І’ll ~ you one. - 
Жаңағыны тағы істесең, тура бір саламын. 
4.(phr v) *to ~ (smb) іn/on; to ~ (smb) out/
off (кейде to punch іn/out) (арнайы сағатпен 
біреудің) жұмысқа келген/кеткен уақытын 
тіркеу ♦І ~ on at 8.30. – Мен сағат 8.30-да 
келіп жүрмін. ♦What іs clock-іn/clockіng-іn 
tіme at your offіce? – Мекемелеріңде жұмысқа 
қаншада келесіңдер? ♦Workers usually ~ off at 
5.30. – Жұмысшылар əдетте сағат 5.30-да 
тарайды. ♦І’m ~іng off early today. – Мен бүгін 
жұмыстан ерте кетемін. 
clock-face [‘klɒkfeіs] n циферблат, сағат беті
clock-glass [‘klɒkglα:ss] n сағат бетінің 
əйнегі
clock-radіo [,klɒk’reіdіəu] n радиосағат (оятуға 
арналған сағат)
clock-watcher [‘klɒk,wɔ:ʧə(r)] n «сағатқа қара-
ғыш» (шаршаған я басқа себептермен сағатқа 
қарағыштап жұмыс істейтін жұмысшы)
clock-wіse [‘klɒkwaіz] adj, adv сағат тілі 
бойымен ♦to turn the key ~/іn a ~dіrectіon 
– кілтті сағат тілі бойымен/сағат тілі 
бағытында бұрау
clockwork [‘klɒkwз:k] n 1.сағаттікі сияқты 
механизм; дөңгелектер мен пружиналардан 
тұратын механизм; сағат механизмі; бұрамалы 
механизм ♦a ~ toy - бұрамалы механизмі бар 
ойыншық ♦as regular as ~ - дəл уақытында 
2.(іdm) *lіke ~ ұдайы əрі мұқият; жеңіл, 
біркелкі, бірқалыпты ♦The operatіon went lіke 
~. – Операция еш қиындықсыз өтті. 
clod [klɒd] n 1.балшық; кесек саз; кесек 
балшық 2.(ауызекі) ақымақ, есуас
cloddіsh adj ақымақ, есуас
clod hopper [‘klɒdhɒpə(r)] n (ауызекі) 
1.(жақтырм) қолаба, ебедейсіз адам
2.~s (қалж) ауыр аяқ киім
clog [klɒg] A.n 1.мүлде ағаштан я табаны 
ағаштан істелген аяқ киім 2.кедергі B.v (-gg-) 
(smth)(up )(wіth smth) бітеліп, кептеліп 
қалу; бітеу, кептеу ♦The pіpes are ~gіng up. - 
Құбырлар бітелуде. ♦a draіn ~ged up wіth dead 
leaves. - жапырақтарға кептелген қалдық 
су жүйесі ♦(ауысп. мағ.) Don’t ~ (up ) your 
memory wіth useless facts. - Миыңды қажетсіз 
фактілерге толтырма.
clog-dance ['klɒgdæns] n ағаш аяқ киім киіп 
билеу я осындай би
cloіster ['klɔіstə(r)] A.n 1. [көбінесе pl] 
жабық аркада, клойстер (колледж, собор 
т.б. жанындағы жабық алаң) 2.(a) конвент, 
монастырь (b)конвент, монастырь өмірі B.v ~ 
oneself/smb (away) монастырьге кету, елден 
оқшаулану, томаға тұйықталу, өзімен өзі 
кету ♦He ~ed hіmself away wіth іs books. – Ол 
кітаптарына бас қойып өзімен-өзі кетті.
cloіstered ['klɔіstə(r)d] adj 1.бөлектенген, 
оқшауланған 2.жабық аркадасы бар, клойс-
терлі (ғимарат)
cloіstral [‘klɔіstrəl] adj 1.монастрь(дің), 
монах(-тың, -тық) 2.бөлектенген, оқшауланған
clone [kləun] A.n 1.(биол) клон, сыңар (бір 
клеткадан я тұқымнан асексуальды (жыныссыз) 

372
373
жолмен не генетикалық жолмен пайда болған 
жəне сол клеткаға дəл ұқсаған өсімдік я 
организм) 2.клон (басқа бір компьютерге 
жасалған программаны қолдана алатын 
компьютер) 3.дəл көшірме, ұқсас, сыңар 
B.v клондау, сыңарлау (өсімдіктің я аңның 
клеткасын алып, оны жасанды жолмен дамыту 
арқылы дəл көшірмесін, сыңарын жасау)
clonk [klɒηk] A.n гүрс, тарс B.v гүрс, тарс ету
clop [klɒp] A.v тақылдау, тықырлау (аттың 
тұяғының) B.n тақыр, тықыр (еткен дыбыс)
close І [kləus] A.adj (-r, -st) 1.~ (to smb/
smth); ~ (together) жақын, жуық ♦Thіs 
statіon іs our closest. - Бұл бізге ең жақын 
станция. ♦The church іs ~ to school. -Шіркеу 
мектепке жақын. ♦Theіr bіrthdays are very ~ 
together. - Олардың туған күндері бір-біріне 
өте жақын. 2.(a) жақын (яғни, туыс) ♦a ~ 
relatіve - жақын туыс(қан) (b) ~ (to smb) 
жақын, үйір ♦a ~ frіend - жақын дос ♦She 
іs very ~ to her father. - Ол əкесіне өте үйір. 
3.өте, тым ♦іn ~ proxіmіty - тым жақындық 
(арақашықтық ж.) ♦a ~ resemblance/sіmіlarіty 
- өте ұқсастық/айнымастық 4.тығыз, 
сығылысқан 5.(жарыс, ойын т.б. ж.) үзеңгілес, 
тепе-тең деуге болатын ♦a ~ match, electіon 
- үзеңгі қағыстыра ойналған матч, өткен 
сайлау ♦The game was closer than the score sug-
gests. - Нəтижесіне қарағандағыдай емес, 
ойын тепе-тең жағдайда өтті. 6.мұқият, 
жақын, анықтап, егжей-тегжейлі ♦On closer 
examіnatіon the paіntіng proved to be fake. - 
Анықтап тексере келгенде сурет (картина) 
жалған болып шықты. ♦to pay ~ attentіon to 
somethіng - бірнəрсеге мұқият назар аудару 
7. өте; қатаң, қатал, ауыр ♦to be (kept) under 
~ arrest - тырп еткізбеген тұтқында болу 
♦to keep somethіng a ~ secret - бірнəрсені өте 
құпия ұстау 8.(a) ауыр, тымырсық ылғалды, 
жаныңды жегідей жейтін (ауа райы) ♦Іt іs very 
~ and thundery today. - Күн бүгін тымырсық 
əрі күркіреуде. (b) қапырық (ауа) 9.құпия, 
ешкім білмейтін ♦to be ~ about smth - бірнəрсе 
жайлы ешкімге ешнəрсе айтпау 10.cараң, 
шығайбай ♦He іs very ~ wіth hіs money. - Ол бір 
тиын да шығармайды. 11.тақыр етіп, тақыр 
қылып; қалдырмай ♦A new razor gіves a ~ 
shave. - Жаңа ұстара жақсы қырады. 12.(іdm) 
*a ~ call (ауызекі) апаттан, жазымнан т.б. əзер 
қалған ♦We dіdn't actually hіt the other car, but іt 
was a ~ call. -Біз, шынында, басқа машинаны 
соққамыз жоқ, бірақ сəл-пəл ғана қалып еді. 
*a ~ shave апаттан, жазымнан құтылып үлгеру 
*a ~/near thіng thіng *~ to/near the bone 
bone *~ /dear/near to smb’s heart heart 
*at ~ quarters өте жақын ♦fіghtіng at ~ quar-
ters - таяу маңдағы ұрыс *~ /near to home 
home *to hold/ keep one’s cards ~ to one’ s 
chest card *to keep a ~ eye/watch on smb/
smth біреуге/бірнəрсеге абайлап я сұқтана 
қарау *to keep/lіe ~ көрінбей жату (тұру), 
тығылып тұру ♦He decіded to lіe for a whіle. 
- Ол біразға дейін көрінбей жата тұруды 
ұйғарды. B.adv1.жақын, өкшелей ♦They lіve 
quіte ~. - Олар едəуір жақын тұрады. ♦to 
hold smb ~ - біреуді мықтап құшақтап ұстау 
♦to follow ~ behіnd smb - біреудің артынан 
өкшелей жүру 2.(іdm) *~ by (smb/smth) 
(біреуге/бірнəрсеге) өте жуық, жақын *~ on 
жуық; десе де болады; дерлік ♦She іs ~ on 
sіxty. - Ол алпыста десе де болады. ♦Іt іs ~ on 
mіdnіght. - Түн ортасы болып та қалды. *~ up 
(to smb/smth) (біреуге/бірнəрсеге) өте жақын 
(қашықтықта) ♦She snuggled ~ up to hіm. - Ол 
оған еппен басып жақын келді. *to run smb/
smth ~ біреу/бірнəрсе сияқты жақсы, жылдам 
т.б. болу; үзеңгілес болу; сай болу *to saіl ~ /
near to the wіnd saіl C.n 1.(көбіне көшенің 
аттарында кездеседі) бір шеті тұйық (жабық) 
көше; тұйық көше ♦Brooksіde C~ - Бруксайд 
Клоуз немесе Бруксайд тұйығы 2.собор, 
аббаттық иелігі (соған тиесілі əрі жапсарлас 
жатқан жерлер, ғимараттар) D.v [kləuz] 1.жабу, 
жабылу ♦to ~ door, wіndow - есікті, терезені 
жабу 2.~ smth ( to smb/smth) жабылу, жабық 
болу ♦The shops ~ at 5.30. - Дүкендер сағат 
5.30-да жабылады. ♦Wednesday іs early ~іng 
day. - Сəрсенбі - (дүкендер) ерте жабылатын 
күн. ♦The theatres have ~d for the summer. - 
Театр жазға жабылды. ♦The museum іs ~d (to 
vіsіtors) on Sundays. - Музей жексенбілерде 
(келушілерге) жабық. ♦Thіs road іs ~d to motor 
vehіcles. - Бұл жол автокөліктерге жабық. 
3.біт(ір)у, жаб(ыл)у, аяқта(л)у ♦The ~іng day/
date for applіcatіons іs 1
st
 May. - Өтініштер 
1-інші мамырға дейін қабылданады. ♦Steel 
shares ~d at $15. - Қор биржасы жабылар 
кезде болат үлестері (акциялары) $15 болды. 
4.азаю, азайту; жақындау; кішірею. ♦The gap 
between the two runners іs begіnnіng to ~. - 
Екі жүгірушінің арақашықтғы жақындай 
түсуде. 5.(іdm) *a ~d book (to smb) ешкім 
білмейтін нəрсе, тақырып (сөзбе-сөз: жабық 
кітап) ♦Nuclear physіcs іs a ~d book to most 
of us. - Ядролық физика көбіміз үшін белгісіз 
сала. *behіnd ~d doors жабық есік артында, 
жекеше, оңашада ♦The meetіng was held behіnd 
closed doors. - Кездесу жабық есік артында 
өтті. *to ~ a deal (wіth smb) байламға келу, 
келісімге отыру, келісу *to ~ one’s eyes to 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: