«Философияның» дүниетаным және оның тарихи түрлеріне сипаттама беру
Идеализм мен материализм философияның екі негізгі бағытын түсіндіріңіз
жүктеу/скачать 227,25 Kb.
|
| 18. Идеализм мен материализм философияның екі негізгі бағытын түсіндіріңіз.
Идеализм — философиядағы бағыт, оның жақтаушылары материя мен сананың қарым-қатынасында сананы бастапқы деп санаған. Идеализмде екі дербес бағыт бөлінеді: объективті идеализм (Платон, Лейбниц, Гегель және т. б.) және субъективті идеализм (Беркли, Юм). Объективті идеализмнің негізін қалаушы Платон. Объективті идеализм тұжырымдамасына сәйкес: нақты идея ғана бар, барлық қоршаған шындық «идеялар әлеміне» және «заттар әлеміне» бөлінеді»; «заттар әлемі» — материалдық дүниенің өз бетінше өмір сүруі жоқ және «идеялар әлемі» әрбір жеке нәрсе — осы заттың идеясының (Эйдос) іске асырылуы (мысалы, жылқы — жылқының жалпы идеясының іске асырылуы, үй — үй идеясы, кеме — кеме идеясы және т. б.); «таза идеяны» нақты нәрсеге айналдыруда Жаратушы Құдай үлкен рөл атқарады; жеке идеялар («идеялар әлемі») біздің санамызға тәуелсіз объективті түрде бар.Бұған қарама-қарсы объективті идеалистам субъективті идеалисты (Беркли, Юм және т. б.) деп есептеді.Барлығы саналы субъектінің (адамның) санасында ғана бар); идеялар адам санасында бар; материалдық заттардың бейнелері (идеялары), сондай-ақ сезімдік сезімдер арқылы адамның ақылында ғана бар; жеке адамның санасынан тыс материя, рух (идеялар) жоқ. Идеализмнің әлсіз шегі — «таза идеялардың» болуын шынайы (логикалық) түсіндірудің және «таза идеяның» нақты бір затқа (материя мен идеяның пайда болу механизмі) айналуының болмауы. Идеализм философиялық бағыт ретінде Платон Грециясында үстемдік етті, орта ғасыр, қазіргі уақытта АҚШ-та, Германияда, Батыс Еуропаның басқа да елдерінде кең таралған. Философияның негізгі бағыттары-материализм және идеализм — аралық (ымыралық) ағымдар-дуализм, деизм. Материализм - материя, табиғат, болмысалғышқы, ал сана, рух, ой - материяның қасиеті болғандықтан туынды деп санайтын, идеализмге түбірінен қарама-қарсы ғылыми-философиялық бағыт. Материалисттік ілім бойынша дүние, табиғат мәңгілік, ол жаралмайды да, уақыт пен кеңістікте шексіз-шетсіз өмір сүреді. Материализм адам санасын , ойын сыртқы дүниенің бейнесі деп қарастырып, дүниені танып білуге болатынын дәлелдейді. Философия тарихы - бірі-біріне қарама-қарсы екі бағыттың - Материализм мен идеализмнің күрес тарихы. Материализмнің әлсіз жағы — сананың мәнін жеткіліксіз түсіндіру, материалистер тұрғысынан түсініксіз қоршаған әлем құбылыстарының болуы. Материализмде ерекше бағыт — вульгарлық материализм бар. Оның өкілдері (Фохт, Молешотт) материяның рөлін абсолюттейді, физика, математика және химия тұрғысынан материяны зерттеумен, оның механикалық жағынан аса әуестенеді, сана-сезімді мәні ретінде елемейді және оның материяға жауапты әсер ету мүмкіндігі. Философияның басым бағыты ретінде Материализм демократиялық Грецияда, эллиникалық мемлекеттерде, буржуазиялық революция кезеңінің Англиясында (XVII ғ.), Франция XVIII ғ., КСРО және социалистік елдерде таралған. Идеализм — «Платон сызығы») — философиядағы бағыт, оның жақтаушылары материя мен сананың қарым-қатынасында сананы (идея, рух) бастапқы деп санаған. жүктеу/скачать 227,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|