Ңг Жоғары оқу орындарының Кауымдастыгы
О Т Ы Р Е Ы Ш Т А Р К Л А С С Т А Р М А Ғ Ы
жүктеу/скачать 23,02 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- БЕЛДЕУЛІЛЕР ТИП ТАРМАЕЫ - CLITELLATA
- АЗҚЫЛТАНДЫЛАР КЛАСЫ - OLIGOCHAETA
- Құрылысы мен физиологиясы.
| О Т Ы Р Е Ы Ш Т А Р К Л А С С Т А Р М А Ғ Ы
S E D E N T A R I A Бас қалақшалары және параподиялары нашар дамыған, кейде редукцияға үшыраған, сегменттері гетерономды, нефридиялары және желбезектері дененің алдыңғы сегменттерінде орналасқан, ін қазып немесе түтікше, “үйшік” жасап, солардың ішінде тіршілік етеді, ұсақ организмдермен, детритпен қоректенетін жануарлар. Негізгі тұқымдастары: Arenicolidae, Chaetopreridae, Serpulidae, Sabellidae. Қүм құрттары (Arenicola marina), ұзындығы 30 см-ге дейін, құмға ін салып, қалғандары терісі шығаратын заттардан жасалынған мүйізді, 253 ОМЫРТҚАСЫЗДАР ЗООЛОГИЯСЫ ізбесті түтікшенің ішінде тіршілік етеді. Отырғыштар теңіз формалары, тек Manayukia baicalensis (Sabellidae тұқымдасынан) тұщы суларда кездеседі. Байкал көлінде табылған. БЕЛДЕУЛІЛЕР ТИП ТАРМАЕЫ - CLITELLATA Бұл тип тармағының өкілдері топырақта, тұщы суларда тіршілік ететін, гермафродитті жыныс сегменттерінде белдеу аймағы (clitel- lum) бар, личинкасыз дамитын жануарлар. Тип тармағы екі класқа бөлінеді: азқылтандылар Oligochaeta және сүліктер Hirudinea. АЗҚЫЛТАНДЫЛАР КЛАСЫ - OLIGOCHAETA Олигохеттердің 3400-ге жуық түрі бар. Топырақта, тұщы суларда тіршілік ететін гермафродитті буылтық құрттар. Жыныс жүйесі денесінің алдыңғы сегменттерінде жинақталған. Құрылысы мен физиологиясы. Денесі созылыңкы, ұзындығы 0,5 мм-ден 3 метрге дейін (Megascolides australis-та). Сегменттері біркелкі (гомономды), саны 30-дан 600-ге дейін, кейде 7-9 болады. Бас қалақшасында - простомиумда көздері, антенналары, пальпалары дамымаған. Сегменттеріндегі параподиялары жойылып, тек сирек орнштасқаіг қылтандары сақталған, сондықтан құрттарды азқылтан- дылар деп атайды. Әрбір сегменттінде 8 дана кылтаны болады, олар бүйір және құрсақ жағында жұптасып жатады. Денесінің соңында аналь бөлімі пигидиум орналасқан. Жіңішке созылмалы кутикуланы түзетін тері эпителиясы кілегейлі без клеткаларына бай. Бұлар әсіресе белдеу төңірегінде көбірек. Эпителидің астында жақсы жетілген сырты сақина тәрізді, іші - тығыз орналасқан ұзына бойы бұлшықет- терден құралған тері-бұлшықет қапшығы жатады (96, А-сурет). Кең, жақсы дамыған целом қуысы диссепиментпен және құрсақ мезенте- риімен бөлінген. Арка мезентериясы жоқ. Іш қуысы целотелимен астарланған. жүктеу/скачать 23,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|