Гаврилова екатерина николаевна

21 
 
1-  кестенің жалғасы 
 
7 
Педагогикалық іс-
әрекет 
H. Jan [44] 
Педагогикалық іс-әрекет оны жүзеге асырудың негізгі 
принциптерінің  әрекетіне  жатады,  атап  айтқанда: 
иерархия, 
тұтастық 
және 
интегративтілік, 
коммуникативтілік,  тарихи  және  жеткіліктілік. 
Бүгінгі  таңда  білім  беру  дәстүрлі  және  қазіргі 
заманғы  білім  берудің  алдына  қойылған  бірқатар 
функцияларды 
орындайды. 
Олардың 
ішіндегі 
негізгілері:  жеке  (оқыту  және  тәрбиелеу),  ұлттық 
(ұлттық 
сананы 
қалыптастыру), 
мемлекеттік 
(патриоттық сезімді тәрбиелеу) т.б. 
8 
Педагогикалық  
іс-әрекет 
Г.Е.Алимухамбетова 
[45] 
Мұғалімнің  оқыту  және  қайта  тәрбиелеу,  өзін-өзі 
дамыту 
және 
мұғалімнің 
өзін-өзі 
басқаруы, 
студенттер  тобы  мен  оқушының  субъектілер  ретінде 
олардың  әрқайсысы  үшін  және  тұтастай  қоғам  үшін 
маңызды  мақсаттарға  жетуге  бағытталған  бірлескен 
іс-әрекетінде ұйымдастырылуы. 
9 
Педагогикалық  
іс-әрекет 
Г.В Хорева [46] 
Оқушылардың  жеке  қабілеттері  мен  жағымды 
қасиеттерін  дамытуға,  оқушылардың  ББД  (пәндік, 
жалпы  білім  беру  және  т.б.)  меңгеруіне  бағытталған 
мұғалімнің 
іс-әрекеті. 
ПІӘ 
компоненттері: 
педагогикалық 
міндет-берілген 
жағдайдағы 
педагогикалық  мақсат;  Педагогикалық  міндетке 
барабар  педагогикалық  іс-әрекеттер;  рефлексивті  іс-
әрекеттер. 
10 
Кәсіби іс-әрекет 
В.М. Монахов [47] 
Кәсіби  іс-әрекеттің  компоненттері:  ақпараттық, 
зерттеу, 
зияткерлік, 
шығармашылық, 
диагностикалық, 
болжау, 
коммуникативті, 
аксиологиялық, 
басқарушылық, 
дизайн, 
инновациялық. 
11 
Кәсіби іс-әрекет 
Kh.Azimehsadat  
[48] 
Іс-әрекет  кәсіби  әсер  ету  объектісіне  бағытталған 
кәсіби дағдыларды іске асыру процесі ретінде 
 
"Кәсіби  педагогикалық  іс-әрекет"  ұғымның  мазмұнына  әртүрлі  көзқарастарды 
талдау 
бұл 
ұғым 
әртүрлі 
комбинациялардағы 
іс-әрекеттің 
әртүрлі 
компоненттерін қамтитын интегративті екенін көрсетеді. 
Ғылыми  еңбектерді  талдау  негізінде  кәсіби  педагогикалық  іс-әрекеттің 
негізгі  компоненттерін  белгілеуге  болады  және  шартты  түрде  педагогикалық 
процесті  оқытушы-орталықтандырылған  оқытуды  ескереотырып  педагог  іс-
әрекетін  педагогикалық  процесті  дәстүрлі  компоненттерге  бағдарланған  және 

22 
 
педагогикалық  процесті  ұйымдастырушысы  мен  жетекшісі  студенттік  – 
орталықтандырылған  оқытуға  бағдарланған  инновациялық  компоненттерге 
шартты түрде бөлуге болады. 
Дәстүрлі компоненттерге мыналар жатады: 
-  деректерді  алу  және  іріктеу,  оны  жүйелеу,  құрылымдау,  талдау, 
синтездеу және т. б. ақпаратты қамтиды.; 
-  Педагогикалық  іс-әрекетті  ұйымдастырудың  негізгі  бағыттарын 
қамтитын  ұйымдастырушылық  компоненті,  оны  жүзеге  асырудан  тиімділігі 
тәуелді;  студенттердің  белсенділігін,  педагогтың  өз  іс-әрекетін  ұйымдастыру 
біліктері жүйесін қамтиды; 
-  студенттердің  танымдық  (гностикалық)  зияткерлік  және  танымдық  іс-
әрекетінің тиімділігіне кепілдік беретін, тек өз пәнін ғана емес, сонымен қатар 
оқытушылық 
қарым-қатынас 
әдістерін, 
студенттердің 
эмоционалды 
ерекшеліктерін  (танымдық  процестерді,  тұлғаның  даму  заңдылықтарын), 
сонымен қатар өзін-өзі тану әрекеттерін білуді қамтиды; 
-  конструктивті  оқыту  мен  тәрбиелеу  мақсаттарын  (сабақ,  сабақ,  сабақ 
циклі) ескере отырып, оқытушының өз қызметі мен студенттердің белсенділігін 
реттейтін ерекшеліктерін қамтиды; 
-  коммуникативті  дидактикалық  (тәрбиелік  және  білім  беру)  мақсаттарға 
қол  жеткізуге  бағытталған  педагогикалық іс-әрекет  барысында  объектілер  мен 
субъектілердің  қарым-қатынасы  мен  өзара  әрекеттесуін  ұйымдастыру 
тиімділігін көрсетуді көздейді. 
Кәсіби іс-ірекеттің инновациялық компоненттерін шартты түрде екі топқа 
бөлуге  болады:  жалпыланған  іс-ірекет  компоненттері  және  нақты  іс-ірекет 
компоненттері. 
1) жалпылама тұжырымдалған компоненттер: 
-  басқарушылық  басқаруды  ұйымдастыру,  уәждеу,  мақсат  қою,  болжау, 
білім алушылардың іс-ірекетін ұйымдастыру, оны бақылау, нәтижелерді түзету 
және қадағалау біліктерін қамтиды; 
-мұғалімнің  шығармашылық  мүмкіндіктерін  нормативтік  жұмыстың 
шегінен  тысқары  көрсететін  инновациялық;  ақпаратты  біріктіру,  модельдеу, 
оқытушылық  шеберлікті  зерттеу,  мақсат  қою,  болжам  жасау,  жоспарлау, 
эксперимент  жүргізу,  қайта  ойлау,  бағалау  жүргізу,  жетілдіру,  зерттеу 
нәтижелерін өңдеу және оқу ақпаратын енгізу дағдыларын қамтиды. 
2) Нақты басқару және инновациялық компоненттер: 
-  білім  алушылардың  алдына  нақты  мақсаттар  мен  міндеттер  қоюды 
болжайтын  жобалау,  оларға  қол  жеткізу  нәтижесінде  оқытудың,  дамыту  мен 
тәрбиелеудің белгілі бір нәтижелеріне қол жеткізуге болады; 
-  студенттердің  оқу  іс-әрекетімен  байланысты  мәселелерді  таба  білуді, 
оны  өзектендіруді;  мақсаттарды,  міндеттерді,  пәнді,  объектіні,  гипотезаны 
тұжырымдауды, педагогикалық зерттеу әдістерін меңгеруді және жоспарлауды, 
бақылау  мен  эксперимент  жүргізуді,  нәтижелерді  өңдеуді,  қорытындыларды 
тұжырымдауды қамтитын зерттеушілік жұмыстар; 

23 
 
-  жүйелеу,  жалпылау,  талдау,  синтездеу,  жіктеу,  абстракциялау, 
салыстыру,  ұғыну,  жалпы,  жеке,  мақсатты  тұжырымдау,  рефлексия  біліктерін 
қамтитын зияткерлік; 
- білім мен дағдыларды игеру, студенттердің оқу іс-әрекетінде дамуы мен 
тәрбиесі,  алынған  нәтижелерді  өңдеу  үшін  диагностика  процедураларын 
жүргізу біліктерін қамтитын диагностикалық;; 
-  студенттер  іс-ірекетінің  нәтижелерін  салыстыру  және  түзетумен 
байланысты түзетуші; 
- оқытудың соңғы нәтижесін интуитивті болжауды қамтитын болжамдық; 
-  ақпаратты  қиялдау,  қайта  құру,  схемалау,  теру,  күту,  модельдеу  және 
жаңарту дағдыларын қамтитын шығармашылық; 
-  жалпыұлттық  құндылықтарға  бағдарланған  отандық  мектептегі  білім 
беру тарихын көрсете білу яғни аксиологиялық.; 
-  мұғалімнің  өз  іс-әрекеттері  мен  жағдайларын  талдай  білуін  қамтитын 
рефлексивті компоненттерді қамтиды. 
Білім  алушылардың  шығармашылық  әлеуетін  дамытудың  және  зерттеу, 
зияткерлік, креативті және т.б. сияқты компоненттерді қамтитын инновациялық 
компоненттерді  қалыптастырудың  жарқын  мысалы  ретінде  оқу  процесінде 
ЖИПТО-ның 
математикалық 
моделін 
пайдалану 
болып 
табылады. 
Математикалық  ЖИПТО-бұл  әдетте  мектеп  математикасының  тілінде 
тұжырымдалған  шешілмеген  математикалық мәселелердің  сарқылмайтын  көзі. 
Математикалық  терминдермен  сипатталған  математикалық  мәселелерді 
шешудің  стратегияларын  іздеу  және  оларды  дәлелдеу  болашақ  мамандар  үшін 
инновациялық компоненттерді қалыптастырудың негізі болып табылады. 
Талдау  нәтижелері  2-суретте  біз  жасаған  құрылымдық  диаграммамен 
ұсынылған. 
 
2 сурет - тұжырымдама мазмұнының құрылымдық схемасы 
«Кәсіби педагогикалық іс-ірекет» 

жүктеу/скачать 4,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: