Хх ғасырдағы әлем әдебиеттануындағы бағыттардың даму тарихы Орындағандар
жүктеу/скачать 2,51 Mb.
|
| Семиотика (кейбір әдебиеттерде семпотика, семиология делінеді) – жалпы таңбалар жүйесін, оның теориясын, олардың білдіретін мағыналарын зерттейді . Семиотика жалпы пән ретінде тілдің ерекше мүмкіндіктерін қарастырмағанымен, тілдік коммуникация үшін маңызды мәселелерді қамтиды. Семиотика кез-келген таңбалық жүйелерді, атап айтқанда, кодтардың қарапайым түрлерін (телеграф коды– Морзе әліппесін, теңіз және әуе сигнал белгілері), сонымен қатар олардың қиындатылған түрлерін (жануарлар сигналдары, жазудың және шифрлаудың әдістері, географиялық карталарды, сызбалардың белгілік табиғаты, Брайль әліппесі) және тілдің таңбалық жүйесін қарастырады
Тіл білімі үшін семиотиканың таңбалар, оларды ажырату белгілері, таңбаларды топтау және классификациялау, оларды комбинациялау қабілеті, олардың бөліну қабілеттері, таңбаларды тану қабілеті, шифрланған мәтіндердің және белгісіз тілдегі мәтіндердің кілтін табу сынды ережелері маңызды. Семиотиканың жалпы ережелерін жасау ғалымдардың таңбалық заңдылықтарды анықтау жұмысын жеңілдетуге әсер етеді. Семиотиканың даму тарихында семиотика келесі бағыттарда дамыды: 1.Лингвистикалық семиотика табиғи тілді зерттейді — мәдениет саласында жұмыс істейтін маңызды жүйелердің бірі — оның басқа маңызды жүйелермен байланысы тұрғысынан. Сонымен бірге тіл белгі жүйелерінің стандарты ретінде әрекет етеді. Ондағы белгіні нақты анықтаймыз. Лингвистикалық семиотика немесе лингвосемиотика Франциядағы Э.Бенвенист, Л. Прието, Е. Курилович, Польшадағы Е. Пельц, В. В. Мартынов, КСРО-дағы Ю.С. Степановтың және т. б. еңбектерімен ұсынылған, негізінен жалпы семиотикалық заңдылықтар аясында тілді зерттеуге бағытталған. 2. Нарративті семиотика (лат. narro-мен айтамын), белгілі бір дәрежеде барлық семиотиктердің, әсіресе КСРО-дағы Ю.М. Лотманның, Италиядағы У. Эко, Р. Барт, Ю. Кристева, Франциядағы Тодоровтың және т. б. еңбектерінде ұсынылған, негізінен көркем, сонымен қатар заңды, публицистикалық, діни мәтіндерді, кескіндеме, кино, сәулет туындыларын зерттейді. Осыған байланысты баяндау семиотикасы алдыңғы ғылыми дәстүрді аяқтайды: өткеннің барлық материалистік эстетикалық теорияларында, сондай-ақ диалектикалық-материалистік эстетикада өнер сенсорлық-материалдық және идеалды семантикалық сәттердің ажырамас бірлігі ретінде сипатталады. Баяндау семиотикасының тікелей пәні-бұл жалпы өнер емес, әрқашан жеке өнер туындысы, өйткені. тек жеке шығармада (олардың циклінен аз) тіл мен сөйлеуге белгілі бір ұқсастықтар қолданылады — мағынаны (семиоз), "сөздік" бірлігін, "синтаксис" және мәтінді құру ережелерін көп немесе аз белгілеу ережелері белгіленеді. жүктеу/скачать 2,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|