Химия рк сұрақтары
жүктеу/скачать 3,33 Mb.
|
хим рк 101а
- Бұл бет үшін навигация:
- Қайтымды реакциялар
- 1. Концентрация.
- . Температура
- Катализатор
| Химиялық тепе-теңдік — бір немесе бірнеше қарама-қарсы жүретін қайтымды реакциялар жылдамдықтарының теңескен күйі.
Тепе-теңдік орнағанмен қарама-қарсы бағытталған екі реакция да тоқтамай жүре береді. Егер сыртқы жағдай (қысым, концентрация, температура) өзгермесе реакция жылдамдықтары тең болып, химиялық тепе-теңдік орнаған қалпында қала береді, сондықтан оны жылжымалы немесе [динамикалық] тепе-теңдік деп те атайды. Реакцияласушы жүйенің бір тепе-теңдік күйден басқа басқа тепе-теңдік күйге ауысуын химиялық тепе-теңдіктің ығысуы дейді. Қайтымды реакциялар өзара қарама қарсы екі бағытта да (тура,кері) жүретін реакциялар. Тура және кері реакциялардың жылдамдықтары тең болған жағдайда ТЕПЕ-ТЕҢДІК орнайды. Әрекеттесуші заттардың концентрациясы, температурасы және қысымы өзгергенде химиялық тепе-теңдіктің ығысу бағыты Ле-Шателье принципімен анықталады. Ле-Шателье принципі бойынша тепе-теңдіккке әсер етуші факторлар:
2. Температура Егер реакция экзотермиялық болса, яғни жылу бөле жүрсе, әрекеттесуші заттардың температурасы артқан кезде, тепе - теңдік солға, ал төмендеген кезде, оңға ығысады. 3.Қысым (әрекеттесуші заттар газ болса) Егер реакция экзотермиялық болса, яғни жылу бөле жүрсе, әрекеттесуші заттардың қысымы артқан кезде тепе- теңдік аз көлем жаққа, ал төмендеген кезде көп көлем жаққа ығысады. Мысалға, төмендегі аммиак алу реакциясында 4 моль( 4 көлем) реагент, 2 моль (2 көлем) өнім бар. Сонда әрекеттесуші заттардың қысымын арттырсақ, тепе - теңдік оңға ығысады. Себебі, өнімде аз көлем. 4. Катализатор Катализатор тепе-теңдікке әсер етпейді. Және егер реакция эндотермиялық болса, яғни жылу сіңіре жүрсе, Ле -Шателье принципі барлық факторлар үшін керісінше қолданылады. Мысалға, экзотермиялық реакцияда концентрация артса тепе-теңдік оңға ығысатын болса, ал эндотермиялық реакцияда керісінше солға ығысады. Химиялық байланыстардың негізгі типтері және сипаттамалары. Коваленттік байланыс. Химиялық байланыс - бұл зат молекуласындағы атомдар арасындағы өзара әрекеттесу, оның барысында екі электрон (әр атомнан бір) ортақ электрон жұбын құрайды немесе электрон бір атомнан екінші атомға өтеді. Химиялық байланыстың анықтамасынан көрініп тұрғандай, екі атом әрекеттескенде олардың біреуі екіншісінің сыртқы электрондарын тарта алады. Бұл қабілет электртерістілік (ЭТ) деп аталады. Электртерістігі жоғары (ЭТ) атом басқа атоммен химиялық байланыс түзгенде ортақ электрон жұбының өзіне қарай ығысуын тудыруы мүмкін. Химиялық байланыстың 4 түрі кездеседі олар Ковалентті полюсті және полюссіз Иондық-ең берік байланыс,қанықпайды,бағытталмайды,полюстенбейді,электростатикалық айырмасы жоғары болады Сутектік-молекулараалық молекулаішілік деп бөлінеді. Cпирттер,нуклеин қышқылдарының,HF арасында кездеседі Металдық- Металл иондарының арасында кездеседі,метталдарда болатын байланыс түрі Ковалентті байланыс-полюсті және полюссіз деп 2 түрге бөлінеді Ол ортақ электрон жұбын құру арқылы немесе донор акцепторлы механизм арқылы түзіледі,ковалентті байланысты түзуге бейметалл атомдары қатысады Коваленттік байланыстың сипатты қасиеттері – бағыттылық, қанығу, полярлық, полярлану – қосылыстардың химиялық және физикалық қасиеттерін анықтайды. Байланыстың бағыты заттың молекулалық құрылымымен және оның молекуласының геометриялық пішінімен анықталады. Екі байланыстың арасындағы бұрыштар байланыс бұрыштары деп аталады. Қанығуы – атомдардың коваленттік байланыстың шектеулі саны түзу қабілеті. Атом түзетін байланыстар саны оның сыртқы атомдық орбитальдарының санымен шектеледі. Байланыстың полярлығы атомдардың электртерістігінің айырмашылығына байланысты электрон тығыздығының біркелкі бөлінбеуіне байланысты. Осы негізде коваленттік байланыстар полюссіз және полюсті болып бөлінеді (полюсті емес – екі атомды молекула бірдей атомдардан тұрады (H2, Cl2, N2) және әрбір атомның электронды бұлттары осы атомдарға қатысты симметриялы түрде таралады; полярлы - екі атомды молекула әртүрлі химиялық элементтердің атомдарынан тұрады және жалпы электрон бұлты атомдардың біріне қарай жылжиды, осылайша молекуладағы электр зарядының таралуында ассиметрияны қалыптастырады, молекуланың дипольдік моментін тудырады). Байланыстың поляризациялануы сыртқы электр өрісінің, соның ішінде басқа реакцияға түсетін бөлшектің әсерінен байланыс электрондарының орын ауыстыруымен көрінеді. Поляризациялану электрондардың қозғалғыштығымен анықталады. Коваленттік байланыстың полярлығы мен полярланғыштығы молекулалардың полярлы реагенттерге реактивтілігін анықтайды. Ковалентті байланыс донор акцепорлы механизм арқылы және ортақ электрон жұбын құру арқылы түзіледі: Донор-акцепторлық механизм Коваленттік байланыстың бұл түрін құру үшін екі электрон да атомдардың бірі – донормен қамтамасыз етіледі. Байланыстың түзілуіне қатысатын атомдардың екіншісі акцептор деп аталады. Алынған молекулада донордың формальды заряды бір есе артады, ал акцептордың формальды заряды бір азаяды.Оған мысал оксоний(Н3О+) фосфоний (PH4+) және оммоний ионы жатады(NH4+) Ортақ электрон жұбын құру арқылы мысалы HCL,H20,NH3 жатады Химиялық байланыстардың негізгі типтері және сипаттамалары. Иондық байланыс. Химиялық байланыс - бұл зат молекуласындағы атомдар арасындағы өзара әрекеттесу, оның барысында екі электрон (әр атомнан бір) ортақ электрон жұбын құрайды немесе электрон бір атомнан екінші атомға өтеді. Химиялық байланыстың анықтамасынан көрініп тұрғандай, екі атом әрекеттескенде олардың біреуі екіншісінің сыртқы электрондарын тарта алады. Бұл қабілет электртерістілік (ЭТ) деп аталады. Электртерістігі жоғары (ЭТ) атом басқа атоммен химиялық байланыс түзгенде ортақ электрон жұбының өзіне қарай ығысуын тудыруы мүмкін. Химиялық байланыстың 4 түрі кездеседі олар Ковалентті полюсті және полюссіз Иондық-ең берік байланыс,қанықпайды,бағытталмайды,полюстенбейді,электростатикалық айырмасы жоғары болады Сутектік-молекулараалық молекулаішілік деп бөлінеді. Cпирттер,нуклеин қышқылдарының,HF арасында кездеседі Металдық- Металл иондарының арасында кездеседі,метталдарда болатын байланыс түрі жүктеу/скачать 3,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|