білім беру бағдарламасы

жүктеу/скачать 6,56 Mb.

бет	46/80
Дата	20.12.2023
өлшемі	6,56 Mb.
	#141558
түрі	Білім беру бағдарламасы

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 80

Бақылау сұрақтар:

Қаңдай жағдайда жоспарлы-дөңеслинзалар қосылады? Қаңдай жағдайларда ол ажыраттылады?
Белгісіз материалдан жасалған тегіс-ойыс линза ауамен толтырылып тұрғанда ажыраттылған линза болса, суға салғандаажыралатынын әлде қосылатының қайдан білуге болады? Түсіндіріңіз.

Линзаның формуласы
Жұмыстың мақсаты: ойыслинзаның фокус ұзындығын екі жолмен анықтаңыз: а) сәулелік іздестіру әдісімен тікелеі өлшеу арқылы; в) қисықтық радиусын өлшеп, линзалар шығарушы теңдеуін қолдануға болады, ақ қағаз.
Құрал-жабдықтар:жарық көзі, сәуле оптикалық жинағынан ойыслинзалар, басқа қажетті жабдықтар, метрикалық сызғыш.
Теориялық бөлім
Линза шығарушы теңдеуі фокус аралығын (ауада немесе вакуумда) есептеу үшін пайдаланылады, f (R₁ және R₂ ) қисықтық радиустарына негізделген линзалар және материалының сыну индексі (n) линзалар:

Бұл белгілерде R дөңес беті үшін оң (линзаның сыртынан қарағанда), ал R ойыс бетіне теріс (1 суретте көрсетілгендей).

Сурет 1.
Практикалық бөлім

Жарық көзін қағаздың ақ парағында сәуле-қорап режимінде орнатыңыз. Үш параллльді сәулені таңдау үшін рульді бұраңыз. Жарық сәулелерін ойыс линзаға тікелей жіберіңіз (қараңыз сурет 2).

Ескерту: Линзаның бір жалпақ жзиекті бар. Линзаның дірілдемей тұрақты тұруы үшін жазық жиекті қағазға қойыңыз.
Линза бетінің айналасын, кіру және шығу сәулелерін бақылаңыз. Кіру және шығу сәулелерін тиісті бағытта көрсеткілермен көрсетіңіз.

Линзаны алып тастаңыз. Фокус аралығын өлшеу үшін, шығатын ажаыратылған сәулелерді линзадан кері шығаруға сызғышты қолданыңыз. Фокус нүктесі – кеңейтілген сәулелердің қиылысуы. Центрден линзаның фокусына дейінгі аралықты өлшеңіз. Нәтижені теріс мән ретінде жазыңыз:

(тікелей өлшенеді)

Сурет 2. Ойыс линзаСурет 3. Линзаның бетінен көрсетілетін сәулелер.

Қисықтың радиусын өлшеу үшін, ойыс линзаны сәуле траекториясына кері қойып және линзаның бірінші бетінен нашар шағылған сәулелерді бақылаңыз. Тиімді айнадан фокус ұзындығы екі есеге тең (3 суретті қараңыз), линзаның алдыңғы жағын қисық радиусымен ойыс линза ретіңде қарастыруға болады).

Центрлік сәулені бұғап, сыртқы сәулелердің қиылысқан жерін нүктемен белгілеңіз. Шағылысқан сәулелердің қиылысқан жерін, линза бетінен нүктеге дейінгіаралықты өлшеңіз. Қисықтық радиусы бұл қашықтықты екі есе құрайды. Қисықтық радиусын жазыңыз:

4. бұл линза үшін екі жағынан қисықтықты өлшеу қажет емес, себебі олар тең (R₁- R₂ = R). Линзалар шығарушы теңдеуі арқылы линзаның фокус ұзыңдығың есептеніз (1 теңдеуі). Акрил линзасы үшін сыну көрсеткіші 1,5 ке тең. Ойыс бетінде теріс қисықтық радиусы бар екенін ұмытпаңыз.
(есептелген)

2 және 5 қадамдардағы f мәндерінің арасындағы айырмашылықты есептеңіз:

жүктеу/скачать 6,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 80