Жаратылыстану 1-5
💘1 билет:Жертану пәні,басқа пәндермен байланысы:-
Жертану пәнінің негізгі зерттеу нысаны-Жер ғаламшарының географиялық қабығы,оның геологиялық уақыт аралығындағы дамуы мен өзгеруі,географиялық қабықты құрайтын компоненттерінің өзара байланысуы мен әрекеттесу заңдылықтары. Жертануды биология пәнімен де дүниетану пәнімен де,математика пәнімен де байланыстыруға болады.
💘2билет:Жер пішіні,өлшемдері:-
Жердің сыртқы түр-пішіні туралы алғашқы көзқарастар біздің эрамызға дейінгі уақыттан көп қалыптасты. Оның шар тәрізді екендігі туралы алғашқы ойлар Пифагор мен Аристотельдің еңбектерінде жазылған. Жер бетінің жалпы ауданы 510млн км оның 71% су, қалған 29% құрлық. Жер пішіні-эллипсоид. Жер радиусы-6371км. Экватор-4000км.
💘3билет:Жердің айналуы,жер айналымының ауытқу әрекеті:-
Жер-Күннен әрі қарай санағанда үшінші ғаламшар және тіршілігі табылған жалғыз астрономиялық нысан. Орбита бойымен 365 шақты күн ішінде Күнді бір рет айналып шығады. Жердің айналу осі өз орбиталық жазықтығына қатысты жыл мезгілдерін тудырады. Жер сағат тіліне қарсы бағытта айналады. Жердің айналуы оның бетінде де, қойнауында да көптеген құбылыстар тудырады:ауа массасының маусымдық қозғалысы,континенттердің ығуы, мұздықтардың ығуы. Жер айналымының ауытқу әрекеті-олардың қозғалысының бағытынан дене ауытқыған тәрізді көрінуі.
💘4билет:Жердің қозғалыстары,күн мен түн ауысуы:-
Ең танымал екі қозғалыс-1)Күн мен түннің болуы, 2)жыл мезгілдерінің болуы. Тағы бар олар:нутация,прецессиялық қозғалыс. Айналмалы қозғалыс-Жер өзін айналып өтеді және оған 24сағат кетеді. Айналмалы қозғалыстардың салдары: жердің магнит өрісін құру. Осының арқасында біз Жерде өмір сүре аламыз. Аударма қозғалыс-біз жазда қыстан көрі Күннен алыс боламыз. Аударма осінде бір толық айналым жасау үшін Жерге 365 күн керек.
Жердің өз білігінен айналуының нәтижесінде Жер шарының бетіндегі кез келген нүкте бірден Күн түсіп жарқырап, енді біраздан кейін көлеңкеге кетіп отырады. Екінші сөзбен айтқанда,күн мен түн ауысады.
💘5билет:Жер қыртысы,мантия,ядро. Жердің жасы.:-
Жер негізгі 3 геосферадан тұрады:Жер қыртысы,мантия,ядро. Жердің ішкі өзегін ядро дейді. Сыртқы ядро мен субъядроға бөлінеді. Сыртқы ядро — сұйық, субъядро — қатты деп топшыланады. Келесі қабаты мантия. Жердің ең беткі жұқа қабығы-жер қыртысы. Жер қыртысы үш негізгі категорияларға жататын тау жыныстарының көптеген түрлерінен тұрады: майлы , метаморфты және шөгінді . Жердің сыртқы қабаты екі үлкен категориялардан жасалған: базальтикалық және гранитикалық. Жалпы алғанда, екі қыртыстың түрі бар: мұхиттық қыртыс (базальт) және континентальды қыртыс (гранит). Болжал бойынша мантия құрамы ауыр минералдарға бай, негізінен, магний мен темірден тұрады. Жердің жасы- 3,5-,5 млрд жыл.
Достарыңызбен бөлісу: |