Жаратылыстану және география институты тҧңғышбаева З. Б. Цитология және гистология



Pdf көрінісі
бет150/157
Дата25.11.2023
өлшемі6 Mb.
#125829
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   157
Байланысты:
Цитология және гистология оқу құралы 2017 - лаб. сабақ

Астроглия
(3-сурет, Б)
 
орталық жүйке жүйесіне
 
тіректік аппарат 
болып саналады. Жасушалары астроциттер. Олардың ӛсінділері жүйке 
жасушаларының ӛсінділері мен денелерінің арасындағы кеңістікті толтырып, 
нейрондар орналасатын тор құрайды. Жасушалары майда кӛп ӛсінділі, 
олардың екі түрі бар: 
протоплазмалы және талшықты

Протоплазмалы 
астроциттер мидың сұр затында орналасады, денесінде ӛсінділері кӛп, олар 
қысқа және тармақталған. Атқаратын қызметтері шектеуші (миды 
бӛліктерге бӛледі) және трофикалық.
Талшықты
астроциттер ӛсінділері 
ұзын және жіңішке болады, олар мидың ақ затында орналасып, тіректік 
қызмет атқарады. Сонымен қатар, олар нейрондарды қоректендіретін 
шекаралық глиялық периваскулярлық мембраналар түзеді. Астроциттердін екі 
типі ӛзара бір-бірімен байланысып, нейрондар орналасатын үш ӛлшемді 
шырматылған тор құрайды. Астроциттердің бӛлінуі жиі байқалады, 
орталық жүйке жүйесі зақымдалған жағдайда тыртық ұлпалар түзіледі. 
 
 Олигодендроглия – 
жасушалары олигодендроциттер. Нейроглия 
құрамында ең кӛп кездесетін майда жасушалар, ӛсінділері аз және ӛте 
жіңішке. Орталық және шеткі жүйке жүйесінің құрамындағы нейрондар мен 
жүйке талшықтарының сыртын қоршайды, сұр және ақ затта да кездеседі. 
Солардың бір түрі глиоциттер – сателлиттер нейронның сыртын қаптап 
тұрады. Нейрондардағы ӛсінділерді қаптайтын жасушаларды леммоциттер 
немесе Шванн жасушалары деп те атайды (3-сурет, В). Шванн жасушалары 
миелинденген 
талшықтардың 
миелин 
қабықшасын 
синтездейтін 
мамандалған олигодендроциттер. 
 
А Б В 
3 - сурет. Макроглияға жататын жасушалар 
А – Эпендимоглия, Б – Астроглия, В – Олигодендроглия. 
 


171 
Олар жүйке ұштарының құрамына кіреді, жүйке жасушаларының 
ӛсінділерін изоляциялап, қозу импульсінің шашырауына кедергі болады, 
импульсті ӛткізуде елеулі рӛл атқарады. Сонымен қатар, олигодендроциттер 
нейрондарды қоректендіруге және мидағы судың алмасу процесіне 
қатысады. 
Глиялық жасушалар қан капиллярымен байланысып, олардан алынған 
заттарды ӛңдеп, жүйке жасушаларын дайын жоғары молекулалы заттармен 
қамтамасыз етеді деген мәліметтер бар. Жүйке жүйесінде трофикалық 
қызмет атқарады және зат алмасу процесіне қатысады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   157




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет