Жас ғалымдардың VII халықаралық Ғылыми конференциясының материалдары 25-26 сәуір 2011 жыл

 
140 
Диаграммадағы кейбір ішкі жҥйелердің қызметтерін келесі тҥрде қарастыруға болады:  
«Оқу орталығы» басшысының атқаратын  функциялары: 
-
 
кураторлардың тiзiмiн редакциялау, iздестiру; 
-
 
Курсты ӛткiзу жоспарын қҧрастыру: 
-
 
кураторды тағайындау; 
-
 
Есеп берудi қҧрастыру: 
-
 
тыңдаушылардың орташа жас шамасын анықтау; 
-
 
тыңдаушылардың жас ерекшелігіне байланысты топтр санын анықтау; 
-
 
ағымдық жылдағы оқытушылардың жҧмысын анықтау; 
-
 
ағымдық жылдағы кураторлардың жҧмысын анықтау; 
-
 
ағымдық айдағы тыңдаушылардың саның анықтау; 
-
 
курсты ӛткізу сапасын анықтау; 
-
 
статистика. 
«Оқу орталығы» тыңдаушыларының кураторының атқаратын функциялары: 
-
 
Тыңдаушылардың тiзiмiнiң анықтау: тыңдаушылардың тiзiмiн редакциялау және 
iздестiру; 
-
 
Оқытушылардың  тiзiмiн  анықтау:  оқытушылардың  тiзiмiнiң  редакциялау  және 
iздестiру; 
-
 
Курсқа тыңдаушыларды алдын ала тiркеп, оқу тобын қҧрастыру; 
-
 
Қҧжаттарды дайындау; 
-
 
Тыңдаушының сауалнамасын жасау; 
-
 
Рҧқсатнаманы жасау; 
-
 
Тыңдаушылар туралы ақпарат жинау. 
«Оқу орталығы» оқу жҧмыстарының кураторының атқаратын  функциялары: 
-
 
Сабақ кестесін қҧрастыру, енгізу және ӛзгерту; 
-
 
Курсқа тiркелген тыңдаушылардың тiзiмiн кӛру және редакциялау; 
-
 
Курсқа оқытушыларды таңдап алу: 
-
 
курсқа оқытушыларды алдын ала тiркеу; 
-
 
оқытушының курсты ӛткізу сапасын анкеталық мағлҧматтар арқылы анықтау; 
-
 
Қҧжаттардың қҧрылуын автоматтандыру: 
-
 
оқытушының сауалнамалары; 
-
 
курсқа тыңдаушыларды алуы туралы бҧйрығы; 
-
 
курстың оқытушыларының тiзiмi; 
-
 
курсқа жазылған тыңдаушылардың тiзiмi; 
-
 
мердiгерлiк шарты; 
-
 
курстың сабақ кестелерi; 
-
 
сертификаттар. 
 
Оқу  орталығының  автоматтандырылған  жҥйесінің  негізгі  мәліметтер  қоры 
келесі тҥрде жобаланады: 
-
 
«Оқытушылар» кестесі; 
-
 
«Тыңдаушылар» кестесі; 
-
 
«Тыңдаушылар тобы» кестесі; 
-
 
«Тыңдаушылардың қатысымы» кестесі; 
-
 
«Топтар» кестесі; 
-
 
«Курстар» кестесі; 
-
 
«Сабақ кестесі» кестесі; 
-
 
«Тыңдаушылар деңгейі» кестесі; 
-
 
«Топтар» кестесі (2 - cурет). 
 
 
 

 
141 
Тыңдаушы 
 
Тыңдаушылардың 
деңгейі 
 
Оқытушылар 
Тыңдаушы ID 
 
Деңгей ID 
 
ОқытушыID 
Аты-жӛні 
 
Кҥні 
 
Оқытушы аты -
жӛні 
Мекен жайы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Тыңдаушының тобы   
Курс 
 
Сабақ кестесі 
Тыңдаушы ID 
 
Курс ID 
 
Сабақ кестесі ID 
Тыңдаушының тобы 
ID 
 
Деңгей ID 
 
Курс ID 
Топ  ID 
 
ОқытушыID 
 
 
Емтихан  
 
Емтихан уақыты 
 
 
 
 
 
 
 
Қатысымы 
 
Топ 
 
 
Тыңдаушының тобы 
ID 
 
Топ  ID 
 
 
Уақыты 
 
Топтың аты 
 
 
 
 
Курс ID 
 
 
 
2  -  cурет  Оқу  орталығының  автоматтандырылған  жҥйесінің  мәліметтер  қорын 
жобалау 
 
Оқу  орталығының  автоматтандырылған  жҥйесін  жҥзеге  асыру  жобасы  оқу 
орталығының басшылығына оқу ҥрдісін ҧйымдастыру кезінде нәтижелі шешім қабылдауға, 
ақпарат алуға, оқу орталығының іс-әрекетін ҧйымдастыру және жоспарлау кезінде уақытты 
ҥнемдеуге  және  білім  алушылар  мен  олардың  ата  -  аналарын  қосымша  ақпараттық 
мәліметтермен  қамтамасыз  етуге  мҥмкіндік  береді.  Сонымен  қатар  оқу  орталығының 
қызметкерлеріне  оқу  ҥрдісін  қадағалайтын  қҧжаттарға  шҧғыл  рҧқсат  алуға,  яғни  оқу 
жоспарлары,  сабақ  кестесі,  бақылау  шараларының  тізімін  алуға,  білім  алушылардың 
ҥлгерімі,  сабаққа  қатысуы  туралы  шҧғыл  мәлімет  алуға  және  білім  алушылар  контингенті 
туралы  автоматтандырылған  статистикалық  мәлімет  жинақтауды  ҧйымдастыруға,  оқу 
орталығының жҧмысы мен жеке уақытын ҧйымдастыруға, оқу орнының ішінде электронды 
қҧжат  айналымын  ҧйымдастыруға,  әртҥрлі  қҧжаттарды  бекіту  ҥшін  жҧмсалатын  уақытты 
азайтуға  және  білім  беру  сапасын  тестілу  арқылы  орталықтанған  тексеру  жҧмысын 
ҧйымдастыруға мҥмкіндік береді [3]. 
Әдебиеттер 
1.
 
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңы; 
2.
 
http://goldstar.ru/ 
 
 
ӘОК 004.032.6:37 
 
МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫНДА АНИМАЦИЯ ЖАСАУ 
ҚҦРАЛЫН ҚОЛДАНУ 
 
Жеткенбай Лена 
Ақпараттық технологиялар факультеті, Теориялық информатика кафедрасының инженері, 
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті, Астана 
Ғылыми жетекшісі – п.ғ.к., доцент Андасова Баққайша Заманбековна 
 

 
142 
Біздің  елімізге  дәстҥрлі  тҥрде  жинақталған  және  алға  қарай  кезеңмен  жылжуға 
мҥмкіндік  беретін  стратегияларды  қалыптастыруға  қолайлы,  алдыңғы  қатарлы  идеяларды 
тірек ететін концепцияны жасау қазіргі оқытудың бірінші дәрежелі есебі болып табылады. 
Компьютерлер  ӛндіріске,  қызмет  кӛрсету  саласына  және  кҥнделікті  тҧрмысқа 
толығымен енді. Компьютер біздің ҥйіміздегі телефон, телевизор және калькулятор сияқты 
қажет. Бірақ та ол не оқытушыны, не кітапты ешқашан алмастыра алмайды. Сондықтан әрбір 
азамат компьютерді қолданатын оқыту технологиясын пайдалану мҥмкіндігін игеруі керек.  
Осыған байланысты ғылымның әр тҥрлі салаларында мамандардың перспективті және 
ӛндірістік  дамыған  елдерде  жоғары  дәрежеге  ие  болған  оқыту  процесін  іске  асыруда 
студенттер  мен  оқытушыларға  неғҧрлым  тиімді,  сапалы  мультимедиалық  оқыту 
бағдарламасын мысалға келтіруге болады.  
Мультимедиалық  оқыту  бағдарламасы  электрондық  басылымға  жатады,  ол 
гипертекст  тҥріндегі,  нақты  қҧрылымдалған,  кез  келген  сілтеменің  объектісіне  (текст, 
графика,  анимация,  аудиофрагмент,  видеофрагмент,  орындалатын  программа)  қатынау 
мҥмкіндігі бар оқу материалынан және теориялық материалды бекіту, практикалық біліктері 
мен  дағдыларын  дамыту  ҥшін  берілетін  сұрақтардан,  жаттығулардан,  тесттерден, 
қолданбалы программалар дестелерінен, сөздіктерден, анықтамалардан тҧрады. 
Мультимедиа (multimedia) ағылшын тілінен аударғанда – жаңа заманға орай дамыған 
компьютерлік  жҥйеге  мәтін,  дыбыс,  видео  және  анимациялар  кіретін  компьютерлік 
ақпаратты технология. 
«Мультимедиа»  термині  «мульти»  –  кӛп  және  «медиа»  –  орта,  тасымалдаушы, 
хабарласу  қҧралы  деген  екі  сӛзден  қҧралған.  Мультимедиа  -  бҧл  бірнеше  графика,  мәтін, 
видео,  фотосурет,  қозғалмалы  образдар  (анимация),  дыбыс  эффектілері,  жоғарғы  сапалы 
дыбыстық  әрлеушілер  сияқты  ақпараттық  орталардың  компьютерлік  технологиялары. 
Ақпараттық  қоғамда  мультимедианың  даму  маңыздылығы  жағынан  индустриалды  қоғамда 
киноның пайда болуымен пара-пар. Дамыған ақпараттық ортада мультимедианы қолдану кең 
кӛлемді спектрді қҧрайды. 
Мультимедиалық  технологиялар  –  әр  тҥрлі  типті  мәліметтерді  дайындау,  ӛңдеу, 
біріктіру,  ҧсыну  әрекеттерін  аппараттық  және  бағдарламалық  жабдықтарды  пайдалану 
арқылы  жҥзеге  асыратын  қҧралдар,  әдістер  мен  тәсілдер  жиынтығы.  Бҧл  –  білім  беру 
жҥйесінде  қолданылатын  жаңа  ақпараттық  технологиялардың  анағҧрлым  қарқынды  дамып 
келе  жатқан  бір  бағыты,  ақпараттық  технологиядағы  аса  маңызды  және  болашағы  жарқын 
салалардың бірі.  
Сонымен,  біз  мультимедиалық  оқыту  бағдарламасында  анимация  жасау  қҧралын 
қолдануға  тоқталатын  болсақ:  анимацияларды  қолдану  назар  аудартудың  және  ақпараттың 
эмоционалды  қабылдануының  (статикалық  бейнелерді  динамикалық  тҥрге  ауыстыру,  тек 
кӛрсететін объектінің мәні статикамен беріле алмайтын ҥрдістерге, динамикаларға қатысты 
болған жағдайда орынды) бірден-бір тиімді қҧралы болып табылады. 
Қазіргі  таңда  Flash  технологиясы  векторлық  анимация  жасаудың  танымал  қҧралы 
екені баршамызға аян. Салыстырмалы тҥрде кӛп орын алмайтын клип векторлық графикамен 
қатар,  расторлық  графикадан  және  дыбыс  пен  бейнежазбадан  тҧрады.  Flash 
технологиясының арқасында Web – дизайнерлер алдында шексіз қиял әлемі ашылды. 
Қазірде  Flash  Интернетке  арналған  ӛнімдерді  шығару  қҧралдарын  ҧсынады  және  де 
заманауи дербес компьютерлер ҥшін, ойын тіреуіштері (игровая приставка), ҧялы байланыс 
қҧралдарында қолданылады. Бҧлар негізінен мультимедиаға жатады. 
1995 жылы Future Animation компаниясы векторлық анимацияны жасау ҥшін арнайы 
Future  Splash  Animator  программасын  ойлап  тапты.  Уақыт  ӛте  Macromedia  компаниясы  да 
осы  программаны  сатып  алып,  оны  ары  қарай  дамыту  және  жӛндеу  арқылы  жаңа  Flash 
программасын шығарды, Flash «тҧтану» дегенді білдіреді. 
Flash технологиясы жақын арада пайда болса да, ол динамикалық  тҥрде дамып келу 
ҥрдісінде.  Соның  дәлелі  болып  тӛртінші  нҧсқаға  қосылған  ActionScript  тілі  саналады,  ол 
қосымша қасиет арқылы Macromedia Flash технологиясының анимация жасау мҥмкіндіктерін 

 
143 
кеңейтті.  Осы  уақыттан  бастап  Macromedia  Flash  технологиясы  векторлық  анимациялар 
жасау бойынша сӛзсіз кӛшбасшы болып табылады. 
2005  жылдың  қыркҥйегінде  8  нҧсқасы  болып  табылатын  Macromedia  Flash  8 
программасы  жарыққа  шықты.  Бҧл  World  Wide  Web  ҥшін  интерактивті  анимацияларды 
жасауға  арналған  кәсіптік  программа.  Вебресурс  ҥшін  навигация,  желі  ҥшін  арнайы 
программа, анимация жасағыңыз келсе, Flash 8 кӛптеген мҥмкіндіктер ҧсына отырып, сіздің 
шығармашылық потенциалыңызды аша тҥседі. Ӛндірістік стандартқа сәйкес келетін жобаны 
басқару  ҥшін  қажетті  кәсіби  қҧралға  мҧқтаж  дизайнерлер  енді  міне  кез-келген 
мультимедиалық программаны жасай алатын болды. 
Flash  8  программасының  қҧжаттарды  Flash  5  форматында  сақтай  алатын  мҥмкіндігі 
бар, соның негізінде Flash программасымен жҧмыс жасайтын программистердің жобасымен 
ортақтасуға  болады.  Программаның  жасаушылары  бҧл  нҧсқаға  әсерлерге  қҧмар  адамдар 
ҥшін  арнайы  қосымша  Filters  (Фильтрлер)  және  Blend  (қоспалар)  панельдерін  қосты. 
Сонымен  қатар  бҧл  нҧсқада  мәтінмен,  бейнежазбамен  жҧмыс  жасау  ҥшін  қҧрылғылар 
жиынтығының мӛлшері ҧлғайды, ActionScript тілінде скриптердің жазылуы ыңғайлы болды. 
Flash  8  программасы  дизайнерлерге  жобаны  басқарудың  кеңейтілген  мҥмкіндіктерін 
ҧсына отырып, шығармашылық деңгейдің ӛсуіне жол ашты.  
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында 
«Ӛмір бойы білім алу» әрбір Қазақстандықтың жеке кредосына айналуы тиіс» деген [1].  
Сондықтан  да,  білім  сапасы  оқу-әдістемелік  қамтамасына  тікелей  тәуелді 
болғандықтан,  мультимедиалық  оқыту  бағдарламасын  пәндерді  оқытуда  тиімді  қолдану  – 
білім алушылардың оқу материялын жеңіл, терең меңгеруіне мҥмкіндік береді.  
Әдебиеттер 
1.
 
2011 жылы Елбасының Қазақстан халқына Жолдауы 
2.
 
http://ru.wikipedia.org/wiki/ 
3.
 
Григорьев С.Г., Гриншкун В.В. Мультимедиа в образовании 
4.
 
Мультимедиа Под.ред.Петренко А.И. – М.1994 
5.
 
Уотролл Э., Гербер Н. Эффективная работа Flash MX – СПб.: Питер, 2003. 
6.
 
Слепченко  К.,  Macromedia  Flash  Propessional  8  на  примерах.  –  СПб.:  БХВ  – 
Петербург, 2006. 
 
 
УДК 004. 
 
ОҚУ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫ АВТОМАТТАНДЫРУ 
 
Жҧмағалиева Жанар, Шаңғытбаева Гҥлмира Асауғалиқызы 
Ақтӛбе мемлекеттік педагогикалық институты, оқытушылар 
 
Қазіргі  таңда  компьютер  адам  қызметінің  барлық  саласында  еңбек  ӛнімділігін 
арттыруда маңызды роль атқаратындығы бәрімізге белгілі. Қоғамымыздың жаңа қарқынмен 
жылдам  алға  басу  динамикасы  білім  беру  жҥйесін  ақпараттандырудың  мақсаттары  мен 
мәселелеріне сәйкес білім берудің бҧрын болмаған басқаша парадигмасын қалыптастыруды 
талап  ете  бастады.  Бҥгінгі  кҥні  білім  беру  жҥйесін  ақпараттандырудың  мақсаты  –  заман 
талабына  байланысты  ақпараттық  қоғамның  шаттарына  сәйкес  студенттерді  тҧрмыстық 
қоғамдық және кәсіптік ӛмір салаларына толық әрі тиімді тҥрде араластыру болып табылады. 
Ақпараттандыру  ісінде  білім  жҥйесінің  адамзат  тіршілігінің  барлық  әлеуметтік 
аймақтарымен әрекеттесуі  және олардың бір-біріне әсер етуі  толық  бейнеледі. Мҧнда білім 
беру ісінің ӛзі де кҥрделі жҥйенің бір-бірімен және қоғамдық ӛмірдің басқа аймақтарымен де 
тығыз байланысқан бес бӛліктен тҧратыны анықталды, олар:  теориялық  – методологиялық, 
педагогикалық,  экономикалық  ҧйымдастырушылық  және  технологиялық  жҥйелер.  Сол 
себепті  қазіргі  кезде  білім  саласындағы  ең  ӛзекті  мәселеге  ақпараттық  технологияларды 

 
144 
пайдаланудың техникалық жағы емес, керісінше оның ҧйымдастырушылық, әлеуметтік және 
педагогикалық жақтары айналып отыр. 
Оқу  процесін  басқаруды  автоматтандыруда  мәліметтер  қоры  ӛте  ҥлкен  ақпараттар 
жиынтығын  ӛңдеудің  тиімді  қҧралы  болып  табылады.  Оқу  процесін  басқаруда  мәліметтер 
қорын  қолдану  мамандардың  жҧмысын  жеңілдетіп,  сол  мамандармен  қоса  оларға  кәсіби 
қатынасатын  басқа  да  тҧлғалардың  уақытын  ҥнемдеуге  ҥлкен  кӛмегін  тигізеді.  Сондықтан 
жоғары оқу орындарында мәліметтер қоры пәнін оқытуға баса назар аударылады. 
 Қазіргі дербес компьютерлерде мәліметтер қорын басқару жҥйесінің тҥрлері ӛте кӛп. 
Соның бірі – .NET Frаmеwork платформасындағы ADO.NET технологиясы. 
Студенттер  туралы  ақпараттарды  автоматтандыру  және  топ  кураторының  жҧмысын 
жеңілдету  мақсатында  «Куратордың  электронды  журналы»  мәліметтер  қоры  қҧрылды.  Бҧл 
жобаның  мақсаты  мәліметтер  енгізетін,  ӛңдейтін,  сҧрыптайтын,  баспаға  жібере  алатын, 
берілген  мәліметтер  негізінде  анализ  жасай  алатын,  интерфейсі  қолданушыға  ыңғайлы 
болатын  қосымша  қҧру.  Мәліметтер  қоры  қҧрылымы  бірнеше  кестелерден  тҧрады.  Бҧл 
кестелер  студенттің  аты-жӛні,  сынақ  кітапшасының  нӛмері,  ата  -  анасының  және  ӛзінің 
тҧрып  жатқан  мекен  -  жайы,  ҧялы  телефонының  нӛмері,  жеке  суреттері,  сабақ  кестесі,  
студенттің  медициналық  кітапшасы  және  сессиядан  алған  бағалары  мен  сабаққа  қатысымы 
туралы  мәліметтерді  қамтиды.  Электронды  журнал  топ  кураторының  іс-қҧжаттарын 
автоматтандыруға  бағытталған.  Топ  кураторының  электронды  журналы  келесі  әрекеттерді 
орындауға мҥмкіндік береді: 

 
Мәліметтерді енгізу және жою; 

 
Мәліметтерді іздеу; 

 
Мәліметтерді електен ӛткізу; 

 
Мәліметтерді сҧрыптау; 

 
Есеп беруді қҧру; 

 
Экспорттау; 
1 - суретте электрондық журналдың алғашқы беті кӛрсетілген. Бҧл жерден студенттер 
туралы  мәліметтерді  ӛңдеуге  арналған  негізгі  терезеге  кӛшуге  болады.  Сонымен  қатар 
программаны қолданушыға арналған нҧсқаудан тҧратын анықтама, автор туралы мәліметтер, 
мәліметтерді экспорттау және есеп беру мҥмкіндіктері қарастырылған. 
 
 
1-сурет. Негізгі терезе 
 
Студенттер  туралы  мәліметтерді  ӛңдеу  терезесі  2  және  3-суреттерде  кӛрсетілген.  Бҧл 
жерде  мәліметтерді  сҧрыптау,  іздеу,  қандай  да  бір  критерийлері  бойынша  фильтрлеу 
әрекеттерін орындауға болады. 

 
145 
 
2-сурет. Ӛзгерту терезесі 
 
 
3-сурет. Сҧрыптау терезесі 
 
4  –  суретте  кӛрсетілгендей  куратор  мәліметтер  қорынан  ӛзіне  қажет  мәліметті  тез 
тауып,  керек  ӛріс  бойынша  саралай  алады.  Егер  жҥйе  мҥмкіндік  берсе,  онда  мәліметтер 
қорына ӛзгертулер  енгізіп немесе керек емес ақпаратты ӛшіре алады. 
 
4-сурет. Анықтама терезесі 
 
Жасалған  электронды  журнал  ашық  тҥрдегі  программалық  ӛнім  болып  табылады, 
яғни программаға пайда болған сҧрақтарға байланысты ӛзгертулер енгізуге мҥмкіндік береді. 
Қҧрылған  электронды  журнал  кураторлардың  жҧмысын  жеңілдетуге  септігін  тигізетініне 
сенімдіміз. 
Әдебиеттер 
1.
 
Шумаков  -  ADO.NET  и  создание  приложений  баз  данных  в  среде  Microsoft  Visual 
Studio.NET, Москва-2003г. 
2.
 
Visual Studio .NET. Разработка приложений баз данных, Питер-2003г. 
 
 
 

 
146 
УДК 004.432.4 
 
JAVA ТІЛІНІҢ НЕГІЗГІ МҤМКІНДІКТЕРІ ЖӘНЕ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Жҧмағҧлова Ә.А. 
Ақтӛбе мемлекеттік педагогикалық институты, Ақтӛбе  
Ғылыми  жетекші- Ерекешева М.М. 
 
Жоғары  оқу  орындарында  программалау  тілдерін  оқытуда  обьектілі-бағытталған 
программалау  технологиясын  меңгеруге  ҥлкен  кӛңіл  бӛлінеді.  Обьектілі-бағытталған 
программалау кӛптеген есептерді моделдеуде сапалы мҥмкіндіктерге ие.   
 
Соңғы  кездері  ӛзінің  кӛптеген  артықшылықтарының  арқасында  кең  таралып  келе 
жатқан обьектілі-бағытталған программалау тілдерінің бірі -  Java  программалау  тілі.  Java 
технологиясымен  қҧрылған  қосымшаны  машиналардың  кез  келген  тҥрінде,  дербес 
компьютерде,  желілік  компьютерлерде,  тіпті  телефонда  да  қолдануға  болады.  Java 
программалау  тілінде  жазылған  программалық  ӛнімді  компиляциялаған  кезде  байт-  код 
пайда болады. Бҧл байт-код Java виртуальды машинасы орнатылған кез келген платформада 
интерпретацияланады.  Java  интерпретацияланатын  тіл  болғандықтан  программалық 
ӛнімдерді  ӛңдеу  циклы  айтарлықтай  жеңілдейді.  Java  технологиясы  дегеніміз  –  бҧл 
обьектілі-бағытталған, платформадан тәуелсіз программалау ортасы.  Java технологиясының 
келесі артықшылықтарын атап ӛтуге болады: 
-
 
қосымшалар  платформадан  тәуелсіз  болғандықтан  олар  әртҥрлі  операциялық 
жҥйелерде  және  кез  келген  аппараттық  архитектураларда  ешқандай  қиындықсыз 
жҧмыс істей береді; 
-
 
Java жадыны бақылауда ҧстайды, сондықтан қосымшалар сенімді болады; 
-
 
Java-қосымшалардың ӛнімділігі жоғары; 
-
 
қосымшалар  ӛзгеретін  ортаға  бейімделгіш:  программалық  модульдерді  желінің  кез 
келген нҥктесінен динамикалық тҥрде жҥктеуге болады; 
-
 
қолданушылар  қосымшалардың  қауіпсіздігіне  сенімді  бола  алады,  себебі  Java 
жҥйесінің қҧрамында вирустардан қорғау жҥйесі біріктірілген, 
-
 
Java  программалау  тілінің  кӛмегімен  Интернетке  арналған  қосымшалар  қҧруға 
болады. 
Java  тілінде  программалау  ҥшін  тӛмендегідей  инструменталдық  қҧралдардың  бірін 
қолдануға болады: 
-
 
JDK (Sun Microsystems)  
-
 
NetBeans (Sun Microsystems)  
-
 
Java Studio Creator (Sun Microsystems) 
-
 
Eclipse 
-
 
IntelliJ IDEA 
-
 
IBM WebSphere 
-
 
J#.NET (Microsoft) 
Java  тілінде  жазылған  программа  кластар  жиынтығы  болып  табылады  және  текстік 
файлдарда  .java  кеңеймесімен  сақталады.  Программаларды  бірнеше  негізгі  категорияларға 
бӛлуге болады: 
-
 
Қосымша (application) – қолданбалы программа; 
-
 
Апплет  (applet)  – WWW-қҧжат  терезесінде  броузердің  басқаруымен  жҧмыс  істейтін, 
шектеулі мҥмкіндіктері бар арнайы программа; 
-
 
Сервлет  (servlet)  –  серверде  жҧмыс  істеуге  арналған  арнайы  программа.  JSP 
технологиясы негізінде жҧмыс істейді; 
-
 
Серверлік қосымша(Enterprise application); 

 
147 
-
 
Кітапхана(Java Class Library –  кластар кітапханасы немесе NetBeans Module – 
NetBeans платформасының модулі). 
Java  программалау  тілі  обьектілі-бағытталған  программалау  тілі  болғандықтан  оның 
ҥш негізгі принципін толықтай қолданады: 
- инкапсуляция 
- тұқымқуалаушылық 
- полиморфизм. 
Обьектілі-бағытталған  программалау  тілдеріндегі  негізгі  ҧғым  –  класс  ҧғымы.  Java 
программалау тілінде  класс  class  қызметші  сӛзінің кӛмегімен анықталады және  класс  аты, 
қолданылатын айнымалылар және әдістер кӛрсетіледі.  Обьектілік айнымалылар дегеніміз  – 
обьект  типті  айнымалылар.  Java  программалау  тілінде  обьектілік  айнымалылар  дегеніміз  – 
обьектіге  сілтеме.  Обьектілік  айнымалыны  нақты  обьектімен  байланыстыру  меншіктеу 
арқылы  жҥзеге  асырылады.  Обьектіні  қҧру  «конструктор»  деп  аталатын  арнайы  ішкі 
программаны шақыру арқылы жҥзеге асырылады. Конструктор қҧрылған обьектіге сілтемені 
қайтарады.  Конструктор  аты  экземпляры  қҧрылатын  класс  атымен  сәйкес  келеді. 
Конструкторды  шақыру  кезінде  оның  алдында  new  қызметші  сӛзі  қолданылады.  Мысалы: 
Circle obj1=new Circle(); 
 
Әдістер обьект әдістері және класс әдістері болып екіге бӛлінеді. Обьект әдістерін тек 
обьектілердің ӛзінен шақыруға болады. Ал класс әдістерін кластардан да, обьектілерден де 
шақыруға болады. Әдістерді шақыру форматы:  
Класс аты.Әдіс аты(параметрлер тізімі) немесе 
Обьект аты.Әдіс аты(параметрлер тізімі) 
Әдістер обьектілерде сақталмайды, бірақ обьектілер оларды шақыра алады. 
Java технологиясының  идеологиясы компьютерлік желі жҧмысына негізделген және 
қажет болған жағдайда программаға қажетті кластар мен ресурстарды жҥктей алады. Яғни, 
бір қосымшада кӛптеген кластар жиынтығы қолданылуы мҥмкін. Java программалау тілінде 
класстарды  топтастыру  ҥшін  арнайы пакеттер  (package)  қолданылады.  Проект  қҧру  кезінде 
кластар автоматты тҥрде пакеттерде орналасады. 
Java  программалау  тілінің  мҥмкіндіктері  ӛте  кӛп.  Қысқаша  айтқанда,  Java  –  жаңа 
ғасырдың программалау технологиясы деп қорытындылауға болады. 
Әдебиеттер 
1.
 
Монахов Вадим Валериевич. Материалы курса «Язык программирования Java» .  
2.
 
В.О.Сафонов. Материалы курса «Язык программирования Java». Санкт-Петербург 
 
 
УДК: 004:378 
(574) 
 

жүктеу/скачать 8,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: