«жасыл көпір ұрпақтан-ұрпақҚА» ІV халықаралық студенттік форум алматы, Қазақстан, 2014 жыл, 10-11 сәуір
жүктеу/скачать 5,94 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1-ші панельді отырыс
««ЖАСЫЛ» УНИВЕРСИТЕТТЕР ҚОЗҒАЛЫСЫН ДАМЫТУДАҒЫ СТУДЕНТТІК ҰЙЫМДАРДЫҢ РӨЛІ» АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ КЛИМАТЫ Ахметов Мади Абылайұлы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Климат деген терминді алғаш рет ғылымға б.з.д. ІІ ғасырда өмір сүрген ежелгі грек ғалымы Гиппарх енгізді. Грек тілінен қазақшаға аударсақ климат еңкіштік деген мағынаны білдіреді. Жер өз білігіне 66,5° еңкіш болғандықтан климаттық белдеулер түзіліп, жер бетіндегі табиғат жағдайлары қалыптасады. Климатты палеоклиматология ғылымы зерттейді. Хромовтың ұсынысы бойынша климаттың негізгі географиялық факторлары мынадай: географиялық ендік, теңіз деңгейіне биіктігі, жер бетіне бойынша құрлық пен мұхиттың таралуы, құрлық бетінің орографиясы, мұхиттық ағыстар, өсімдік, қар және мұз жамылғысы. Сонымен қатар адамның іс- әрекеті ерекше орын алады. Іле Алатауының солтүстік беткейінде орналасқан Алматы қаласы теңіз денгейінен 700-900 метр жоғары Үлкен және Кіші Алматы өзендерінің аңғарларында орналасқан географиялық координатасы 43°с.е. 77°ш.б., оның климаты қоңыржай континетті. Алматы климатының қалыптасуына әсер ететін ауа массалары қаланың солтүстігі жазық болғандықтан қыста арктикалық, жазда күннің түсу бұрышын артуына байланысты тропиктік ауа массаларының ықпалында болады. Жылдың суық кезінде Алматы климатына Азия антициклонының Батыс тармағы күшті ықпал етеді. 2010-2012 жылдардағы ауа температурасының өзгерістерін саралай келе мынадай қорытындыны төмендегі кестеден көруге болады. 2010 жылы жылдық орташа температура 10,6°C, ал ең жоғарғы температура 22°C тамызда +29,8°C, ең төмен температура -15,4°C байқалды. Алматы климатының түзуілуіне әсер ететін факторлар Географиялық орны Жер бедері Ауа массаларының ықпалы 11 2011 жылы орташа температура 10°C, осы жылы ең жоғарғы температура 30 шілдеде +30,3°C, ең төменгі температура 2 қантарда -18,3°C көрсетті. 2012 жылы орташа температура 10,4°C болса, ең жоғарғы температура 23°C тамызда +30,7°C, бұл 3 жылдағы ең жоғарғы көрсеткіш, ең төменгі температура 21°C қантарда - 20,9°C тіркелді. Алматы қаласының жер бедері биік таулы өлке болғандықтан қыста температура инверсиясы байқалады. Осы көрсеткіштерді осыдан 2 жыл бұрын 9°C болса, 2010, 2011, 2012 жылдары ауаның орташа температурасы +10,3°C екенің анықтадық. Көрсеткіштерді салыстыра келе ауа температурасы 1,3°C көтеріліп климаттың жылына бастағанына көз жеткізуге болады. жүктеу/скачать 5,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|