«ƏДІБИЕТ» ЕМЕС, «ƏДƏБИƏТ» БОЛУ КЕРЕК
Осы күні баспа жүзінде: «əдəбиəт», «сəйасат», «кітəп»,
«тəрбійа» деген сөздерді тағы басқаларын өзгертіп: «əдебі-
йет», «сəйасет», «кітеп», «тəрбійе» деп жазып жүр. Олай жа-
зуларына айтатын дəлелдері мынау:
Қазақ тілінде жіңішке «ə» бас буыннан басқа буында кел-
мейді. Шет жұрттан кірген кірме сөздерді өз сөзіміздің ай-
тылуына қарай ыңғайлаймыз дейді.
Бірақ қазақ сөздерін байқап қарасақ, бас буыннан басмқа
буындарда да «ə» келген сөздерге көп кездесеміз. Мый-
сал үшін мына бір аз сөзді алдарыңызға ұсынамын: жəнə,
жаңа, жəна, шəйан, жəйау, дүдəмəл, шəріуə, жəйлəу, əбдəн,
Əбжан, Əлжəн, Жəнійə, Шəрійпə, жəрійə, Жəнійпə, Шəріпə,
Күлəш, Күлəн, күмəн, шəпшəң, шəршəп, шəшəліп, жəйнəп,
шəйнəп, нəшəр, əрмəн, шəшəді, кінə, шəйнəмə, мейірмəн,
Шəрібай...
Осыларға ұқсас тағы басқа сөздер көп. Олай болғанда
бас буыннан басқа буындарда қазақ тілінде «ə» келмейді деу
дұрыс болып шықпайды.
Ол дұрыс болмаса, жоғарғы айтылғандай бұрынғы сынын
бұзып, «əдебійет», «сəйасет», «кітеп», «тəрбійе» деп орынды
бұрыстырып айтып жату да дұрыс емес.
Кəдеугі өз қалыбы мен жіберіп, «кітəп», «əдəбиəт», «сəйа-
сат», «тəрбійа» деп жазу керек.
Білім кеңесі осы жазған байқап тексеріп қорытынды ой-
ларын газет жүзіне жарыйаласа екен.
Сейіт-баттал
Утверждено Коллегией НКП
прот. № 6 от 29. 12. 1927 г.
Достарыңызбен бөлісу: |
